Koronavirüs salgını nedeniyle ‘evde kalın’ uyarılarını dikkate alan birçok kişi iş yerini kapatarak salgın süresinin sona ermesini bekliyor. Çalışanların büyük bölümü ya ücretsiz izinde ya da kısmi zamanlı olarak çalıyor. Geçici süre ile kapanan iş yerlerinin çalışanlarından işini kaybedenler bulunuyor. Hükümet iş yerlerinin kapanmaması için harekete geçti. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen yeni tedbir paketine göre 1 Mart 2020’den 30 Haziran 2020’ye kadar boyunca olan süreç içerisinde iş yeri kira bedelinin ödenememesi nedeniyle kira sözleşmeleri feshi edilemeyecek. Ekonomik olarak zor durumda olan vatandaşlar ise konut kiralarında da bu şartların geçerli olup olmadığını merak ediyor. İşte corona virüs nedeniyle evinin kirasını ödeyemeyenlerin yapması gerekenler…
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, kira borcunun ödenmesi gereken ve yasal artışı da yıl veya dönem sonunda yapılması gereken borç olduğunu belirterek, “Burada ödeme yapılmaması veya artış yapılmaması kanun nezdinde mümkün değildir. Ancak mevcut durum mücbir sebeptir ve 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 138’inci maddesinde yer alan aşırı ifa güçlüğü gereğince borçlu olan kiracının mücbir sebep halinde iki yolu bulunuyor” dedi.
Kabul etmeyebilir
Kira borcunun uyarlanmasını talep etmek. Bu seçenekte kiracının ödemesi gereken bedeli salgın nedeniyle ödeyemediğini ispat etmesi gerekir ve bu salgın dönemi etkisini sürdürdüğü süre için uyarlama talep edebilir. Bu dönem için uyarlama davası açacak bir kiracı, ihtarını gönderip kirasını eski bedelden ödeyerek, sonra davasını açıp uyarlama talep edebilir. Mücbir sebep nedeniyle artış yapmak zorunda değildir.
Salgın nedeniyle kira borcunu ödeme durumu çekilmez bir hal alırsa (iflas etme gibi) sözleşmeyi haklı nedenle tazminatsız feshetmek.
İhtar şart
Avukat Ali Güvenç Kiraz, bu iki hakkın da kullanılabilmesi için mücbir sebep durumunun karşı tarafa yani kiraya verene ihtar edilmesi gerektiğini, eğer talep kabul edilirse de mutlaka yazılı hale getirilmesi gerektiğini vurguladı.
Kiraz, ihtar sonrası ev sahibi bu seçenekleri kabul etmezse yapılacakları şöyle anlattı:
“Kiracı, kira bedelini belirttiğimiz haklarını saklı tutarak ödeyebilir. Feshetmek istiyorsa da feshe kadar olan kirasını öder.
Devam eden süre için tazminatsız ve kira ödemesiz feshederek taşınmazdan çıkabilir.”
NİSAN AYI KİRA ARTIŞI NE KADAR?
TÜFE’de (2003=100) 2020 yılı Mart ayında bir önceki aya göre %0,57, bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,29, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,86 ve on iki aylık ortalamalara göre %13,33 artış gerçekleşti.
Hesaplama Örneği:
Mevcut kira bedeli: 1000 lira
Zam oranı: yüzde 13.33
Zam bedeli: 133 lira
Zamlı kira bedeli: 1.133 lira
MART AYI KİRA ARTIŞI NE KADARDI?
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %12,37, aylık %0,35 arttı TÜFE’de (2003=100) 2020 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre %0,35, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,71, bir önceki yılın aynı ayına göre %12,37 ve on iki aylık ortalamalara göre %13,94 artış gerçekleşti.
EV SAHİPLERİ KİRAYA NE KADAR ZAM YAPABİLİR?
YEP ile yapılan düzenleme ile resmi kira zam oranı 12 aylık TÜFE ortalaması olarak belirlendi.
Her ay TÜİK tarafından açıklanan enflasyon rakamları arasında yer alan 12 aylık TÜFE ortalaması ev sahipleri tarafından kiracılara uygulanabilecek resmi kira zam oranı tavanıdır. Yani ev sahibi kiraya en fazla bu oranda zam yapabilir.
Bu oranın aşılması yani üzerinde bir zam yapılması kanunen yasak olup tarafların karşılıklı olarak anlaşması ya da imzalanan kira sözleşmesi üzerinde bir madde yer alıyorsa bu durumda altında kalması halinde zam yapılmasına izin verilmektedir. Yasal olarak bu rakamın aşılması yasaklanırken altında zam yapılmasına ise izin verilmektedir.