Dünyada su kaynaklarının kuruması, kirletilmesi, doğa tahribatı gibi olumsuzlukların ortaya çıkardığı ve ‘küresel ısınma’, ‘iklim krizi’ veya ‘iklim değişikliği’ gibi kelimelerle ifade edilen hava değişimleri, birçok doğa olayını da beraberinde getirdi.
Türkiye’de 1940 yılından bu yana hazırlanan Meteoroloji raporlarına göre; 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 olmak üzere, son 8 yılda aşırı hava olayları rekor seviyede arttı.
Can ve mal kayıplarına neden oldu
Şiddetli yağış-sel, fırtına, dolu, orman yangını, kar, çığ, yıldırım düşmesi, kuraklık, don, yüksek sıcaklık, heyelan, hortum, sis, şiddetli soğuk ve kum fırtınası gibi aşırı hava olayları, Türkiye’nin birçok bölgesinde hem can hem de mal kayıplarına yol açtı.
Rapora göre; özellikle 2018’den sonra şiddetli yağış-sel, fırtına, dolu, kar başta olmak üzere her geçen yıl aşırı hava olaylarının giderek arttığı ve yılda 750’nin üzerine çıktığı belirlendi.
1000’in üzerinde meteorolojik afet
2021 ve 2022 yıllarında ise 1000’in üzerinde meteorolojik afet yaşandı.
Meteoroloji’nin sıcaklık, yağış ve kuraklıkla ilgili raporlarına göre de 2023’ün 2 aylık döneminde yağışlar, mevsim normallerinin çok altında gerçekleşti.
“Olağanüstü kuraklık”
Standart Yağış İndeksi (SPİ) metodunda hazırlanan 2023-Şubat ayı meteorolojik kuraklık durumuna göre; son 3 aylık haritada, Marmara, İç Anadolu, Doğu Akdeniz, Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz’in bazı noktalarında ‘olağanüstü kuraklık’ tespit edildi.
Aynı haritada Antalya, İzmir, Erzurum, Artvin, Ardahan ve Orta ve Doğu Karadeniz kıyıları haricindeki tüm bölgelerde ‘olağanüstü’ kurak dışında ‘çok şiddetli’, ‘şiddetli’ ‘orta’ ve ‘hafif’ kurak alanlarının yoğunluğu dikkati çekti.
Şubat ayı sıcaklığı
1991-2020 yılları arasında 4.1 derece olan şubat ayı ortalama sıcaklığı, 2023 Şubat’ta 0.7 derece düşüş ile 3.4 derece oldu.
2023 yılı Şubat ayında ekstrem sıcaklıklar, en düşük sıcaklık eksi 31.3 derece Erzurum’da, en yüksek sıcaklık ise 28.7 derece Adana Kozan’da tespit edildi.
2023 yılı Şubat ayı ortalama maksimum sıcaklıkları, 1991-2020 maksimum sıcaklık normallerinin 2.8 derece üzerinde, minimum sıcaklıları ise 1991-2020 minimum sıcaklık normallerinin 0.2 derece altında gerçekleşti.
8 bölgede ekstrem sıcaklık
Şubatta uzun yıllar ortalamasına göre; 8 bölgede ekstrem sıcaklık olayı görüldü.
Sıcaklıklar; Finike’de 26 (fark 0.5), Manavgat’ta 25.7 (fark 0.1), Demre’de 25.5 (fark 0.8), Cizre’de 24.9 (fark 0.4), Anamur’da 24.6 (Fark 0.7), Marmaris’te 24.4 (fark 0.4), Şırnak’ta 18.2 (fark 0.7) ve Sarıkamış’ta 10.2 (fark 1.2) olarak sıralandı.
Geçen yılın altında
2023 Yılı Şubat Ayı Alansal Yağış Raporu’na göre; Türkiye geneli şubat ayı yağışları, normalinin ve geçen yıl şubat ayı yağışlarının altında gerçekleşti.
Şubat ayı normali (1991-2020) 59,8 milimetre, 2022 yılı Şubat ayı yağışı 61,7 milimetre, 2023 yılı Şubat ayı yağışı 45,3 milimetre oldu.
Yağışlar normaline göre; yüzde 24, geçen yıl şubat ayı yağışlarına göre ise yüzde 27 azaldı.
Bölge geneli yağışlar da Karadeniz, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu hariç, tüm bölgelerde normallerinin altında gerçekleşti.
Ege’de yüzde 82 azalma
En fazla azalma yüzde 82 ile Ege Bölgesi’nde kaydedildi.
Ege Bölgesi şubat ayı yağışları, son 34 yılın en düşük seviyesine indi.
Ege Bölgesi’nin iç ve batı kesimleri, İstanbul çevresi hariç Trakya’nın tamamı, Çanakkale’nin batısı ile Antalya’nın kuzey kesimlerinde normallerine göre yüzde 80’den fazla azalma, Karadeniz Bölgesi sahil kesimi, Diyarbakır ve Şırnak çevrelerinde ise normallerine göre yüzde 40’tan fazla artış gösterdi.
Rize başı çekiyor
İl geneli yağışlarda en fazla yağış 169.1 milimetre ile Rize’de, en az yağış 4.3 milimetre ile Edirne’de, normallerine göre en fazla azalma yüzde 93 ile Edirne’de gerçekleşti.
Edirne, Muğla, Aydın ve Uşak illerindeki şubat ayı yağışları, son 63 yılın en düşük seviyesinde olarak gösterildi.
Aydın, Uşak, Manisa ve Edirne çevrelerinde yağışların sadece 1 güne kadar indiği belirtildi.
En fazla artış görülen il ise yüzde 98 ile Artvin oldu.
Yağışlı gün sayıları
Türkiye genelinde 1991-2020 normali 11 gün iken, şubat ayında ortalama 8.9 yağışlı gün görüldü.
Yağışlı gün sayıları Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde, İstanbul, Kocaeli, Sakarya ve Bitlis çevrelerinde 15-20 gün aralığında gerçekleşirken, Giresun çevrelerinde 20 günün üzerine çıktı.
Bölge bölge düşüş seviyesi
Bölgesel olarak yağışlar Marmara’da normaline göre yüzde 46, 2022 Şubat ayına göre yüzde 67 düştü.
Ege’de normaline göre yüzde 82, geçen yıla göre yüzde 84 azaldı.
Akdeniz’de normaline göre yüzde 54, geçen seneye göre yüzde 66 düştü.
İç Anadolu’da normaline göre yüzde 38, geçen yıla göre yüzde 43 geriledi.
Karadeniz’de normaline göre yüzde 39, geçen seneye göre yüzde 41 artış gösterdi.
Doğu Anadolu’da normali civarında, geçen yıla göre yüzde 50 arttı.
Güneydoğu Anadolu’da normaline göre yüzde 3, geçen seneye göre yüzde 100’ün üstünde artış kaydedildi.