Türkiye’nin uzaydaki 10 yıllık vizyon, strateji, hedef ve projelerinin yer aldığı Milli Uzay Programı’nı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ‘Gökyüzüne Bak Ayı Gör’ sloganıyla önceki gün açıkladı. Milli Uzay Programı’nın ilk hedefinin cumhuriyetin 100’üncü yılında Ay’a ilk teması gerçekleştirmek olduğunu ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “2023 sonunda yakın dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi milli ve özgün hibrit roketimizle Ay’a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz. Hedefimiz bir Türk vatandaşını uzaya göndermektir” dedi. Detayları kamuoyuyla paylaşılan program kapsamında uzaya gidecek Türk astronotun kim olabileceği merak uyandırdı.
Astronomi uzmanları, uzaya kimin çıkabileceğini, uzay yolculuğunu ve hazırlığını Milliyet’e değerlendirdi.
BAŞKA ÜLKEDE EĞİTİM
Prof. Dr. İbrahim Küçük (Türk Astronomi Derneği Başkanı): “Uzaya gönderilecek Türk vatandaşının seçimi önemlidir, ama bunun şartları olacaktır. Diğer ülkelerde havacılık tecrübesi olan ve kabiliyeti olan pilotlardan seçiliyor. Bunu zaman içerisinde göreceğiz. Mesela bu vatandaşımızı Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gitmesini düşünebiliriz. Dernek olarak bir bilim insanının uzaya gönderilmesini isteriz. Cumhurbaşkanımız bir Türk vatandaşı dedi. Şartları sağlayacak vatandaşlar arasından seçim yapılacak. Ayrıca uzay çalışmaları teknolojileri özellikleri nedeniyle ülkelerin bir başına yapacağı bir şey değil. Belli eğitimler ve ortamlar ülkemizde de oluşturulabilir. Ve belli ülkelerde de eğitim almaları için gönderilebilir. Birinci hedef proje zaten Ay’a gidiş. Bu iki şekilde yapılacak. Birincisi sert iniş bunun için de 2023 yılı hedefleniyor. Bir uzay aracını uygun fırlatmayla aya doğru yönlendirmek ve Ay’a sert inişi gerçekleştirmek. Önemli olan burada aya ulaşmak. Elde edilen tecrübeler gözlenecek, analiz edilecek. İkinci hedef ise 2028 yılında Ay’a yumuşak iniş. Bir aracı Ay’a indirip oradan da bilimsel çalışmalarda kullanılacak numuneler almak.”
SAĞLIKLI BİR BİREY
“Eskiden uzaya gönderilecek kişiler savaş pilotları arasından seçilirdi. Daha sonra bilim insanları ve bir ara öğretmen gönderildi. Bu yüzden sağlıklı genç bir bilim insanı ya da askeri personel muhtemelen de pilot da olabilir. Orada ne yapılacağı konusu çok önemli. Muhtemelen uzaya gidecek ilk kişi uzay istasyonuna götürülür ya da yörüngeye çıkarıp indirilir. Tabi bunun uzun eğitim süreçleri ve sağlık kısıtlamaları var. Hem orada kısa süre de olsa uzay aracının içinde yörüngede yaşamak zor. Hem de çıkış sürecinde insanın tabi olduğu yoğun bir G kuvveti var. Bunlara dayanmak pek kolay değildir. Bir astronotun eğitimi yıllar sürüyor. Ancak uzaya çıkarılacak Türk için hızlandırılmış bir yıldan aşağı olmayan eğitim yapılabilir. Bir kişiyi yörüngeye çıkartıp aracın içerisinde dünyaya indirmek başka bir şey, yörüngeye çıkartıp uzay istasyonunda çalıştırmak farklı şey. Dolayısıyla hepsinin eğitimleri ve kişiden beklentiler farklı olur. Bizim bunu milli ürünlerimizle yapabilmemiz şimdilik zor. Başka ülkelerle ortaklık yaparak göndereceğiz. Artık bir yerden başlamak lazımdı.”
‘BURAK’ HAYATA GEÇİYOR
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı Milli Uzay Programı kapsamında Uzay Sonda Roketi ve Fırlatma Sistemi (BURAK) Projesi’ne hız verileceği öğrenildi.
Milli uydu fırlatma sistemi geliştirilmesi hedefinin ilk adımı olan projenin fizibilite raporu 2017’de tamamlandı. 2023 hedeflerine uygun olarak gerçekleştirilmesi öngörülen projeyle, uzay projeleri için ihtiyaç duyulan teknolojilerin geliştirilmesi amaçlanıyor. Türkiye’nin uzaya bağımsız olarak erişim yapabilen ülkeler arasında yer alması öncelikli hedef.
ATI İLHAM VERDİ
Hz. Muhammed’in Mekke’deki Mescid-i Haram’dan Kudüs’teki Mescid-i Aksa’ya kadar yapmış olduğu gece yolculuğundaki biniti olduğuna inanılan, “Burak” isimli atın projeye isim için ilham verdiği belirtiliyor. Savunma Sanayi Başkanlığı şirketlerinden Uzay Teknolojileri A.Ş. (DeltaV) ise çalışmaları hayata geçiren şirket olacak.
DeltaV, 2017’den beri ileri uzay uygulamalarında kullanılabilecek kimyasal roket motoru teknolojilerinin geliştirilmesi ve ürün haline getirilmesi konusunda faaliyet gösteriyor. Elde edilecek teknolojiler ile dünyada rekabet edebilir fırlatma sistemleri ve uzayda çalışabilecek motorların geliştirip ürüne dönüştürülmesi sağlanacak.