İzmir Valiliği ile İnşaat Mühendisleri Odası’nın 2009 yılında gerçekleştirdiği yapı stoğu araştırması, depremin yıkıma neden olduğu Bayraklı’daki birçok yapının olası bir depremde yıkılabileceğini 11 yıl önceden haber vermiş. Bayraklı’nın Manavkuyu ile Karşıyaka’nın Alaybey ve, Karabağlar Basın Sitesi mahallelerini kapsayan, “Deprem Riski Açısından İzmir’deki Üç Pilot Bölgede Yapı Stoğunun Değerlendirilmesi” başlıklı rapor, 6 Temmuz 2009’da başlayıp 20 Ağustos 2009 tarihinde süren araştırmaların ardından hazırlandı.
İnşaat Mühendisleri Odası ile İzmir Valiliği’nin işbirliğinde yürütülen araştırmada Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Hikmet Hüseyin Çatal ile İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi uzmanları Abdullah İncir, Jale Alel, Ahmet Ermin ve İbrahim Özmen yer alırken, Bayraklı, Karabağlar ve Karşıyaka Belediyeleri İmar Müdürlükleri de arşiv dosyalarının incelenmesi konusunda personel desteği sağladı. Çalışma kapsamında pilot bölgelerdeki yapıların yaşı, ada ve parsel numaraları, taşıyıcı sistem türü gibi bilgilere ulaşıldı. Pilot bölgelerde muhtarlıkları ile işbirliği yapılarak, nüfus yapısı ve bina sahipliğiyle ilgili bilgiler edinildi.
1490 bina tarandı
Araştırma kapsamında Manavkuyu semtinde 696, Alaybey semtinde 259, Basınsitesi’nde 535 bina gözlemsel olarak tarandı. Hazırlanan raporda 3 mahalledeki 1490 binanın büyük çoğunluğunda inşaat kalitesinin zayıf olduğu sonucuna ulaşıldı. Depremde en büyük yıkımı yaşayan Bayraklı’ya bağlı Manavkuyu Mahallesi’nde o dönem 696 binadan sadece 15 binanın inşaat kalitesinin iyi olduğu, 377’sinin orta kalite, 304’ünün ise zayıf olduğu saptandı. Raporda ayrıca Alaybey semtinde 144, Karabağlar Basın Sitesi’nde ise 226 binanın inşaat kalitesinin zayıf olduğu belirlendi. Raporda, Manavkuyu semtinde binaların sadece yüzde 2’sinin inşaat kalitesinin iyi olduğu belirlendi.
Güçlendirilmeli
Raporun sonuç ve öneriler kısmında ise, “Halkımız bilinçlendirilmeli, oturduğu binanın deprem dayanımı hakkında ve gerekli tedbirlerin alınması konusunda bilgilendirilmelidir. Güçlendirilmesi gereken binalar için vatandaşlara destek verilmeli, güçlendirme yapım işi özendirilmelidir. Mevcut yapı stoğumuzun büyük bir kısmını kaçak binalar teşkil etmektedir. Bu nedenle kaçak binaların deprem dayanımının artırılması konusu devlet politikası olarak ele alınmalıdır. Binası depreme karşı zayıf olan, güçlendirilmesi ekonomik olmayan yapılar en kısa zamanda boşaltılarak bir plan çerçevesinde kentsel dönüşüm projeleri üretilmelidir” ifadelerine yer verildi.
Onlarca hasarlı bina var
Depremde Manavkuyu’da Yağcıoğlu Sitesi B Blok tamamen, Yılmaz Erbek Apartmanı’daki iki blok ise kısmen yıkıldı. Ağır hasar alan Egemen ve Karagül Apartmanları ise, sarsıntıdan sonra yıkıldı. Manavkuyu Mahallesi Muhtarı Fatma Ceylan, “Onlarca ağır hasarlı bina var. Mansuroğlu Mahallesi’nde çok hasarlı bina var” dedi.
‘Haberim yok’
Bayraklı eski Belediye Başkanı Hasan Karabağ, “Böyle bir rapor ve araştırmadan haberim yok” derken, “Valiliğin öncülüğünde yapılan bir çalışmaysa arşiv bilgileri mutlaka devletin resmi kurumlarında vardır” dedi. Raporun hazırlanmasına katkı sunan isimlerden Jale Alel ise “Arşivimiz hasar gördü evraklar gitti. Bizim tespit ettiğimiz kötü durumdaki binalar arasında yıkılan oldu mu hatırlamıyorum Bizim yaptığımız rapor bazında ön tespit çalışmasıydı. Bu çalışmanın diğer bölgeleri de kapsaması konuşulmuştu ancak sonrasında bir takım bürokratik engellerden dolayı devam ettirilememişti” dedi