DÜNYA, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde, 81 ildeki oda ve borsa başkanlarıyla ekonominin nabzını tutuyor. 33’üncüsü düzenlenen “Başkanlar Konuşuyor” söyleşi dizisinin bu haftaki konuğu Tunceli oldu. Tunceli Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Zeynel Açıkgöz, DÜNYA’nın sorularını yanıtladı.
Teşviklerde 7’nci bölge olsa biz o 7’nci bölgede olmalıyız
ZEYNEL AÇIKGÖZ / TUNCELİ TİCARET VE SANAYİ ODASI BAŞKANI
Tunceli sanayinin gelişmediği bir tarım ve turizm kenti. Organize Sanayi Bölgemizde (OSB) 40 parselin 26’sı dolu şu anda. 14 boş parselimiz var. Bu güzel şehre yatırımcı bekliyoruz. Tunceli 5. Bölge. Yapılacak yatırım OSB’mizde olursa 6. Bölge teşviklerinden yararlandırabiliyoruz. Aslında gelişmişlik sıralamasında barajların gelirleri nedeniyle yukarı sıralarda gözüküyoruz. Onların gelirleri Ticaret ve Sanayi Odamızdan geçmiyor o yüzden rakamlarını da bilmiyoruz. Biz teşviklerde bırakın 6. Bölgeyi 7. Bölge olsa, 7. Bölgede olmamız gerekiyor. Ama bu gelirler nedeniyle 5. Bölgedeyiz. Ancak elbette boş parsellerimiz var. İş imkanları olmadığı için gençlerimiz kentimizden göçüyor. Gençlerimizin doğduğu yere borcu var. Gelsinler burada yatırım yapsınlar. Havası güzel, suyu güzel burada yaşam güzel. Suyumuzu, çevremizi kirletmeyecek sanayi için bu boş parsellerimiz açık. Suyumuz buradan körfeze kadar tüm canlılara hayat veriyor. Bunun için çok önemli. Hali hazırda OSB’mizde PVC kapı-pencere sistemleri, ısı cam, gıda ürünleri, tekstil ürünleri ve mobilya imalatı gerçekleştiriliyor.
EN BÜYÜK İHTİYAÇ KAPALI SULAMA
Geçtiğimiz dönemde biliyorsunuz tarımla uğraşan çiftçimiz kuraklıktan dolayı çok zorlandı. Bizim Munzur’umuz, Peri Çayımız var. Ama maalesef sulamada yeteri kadar çalışma yapılmamış durumda. Kapalı sulama bir Akpazar ilçemizde var. Çemişkezek’te de şu anda da baraj yapılıyor.
Topraklarımız sulanırsa üretimimiz artar. Narenciye hariç tüm ürünler ilimizde oluyor. Su kodlarımız yüksek. Kapalı sistemle sulama sorununu kolayca çözeriz. Hayvancılık iyi bir noktada. Hayvancılık yapan insanlarımız, üretim mücadelesine devam ediyorlar. Süt alanında iki sanayicimiz var. Tulum peyniri önemli bir gelir kapımız.
TUNCELİ BALI’NA COĞRAFİ İŞARET GELİYOR
Kentimizin güzel sektörlerinden biri de arıcılık. Tunceli de endemik bitki yoğunluğu çok, bu balımızın aromasını da etkiliyor. Tunceli Balı’na coğrafi işaret almak için çalışıyoruz. Tunceli, Türkiye’nin 1600 kayıtlı bitki türüne sahip. İl genelinde faaliyetlerini yürüten işletme sayısı 2019 yılı için 398. Toplam bal üretimimiz de 391 ton. Ayrıca pek bilinmez ama Tunceli’de ipek böcekçiliği de yapılıyor. Üç köyümüzde üretim ve bu köylere bağlı işletmeler var. Üretimden başka şansımız yok. Şartlar ne olursa olsun üretmemiz lazım. Kooperatifçilik çok önemli. Kadın kooperatiflerimiz bu alanda önemli atılımlar yapabilir. Keban Barajı üzerinde, Ovacık’ta, Çemişkezek’te balıkçılıkla uğraşan girişimcilerimiz var. 5 balık çiftliği hizmet gösteriyor.
ÇENGEL BOYNUZLU DAĞ KEÇİLERİ KIRMIZI BENEKLİ ALABALIKLAR…
Tunceli, yaban hayvan hayatı bakımından da oldukça zengin. Çengel Boynuzlu Yaban Keçisi ve Bezuvar isimli iki tür dağ keçimiz var. Ur Kekliği de yöremize özgü. Çengel boynuzlu yaban keçisi, yazın orman sınırının üzerindeki kayalık yerlerde, kışın ormanın içindeki sarp yerlerde yaşıyor. Ayrıca Munzur, kırmızı benekli alabalık türlerinin yetişmesine de çok elverişli. Alabalık, kepenez ve dargın balığı, suyun ısındığı aşağı kısımlarda yayın balığı, diğer akarsularda ise alabalık, kepenez balığı ve çay balığı var. Keban Baraj Gölü’nde ise sazan, küpeli balık ve turna balığı türleri bulunuyor.
PERTEK KÖPRÜSÜ YAPILIRSA 45 DAKİKADA HAVALİMANINDA OLURUZ
Pülümür, Erzincan yolunun bir an önce yapılması lazım. Tarımla turizmin gelişmesi için bu yolun yapılmasını istiyoruz. Buraya duble yol yapılması gerekiyor. Böylece pazara yaklaşırız maliyetlerimiz düşer. Pertek’e de köprü yapılırsa havayoluna çok uzak değiliz. İstanbul’da bir saatte havalimanına ulaşılırken, Pertek’te köprümüz olsa biz de 45 dakikada Elazığ Havalimanı’na ulaşabiliriz. Şu anda köprü olmadığı için aradaki bu yolu feribotla geçiyoruz. Havalimanına bir buçuk saatte ulaşıyoruz . Erzincan ve Bingöl havalimanlarına da benzer sürelerde ulaşıyoruz. Köprü bu yolu yarı yarıya indirir. Aslında Tunceli-Elazığ-Bingöl arasında Kovancılar’da bir havalimanı olsaydı, tüm illerimize eşit mesafede olurdu. Bingöl’e iki tane havalimanı yapılmış oldu. Öte yandan krom ve mermer madenlerimiz var. Ancak Pülümür’deki krom madeni dışında işletilen büyük bir madenimiz yok.
Dünya Rafting Şampiyonası’nda 20 ülkeden 800 sporcuyu ağırladık
Tunceli için turizm teşviklerinin artırılması lazım. Ada parsel bazında yer gösterilmesi lazım. Pandemiden önce 2019 yılının Haziran ayında Türkiye’de ilk defa R4 Dünya Rafting Şampiyonası Tunceli’nin ev sahipliğinde Munzur Çayı’nda düzenlendi. Munzur Vadisi Taht mevkisinde start alan sporcular, kent merkezine 5 kilometre kala bitiş noktasına ulaştı. Şampiyonada 20 ülkeden yaklaşık 800 sporcu mücadele etti. Onlarla birlikte çok sayıda teknik heyet, hakem ve gözlemci de Tuncelimize geldiler. Dünya Rafting Federasyonu (WRF) Başkanı Danilo Barmaz da Munzur Çayımızı gördü. Çok önemli bir organizasyondu.
Bizim turizmimizin gelişmesi hem Elazığ’ı hem Erzincan’ı da geliştirir. Odamızın 800’ü faal 1000’e yakın üyesi var. Yüzde 5’i ancak turizmle uğraşıyordur. Kurtarırsa bizi Munzur kurtarır. Tüm bunların yanında irili ufaklı 40 göz halinde fışkıran Ovacık Munzur Gözeleri var. Halbori Gözeleri, Zağge Şelalesi, Dereova Şelalesi, Kutludere, Dedebağ Kaplıcaları, Karaderbent Köyü Kaplıcası gibi değerlerimiz var. Ayrıca kış turizmi ve kayak da yapılıyor.
Festivaller şehri
Tunceli’de Düzgün Baba ve Munzur Baba için etkinlikler düzenlenirken, her yıl eylül ayı içinde “Pülümür Bal Festivali”, haziran ayının son haftasında “Dut ve Peynir Festivali”, temmuz ayının son haftasında ise “Munzur Kültür ve Doğa Festivali” organize edilir. Tüm bu festivallere sadece şehir halkı değil Tunceli dışından da yüksek katılım sağlanıyor. Bu festivallerde kentin ekonomisini canlandırıyor. Festivaller kapsamında, fotoğraf sergileri, halk oyunları, konserler, paneller, söyleşiler ve edebiyatçıların imza günleri de gerçekleştiriliyor.
5 BALIK ÇİFTLİĞİ FAALİYET GÖSTERİYOR
Tunceli Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Zeynel Açıkgöz, Yönetim Kurulu Başkanımız Hakan Güldağ, Genel Koordinatörümüz Vahap Munyar, Yazıişleri Müdürümüz Handan Sema Ceylan’ın sorularını yanıtladı. Başkan Açıkgöz, “Keban Barajı üzerinde, Ovacık’ta, Çemişkezek’te balıkçılıkla uğraşan girişimcilerimiz var. 5 balık çiftliği hizmet gösteriyor” dedi.