Kamunun mevcut proje stokunu, bugüne kadar yapılan harcamaları ve 2021 yılında yatırım için ayrılan kaynakları içeren 2021 Yılı Yatırım Programı’na ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’nin 15 Ocak tarihli mükerrer sayısında yayımlandı. Toplam 1 trilyon 344 milyar liralık büyüklüğe sahip 3 bin 91 proje için 2021 yılında 138 milyar 264 milyon lira ayrıldı. 2020 yılına göre ayrılan para yüzde 79.3, proje sayısı yüzde 9.9, toplam proje büyüklüğü ise yüzde 27 artış gösterdi. En çok yatırımın 41.2 milyar lira ile ulaştırma ve haberleşme alanında yapılması öngörüldü. İklim değişikliği ve buna bağlı olarak kuraklığın çok tartışıldığı bir dönemde bu alanda kamunun yatırım için sadece 6.2 milyon lira ayırması dikkat çekti.
Sektörel dağılımda sıralama nasıl gerçekleşti?
2021 yılı Yatırım Programının, yatırımların sektörel dağılımına ilişkin tabloya göre, en yüksek yatırım 42 milyar 474 milyon lira ile ulaştırma ve haberleşme alanında yapılacak. Bunu 19 milyar 827 milyon lira ile eğitim, 16 milyar 832 milyon lira ile enerji, 14 milyar 371 milyon lira ile maden, 11 milyar 983 milyon lira ile tarım ve 10 milyar 381 milyon lira ile tarım sektörü takip etti. Kamu 2021’de imalat sanayinde 1 milyar 601 milyon lira, konut sektöründe 769 milyon lira ve turizmde ise 310 milyon liralık yatırım yapacak.
Sektörel bazda yatırıma ayrılan kaynakta 2020’ye göre en yüksek artış yüzde 306 ile madencilikte olurken, bunu yüzde 131.5 ile tarım, yüzde 78.8 ile eğitim, yüzde 70 ile sağlık takip etti. En çok payı bulunan ulaştırma-haberleşme için ayrılan kaynak yüzde 68.5 artarken, konuttaki artış yüzde 69.4, diğer kamu hizmetlerindeki artış yüzde 60.2, imalattaki artış yüzde 56.7, enerjideki artış yüzde 41.9 oldu. Bu dönemde turizm sektörü için ayrılan kaynak ise yüzde 11.4 azaldı.
Salgına karşı dış krediyle 210 milyon lira harcanacak
Yatırım büyüklüğü yönünden 10 sektör içinde 7’nci sırada yer alan sağlık sektörü için 10 milyar 381 milyon lira ayrıldı. Üniversite hastaneleri dışında en büyük yatırımı Sağlık Bakanlığı yapacak. Bakanlığın geçen yıl başlayan ve büyüklüğü 700 milyon lira olan COVID-19 Sağlıkta Acil Yardım Projesi için 210 milyon lira ayrıldı. Bu projenin finansmanı dış kaynaklardan sağlanıyor. Sağlık Bakanlığı’nın devlet hastaneleri, sağlık merkezleri yapımı için 490 milyon lira, acil sağlık merkezleri, göçmen sağlık merkezi yapımı için de 593 milyon 171 lira harcanacak.
Doğalgaz depolama alanlarına 4.1 milyar lira
Yatırım projelerinde üst sıralarda yer alan enerji sektöründe 16.8 milyar liralık yatırım öngörülürken, bunun yüzde 25’ine yakını iki doğalgaz depolama alanı projesi için ayrıldı. Toplam 24.6 milyar liralık Tuz Gölü Doğalgaz Depolama yatırımı için bugüne kadar 9.6 milyar lira harcanırken, 2021 yılı için 2 milyar 266 milyon liralık harcama planlandı. 4.7 milyar liralık Kuzey Marmara Doğalgaz Depo projesi için ise bu yıl 1 milyar 856 milyon lira ayrıldı.
Hızlı tren projelerinde Ankara-İstanbul YHT, Ankara Sivas YHT, Ankara İzmir Yüksek Standartlı Demiryolu, Adana-Gaziantep Yüksek Standartlı Demiryolu ve Konya-Adana Yüksek Standartlı Demiryolu projeleri için 7 milyar 691 milyon lira ayrıldı.Ayrıca toplam büyüklüğü 4 milyar 2554 milyon lira olan 17 adet yüksek hızlı tren seti projesi için de için de 1 milyar 62 milyon lira ayrıldı.
Kuraklık ve iklime sadece 6.2 milyon lira
Kamunun devam eden ve yeni yapılacak yatırımlarını gösteren 2021 yılı Yatırım Programında, sağlık alanında yeni hastane yapımı ve acil sağlık merkezleri yatırımları ağırlık kazanmış durumda. Ancak iklim değişikliği ve kuraklığın, gerek susuzluk gerekse tarımsal üretimde ciddi kayıp beklentisine rağmen, bu alanda sulama teknolojilerinin değişimine yönelik yatırımlara yer verilmemiş durumda. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, 2013 yılından bu yana devam eden 45 milyon 504 bin lira büyüklüğündeki Kurak Dönem Yönetim ve Eylem Planına 2021 yılı için 5 milyon lira ayrıldı. İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi başlıklı 16.3 milyon liralık proje için ise 1 milyon 250 bin lira ayrıldı.