İngiltere’de yayın yapan Guardian gazetesinde yer alan bilimsel bir makalede, son dönemdeki salgınların, her ne pahasına olursa olsun ekonomik büyümeye önem veren küresel mali ve ekonomik sistemler gibi insan faaliyetlerinin sonucu olduğu söylendi.
Salgınlara neyin sebep olduğu yönünde iddialı bir tez ortaya koyan bilim insanları, ortaya çıkan krizin zorluklarını aşmak ve gelecekteki krizlerin önüne geçecek önlemlerin tohumlarının atılması için önümüzde bir fırsat olduğunu söylediler.
Josef Bettele, Sandra Diaz ve Eduardo Brondizio, geçen yıl hazırladıkları raporla dünyadaki biyoçeşitliliğin ne durumda olduğuna dair şimdiye kadarki en kapsamlı çalışmaya imza atmışlardı. Uzmanlar çalışmalarında dünyanın doğal yaşam desteklerindeki zayıflamanın insanlığı tehlikeye attığını belirtmişlerdi.
“Artan insan faaliyeti salgının küresel şekilde yayılmasını sağladı”
Bettele, Diaz ve Brondizio, geçen yıl yayınladıkları raporun ardından yeni IPSES (Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Hükümetlerarası Bilim-Politika Platformu) değerlendirmesini Dr. Peter Dazsak’la beraber hazırladılar.
Yapılan yeni değerlendirmede, “Yaygın ormansızlaşma, tarımın kontrolsüz genişlemesi, yoğun çiftçilik, madencilik ve altyapı gelişimi ve son olarak vahşi türlerin sömürülmesi, hastalıkların yayılması için ‘mükemmel fırtına’ yarattı” denildi.
Değerlendirmeyi hazırlayan bilim insanları, artan insan faaliyetinin daha fazla insanı, hastalıkların yüzde 70’inin kaynağı olan hayvanlarla karşı karşıya getirdiğini açıkladılar. Uzmanlar, daha fazla insanın hayvanlarla karşı karşıya gelmesinin artan kentleşme ve küresel hava yolculukları nedeniyle hızla büyüyen salgınlara neden olduğunu da ifade ettiler.
“Covid-19’un ardından başka salgınlarla da karşılaşabiliriz”
Uzmanlar, değerlendirmelerinde koronavirüs salgınının bir başlangıç olabileceğini söylüyorlar. Bugün yaptığımız seçimlerin olası etkisi konusunda dikkatli olunmazsa, gelecekte daha sık pandemi gerçekleşeceğini ve daha hızlı yayılacağını söyleyen bilim insanları, bu salgınların daha fazla insanın canına mal olacağını ve daha büyük ekonomik sorunlara yol açacağını belirttiler.
Koronavirüs salgını sırasında ekonomik canlanma için trilyonlarca dolarlık paketler hazırlandığını hatırlatan bilim insanları, bu paketlerin çevrenin korunması ve güçlendirilmesi için kullanılması gerektiğini belirttiler. Değerlendirmede, “Çevre standartlarını gevşetmek ve yoğun tarım, havayolu, fosil yakıt bağımlı enerji sektörlerini güçlendirmek siyaseten faydalı olabilir, ancak bunu acil ve köklü değişiklikler olmadan yapmak, özünde gelecekteki pandemilerin ortaya çıkmasını sübvanse eder” denildi.
Gözlem ve sağlık hizmetleri yeterli şekilde fonlanmalıdır
“Tek sağlık” yaklaşımı konusunda da açıklama yapan bilim insanları, bu yaklaşımın genişletilmesi gerektiğini söylediler. Değerlendirmenin katılımcılarından Dr. Peter Dazsak, insan sağlığının, vahşi yaşam, besi hayvanları ve çevre sağlığıyla yakından ilişkili olduğunu belirtti.
Salgın riskinin yüksek olduğu ülkelerde gözlem ve sağlık hizmetlerinin yeterli kaynaklarla fonlanması gerektiğini söyleyen Dazsak, bu fonların gelecekteki küresel salgınları önlemekte yaşamsal öneme sahip olacağını söyledi.
Bilim insanlarının değerlendirmesine paralel bir açıklama, geçtiğimiz hafta Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’den de geldi. Guterres, hükümetlerin şu an elimizde olan fırsatı kullanıp salgından sonra daha sürdürülebilir ve dayanıklı toplumlar yaratmak için çalışmaya başlaması gerektiğini söyledi.