Tüm dünyayı etkileyen Kovid-19 salgınından bu yana iş yeri kiralarına zam yapmayan ve geçen yıl da enflasyon oranında artan Vakıf kiraları, yeni yılla birlikte güncellendi. Türkiye genelindeki kira artış oranları en çok İstanbul’da hissedilirken, söz konusu artış oranları yüzde 500’e kadar ulaştı. Bu da zamsız geçen pandemi dönemi ve 2024’te yapılan enflasyon oranındaki artış sonrası işletmelerin şaşkınlığına neden oldu.
İstanbul’da Taksim’den Eminönü’ne, Tarabya’dan Beyoğlu’na, Fatih’ten Beşiktaş’a, Şişli’den Sarıyer’e, Bebek’ten Bakırköy’e kadar çok sayıda işletme sahibi 150 bin liradan 600 bin liraya, 3 bin liradan 17 bin liraya kadar çıkan kiralar üzerine itiraz talebinde bulundu. Esnaflar, yaptıkları itiraz dilekçelerinde yüksek artış oranlarının geri çekilmesini istedi. Diğer taraftan 5, 10, 20 yıl, hatta 49 yıla kadar giden uzun süreli iş yeri kira sözleşmelerinin de artık yıllığa döndüğü öne sürüldü.
“Bu artış oranları esnafı zorlar”
DÜNYA’ya konuşan bir balık restoranı işletmecisi, kendisinin 700 metrekarelik bir mekanda 15 yıldır kiracı olduğunu, geçen yıl aylık 150 bin lira olan kirasının 2025 yılıyla birlikte aylık 500 bin liraya yükseltildiğini, bunun da kendisine tebliğ edildiğini açıkladı. Kendisi gibi kiracı olan çoğu iş yeri sahibinin kiralara itiraz ettiğini belirten işletme sahibi, “Bugün ekonomi daralırken, yüksek kira artışları bizleri çok zorlar.
Giderler var, personel var, sigortası var. Bu artış oranları bizi çok zorlar” değerlendirmesinde bulundu. Kiralama sürelerinin de uzun yıllık sözleşmelerden yıllığa geçtiğini söyleyen işletmeci, “20, 18, 49 yıla kadar kiralama yapılabiliyordu şimdi yıllığa döndü. Artık yıllık bazda yeni sözleşmeler yapılıyor” diye konuştu. Diğer taraftan sosyal medyada da kira artışları gündeme oturdu. Çoğu iş yeri ve konut kiracıları da dijital platformlar üzerinden kira artışlarına yönelik şikayetlerini paylaştı.
Şikayetvar platformuna gelen çok sayıda şikayette kiracılar, yüksek oranların esnafı zor durumda bıraktığını belirterek, söz konusu yüksek oranların geri çekilmesi talebinde bulundu. Bir kiracı, kirasının 3 bin liradan 17 bin 500 liraya çıktığını, bir diğeri 45 metrekarelik dükkan kirasının 2 bin 995 liradan 15 bin liraya, bir başka iş yeri kiracısı da kirasına yüzde 550 artış geldiğini paylaşarak, söz konusu oranların geri çekilmesi taleplerini dile getirdi.
Dijital ortamda şikayet yağdı
Ayrıca konut kiracılarının da artış oranlarını yine dijital ortama taşıyarak şikayette bulunduğu gözlendi. Bir konut kiracısı, kirasının 5 bin 500 liradan 24 bin liraya çıktığını, bir başkası 55-60 metrekare arasındaki konut kirasının 2 bin 800 liradan 21 bin liraya çıktığını belirterek, asgari ücretteki artış ve aylık gelirine işaret etti.
Bir başka dükkan kiracısı, 300 bin lira harcayarak girdiği dükkan kirasında yüzde 550 artış olduğunu ve kirasının 65 bin liraya çıktığını belirterek, söz konusu artış oranlarını yıllık enflasyonun üzerinde olduğunu, bu yüksek oranlı artışların esnafı zor durumda bırakacağını dile getirdi. Yine platforma yapılan şikayetler arasında kirasının 5.500 liradan 24 bin liraya çıktığını paylaşan bir kiracı, artış oranının asgari ücretin üstünde olmasından yakındı. Bir konut kiracısı ise 55-60 metrekare arasındaki daire kirasının 2.800 liradan 21.000 liraya çıktığını belirterek, artış oranına tepkisini paylaştı.
Pandemide hiç zam yapılmadı
Gayrimenkul uzmanları ise Vakıf kiralarının güncellendiğini söyledi. DÜNYA’ya konuşan bir gayrimenkul uzmanı, Vakıf kiralarına pandemi döneminde zam yapılmadığını, yapılan artışların ise piyasa şartlarına göre bir güncelleme olduğunu dile getirdi. Gayrimenkul uzmanları, İstanbul’un çeşitli semtlerindeki kira artışları nedeniyle birçok iş yeri kiracısının itiraz talebinde bulunduğunu da sözlerine eklediler.
Hamide HANGÜL