EVA Gayrimenkul Değerleme analizlerine göre, özellikle Anadolu’da, az nüfuslu bölgelerde yeni inşaatlar azalırken, büyük şehirlerin de bundan payını aldığı göze çarpıyor. Geçtiğimiz yaz aylarında gerçekleşen banka kredi faiz oranı kampanyalarından dolayı konut stokunun hemen hemen eridiği ve arzın çok az düzeyde kaldığı ortaya çıktı. Azalan arz, yeni imalat olmaması, yüksek faizin yatırımcıları parada kalmaya teşvik etmesi gibi etkenler konuta olan ilgiyi azaltıyor. Talep artış oranı azalsa da ihtiyaç kaynaklı talep devam ediyor ancak arz bu talepten daha az. Böyle olunca da fiyatlar yukarı gidiyor. Hem kirada hem de satışta fiyatlar hızla artıyor.
Analizi değerlendiren EVA Gayrimenkul Değerleme Lisanslı Değerleme Uzmanı Serkan Bal, yüzde olarak artışlar incelendiğinde en üst sıraları sırası ile Kahramanmaraş, Mersin, Diyarbakır, Şanlıurfa, Uşak ve Karaman illerinin aldığını belirterek, “Bu illerdeki kira artış oranı %32-%37 gibi yüksek bir seviye ortalamasında. Kiralık konutlara olan taleplerden dolayı kiralık konut sayılarının azaldığını, bu nedenle de artışların halen devam ettiğini tespit ettik. Ancak bu illerdeki kira bedelleri büyük şehirlere göre daha makul seviyelerde. Mutlak değer olarak artış bedelleri göz önünde bulundurulduğunda bu rakamlar bir önceki yıla göre aylık yaklaşık 200 TL – 330 TL aralığında artıyor.” dedi.
Bal; “Öte yandan pandemi ile evden çalışma sisteminin kalıcı olarak hayatımızda artık yer etmiş olması, insanların bulunduğu yerin çalışma yeri olması, kapanmalarla evde geçirilen zamanın artmış olması tercihleri değiştirdi. Özellikle villa ve müstakil yapılarının büyüklük yer ve diğer faktörlere bağlı olarak ortalama artış oranları %30 ile %50 arasında gerçekleşti.” dedi.
Aydın ve Trabzon illeri kira artış oranıyla dikkat çekiyor
Yüzde olarak artışları incelediğimizde Aydın, Trabzon, Balıkesir, Tekirdağ, Kocaeli, Ankara illerinin üst sıralarda olduğu görülüyor. Aydın ili hem konut bazında hem villa/müstakil yapı bazında kira artış oranları ile dikkati çekiyor. İzmir, Muğla gibi popüler tatil beldeleri ile kıyaslandığında Aydın kira piyasa değeri olarak daha makul seviyelerdeydi. Hem çevresindeki tatil bölgelerine ulaşım rahatlığı hem konumundan dolayı talebin arttığı tercih edilirliğinin daha iyi seviyelere geldiği görülüyor. Bu etkenler de kira artışlarına %49 oranında etki etti.
Trabzon’da ise konut kira artışları ortalama %6 oranlarında iken, müstakil yapılardaki kira artış oranının %43 seviyelerinde. Bu artışın nedeni ise Trabzon’un konumu ve doğasından dolayı müstakil yapılara ilgilinin oldukça fazla olması.
Artış Bedeli Olarak Muğla ve İzmir İlk Sıralarda
Yazlık bölge olarak önde gelen illerden olan Muğla’da konut bazında kira artış ortalaması yaklaşık %13, villa/müstakil yapılarda ortalama kira artış oranı %31, İzmir’de konut bazında %14, villa/müstakil yapılarda ortalama kira artış oranı %35 seviyelerindedir. Oranlar bölgelere göre bir miktar düşük gözükse de aslında mutlak kira bedel artışları olarak düşünüldüğünde Muğla ve İzmir villa/müstakil yapılarda ilk sıralarda yer almaktadır. Bunun nedeni de mevcuttaki kira bedellerinin diğer kıyaslanan illere göre daha yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Aydın’ın mutlak bedel artışlarında Muğla ve İzmir’den sonra sıralamada yer almakta olup burada da ön planda olduğu görülmektedir.
Kira bedellerindeki artışın satış fiyatlarına da yansıdığını belirten Bal; “Kira bedellerinin ve satış bedellerin makul seviyelere inebilmesi için makul miktarda konutun stoka girmesi yani imal edilmesi gerekiyor. Ancak inşaat maliyetleri çok yüksek, bir de imalat süresinin 24-36 ay arasında olduğu düşünülürse bugün alınacak önlemlerin sonuçlarının ancak 2 yıl sonra piyasaya etki edebileceğini söyleyebiliriz” şeklinde konuştu.