Koronavirüs nedeni ile artan parasal genişleme adımlarına TL’deki değer kaybının eklenmesi üzerine yabancı yatırımcılar yönünü Türkiye’ye çevirdi. Yılbaşından bu yana Peak Games, Rollic gibi büyük çaplı exit’lerin yanı sıra İnsider, Getir ve Vivense gibi şirketlere yapılan yatırımlar 2020 yılı birleşme ve satın alma rakamları için umut oldu. Sektör temsilcileri, TL’deki değer kaybı nedeni ile Türkiye’nin yabancı yatırımcı için avantajlı hale geldiğini belirterek yılsonu itibari ile exit’lerin 3 milyar dolar, girişim yatırımlarının ise 200 milyon dolar civarına ulaşmasını beklediklerini söyledi.
Kurumsal girişim sermayeleri oyuna girdi
Finberg Kurumsal Girişim Sermayesi Yönetim Kurulu Üyesi İhsan Elgin, hem faizlerin düşük olması hem de borsadaki iniş çıkış ve uyarılar nedeni ile kurumsal yatırımcıların elinde çok fazla enstrüman kalmadığını söyledi. Bu nedenle yatırımcıların start-up dünyasına yöneldiğini söyleyen Elgin, bu ilginin büyüyerek devam edeceğini söyledi. Elgin’in verdiği bilgilere göre pandemi sonrası artan dijitalleşmeye hemen uyum sağlayamayan şirketler de start-up’lara yöneldi. Kurumsal girişim sermaye sayısındaki artışında bunun göstergesi olduğunu dile getiren Elgin, “Büyük kurumlar değişemedikleri için hızlıca start-up’lara yatırım yapmaya başladı. Büyük şirketler yatırımcılığa soyunuyor. Şu anda büyük oyunu onlar oynamaya başlayacak.”
Fon miktarı 250 milyon $’ı aştı
Peki, bu dönemde hangi alandaki girişimler öne çıkacak? Figopara Kurucu Ortağı ve CEO’su Koray Gültekin Bahar, finansal teknoloji, B2B yazılım teknolojileri ve pandemi sonrası önemi daha da iyi artan sağlık ve eğitim teknolojilerinde başarılı exitlerin görüleceğini söyledi. Bahar, Peak Games ve Gram Games’ten sonra oyun alanında da bazı fonların Türkiye’ye bakmaya başladığını belirterek, “Zamanında Peak Games’te Gram Games’te çalışmış çok iyi isimler kendi şirketlerini kurmaya başladı. Bu tecrübeyi yaşayan isimlerin kendi şirketlerini kurması da fonların dikkatini çekiyor. Bu alanlarda 3-5 yıl daha başarılı şeyler duyacağız” dedi. Bahar’ın verdiği bilgilere göre halihazırda Türkiye’de çok fazla fon var ve bu fonların miktarı 250 milyon doları buluyor.
Alternatif yatırım aracı oldu
Bu fonlardan biri de 212. İki yıldır faaliyette olan fon şu ana kadar 7 girişime yatırım yaptı ve yılsonuna kadar bu rakamı 10’a ulaştırmayı hedefliyor. 50 milyon Euro’luk fonun Direktörü Numan Numan, Türkiye’de yatırım yapacak fon sayısı ve miktarının rekor düzeye ulaştığını söyledi. Bu sayede 1-2 yıl içinde çok iyi yatırımların olacağı öngörüsünde bulunan Numan, “Exit’ler önemli oranda artmaya başladı. Çok güzel satın almalar görüyoruz ve bunun devam etmesini bekliyoruz” dedi. Kriz dönemlerinin birleşme ve satın almalar için aynı zamanda fırsat olduğunu dile getiren Numan, yatırımların klasik yatırımlar yerine start-uplara yönelmesi konusunda ise şu ifadeleri kullandı: “Borsada getiri çok az borsada. Paranın gideceği yer yok artık. Borsalar inişli çıkışlı, altın zaten böyle durumlarda hep yükselir. Alternatif yatırım aracı haline gelen start-up’lar Türkiye’de bir yatırım birimi olarak kendini ispat etmeye başladı” dedi.
Birleşme ve satın almalar hızlanacak
Keiretsu Forum Türkiye Başkanı Hulusi Belgü, start up’ların pandemi sürecinde değişen koşullara çok hızla uyum sağladığını söyledi. Bilindiği üzere ABD’den AB ülkelerine kadar birçok ülke ekonomiyi canlandırmak için trilyonlarca dolarlık parasal genişleme paketi açıkladı. Bu adımın birleşme ve satın almayı hızlandıracağına dikkat çeken Belgü, gelişmelerin start-up ekonomisine etkileri hakkında ise şu bilgileri verdi: “Melek yatırımcılık ekosistemi genelde arabayla maksimum iki üç saat mesafede ki girişimlere yatırım yapardı. Mesafelerin artmasına tanıklık edeceğiz. Türkiye,tartışmasız bulunduğu bölgenin lider konumunda. Buna bağlı olarak EMEA bölgesinden yatırımların artacağını tahmin etmek çok zor değil. Bu dönemde teknoloji tabanlı iş geliştiren girişimlere daha çok yatırım yapılabilir bir iklim oluştu. Finansal çözümler üreten Fintechler, Sağlıkta yapay çözümleri üreten girişimler, oyun (özellikle Hyper-Casual mobil oyun yazan şirketler) öne çıkacak.” Bu güne kadar 65 girişime 70 Milyon TL yatırım yapan Keiretsu Forum Türkiye, pandemi sürecinde ise 7 yatırıma 3,5 milyon TL yatırım yaptı. Belgü, “Bu yılın bitmesine daha beş ay olmasına rağmen hem adet bazında hem de yatırım miktarı açısından rekor kıracağımız bir yıl olacağını şimdiden söyleyebilirim” dedi.
“Stratejik satın almalar son çeyrekte artacak”
Sparta&Co tarafından hazırlanan “Pandemi Öncesi ve Sonrası Dünyada ve Türkiye’de Satın alma ve Birleşmeler” raporuna göre, 2019’da birleşme ve atın almalar 4 trilyon dolar olarak gerçekleşmişti. Son 20 yıldır gittikçe artan satın alma ve birleşmenin bir kısmı ise antitrust yasaları nedeniyle engellendi. 2000 başından bu yana yüzde 4’ler düzeyinde olan anlaşma iptalleri son 4 yılda yüzde 6’ya yükseldi. Refinitiv’in verilerine göre de, 2020 yılı ilk yarısında dünya M&A pazarında 20 bin 664 adet işlem gerçekleşti ve toplam büyüklük 1,2 trilyon dolar oldu. 2019 yılında 24 bin 484 işlem 2,1 trilyon dolar büyüklüğü ile gerçekleşmişti. Pandeminin en etkili dönemi olan 2020 ikinci yarısında ise dünyada 9 bin 129 işlemde 516,6 milyar dolarlık birleşme ve satın alma gerçekleşti. Sparta&Co Kurucu Ortaklarından Taner Özarslan, 2020 Yılında Türkiye’de şirket birleşme ve satın almalarının COVID-19 salgınının etkisiyle dünyaya paralel olarak düşüş kaydetmesini beklediklerini söyledi. Yılın son çeyreğinde satın alma ve birleşmelerin artacağı öngörüsünde bulunan Özarslan, “Sparta & Co olarak, Türkiye’de 2020 yılı son çeyreğinden itibaren stratejik satın almaların devam etmesini, özellikle; imalat sanayi, altyapı, teknoloji ve gıda alanındaki şirket birleşme ve satın almalarının üst sıralarda yer almasını bekliyoruz” dedi.
Öne çıkan gelişmeler
Fonlar ağırlıklı olarak Avrupa, ABD ve Ortadoğu kaynaklı. Önümüzdeki dönemde Asya fonları da gelebilir. Öne çıkan alanlar, oyun, finansal teknoloji, B2B yazılım teknolojileri sağlık ve eğitim teknolojileri. Türkiye’de 2020’nin ilk 6 ayında girişimlere yapılan yatırımlar toplamda 1 milyar 881 milyon doları aştı. Girişim ekosistemi 2020’nin ilk çeyreğinde 32 işlemle 42,3 milyon dolar yatırım aldı. İkinci çeyrekte 21 yatırım yapıldı.