Geçtiğimiz aylarda ABD’de ilk defa bir geyikte koronavirüse rastlanmış; ABD Tarım Bakanlığı’ndan (USDA) yapılan açıklamada virüsün Ohio eyaletinde doğada yaşayan bir beyaz kuyruklu geyikte görüldüğü bildirilmişti.
Bakanlık sözcüsü, Reuters’a e-posta ile yaptığı açıklamada, “Geyiğin SARS-CoV-2’ye nasıl maruz kaldığını bilmiyoruz. İnsanlardan, çevreden, başka bir geyikten veya başka bir hayvan türünden virüsü kapmış olabilir” ifadelerini kullanmıştı.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Serhan Sakarya, ABD’de geyiklerde Covid-19’a rastlanmasını değerlendirdi.
“Enfeksiyon hastalıklarında özellikle virüslerin, konakçı olarak baktığımızda hayvanlar ve insanlar arasında önemli bir geçişi var. Şu an insanda hastalık yapan virüslerin yüzde 75’inden fazlası, hayvan kaynaklı mikroorganizmalar. Dolayısıyla hayvanlar ve insanlar arasındaki geçiş çok normal” diyen Sakarya, şöyle devam etti:
“Hatırlarsanız kuş ve domuz gribi gibi virüsler, hayvanlarda olup da insanlara geçen hastalıklar. Covid-19 da aynı grip gibi büyük bir aile. Bu nedenle birçok hayvanda ve insanda farklı semptomda seyredip farklı hastalıklar yapabiliyor. Genellikle üst solunum şeklinde hastalık yapabiliyor. Yani insanda hastalık yapan Covid-19 tanımlandıktan sonra bununla ilgili hayvanlara geçişin nasıl olduğu veya hayvandan insana geçiyor mu konuları araştırılıyor. İlk hikaye de yarasadan insana geçti diye başlamıştı. Birçok hayvanın aynı genom yapısını içeren virüsü taşıdığını gördük. Bunlar içinde evcil hayvanlar var. Farelerden geyiklere kadar birçok hayvanın bu virüsü taşıdığı biliniyor artık.”
HAYVANLARA DA AYNI İZOLASYON
ABD’de geyikler arasında virüsün hızla yayıldığını belirten Prof. Dr. Sakarya, “Bu, insanlar için çok tehlikeli bir durum mudur? Henüz daha hayvanlardan geçiş, tam olarak tanımlanmadı. ABD Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) ve Dünya Sağlık Örgütü gibi dünyadaki otoritelerin yaptığı çalışmalarda, ‘Evet hayvanlarda aynı genomik yapıya sahip Covid-19 var. Şu an onlardan insanlara, ya da tam tersi insanlardan hayvanlara virüsün geçişinin olup olmadığı konusunda net bilgi yok. Ancak ABD Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), evcil hayvanları Covid-19 olan kişiler, evde Covid-19’lu kişi varmış gibi önlemler alınmasını öneriyor” dedi.
‘EĞER SİZ COVID-19 OLMUŞSANIZ…’
Sakarya, sözlerini şöyle noktaladı:
“Eğer siz Covid-19 olmuşsanız, sizinle temaslı evcil hayvanınıza da izolasyon uygulamanız tavsiye ediliyor. ABD’deki bir üniversitenin araştırmasına göre geyiklerin doğaları gereği, insanlara yakın bir mesafeye gelmeyeceğinden bulaştırmaları mümkün değil, ancak evde beslenen hayvanlarda bu ciddi bir sorun olabilir” diye konuştu.
Genellikle evcil hayvan besleyen kişilerin, hayvanlarıyla yakın temasta bulunduğunu anlatan Sakarya, “İnsanlar hayvanlarını öpebiliyor. Hayvanlarının salyaları bulaşabiliyor. CDC’de bahsedilen izolasyon önlemleri, insanlar arasında uygulanan yöntemler gibi birincisi mesafeye dikkat edeceksiniz. İkincisi de hayvanlarla bu kadar yakın nefes verici temasta bulunmayacaksınız.