Karayoluyla ihracatta bugüne kadar pek çok sıkıntı yaşandı. Son dönemin en büyük iki problemi ise yetişmiş eleman sıkıntısı ve vize problemi. TIR şoförlerine vize alamayan ya da çok kısa dönemli vize alabilen sektör çözümü muafiyette buldu.
UTİKAD Yönetim Kurulu Başkanı Bilgehan Engin “Bugün gelinen noktada karayolu taşımacılığının küresel boyutta en önemli sorunlarından biri olan şoför eksikliğinin yanına vize alımında yaşanan sorunların eklenmesi sektöre ciddi zarar veriyor. Lojistik sektörünün olumsuz etkilendiği vize sorunu, TIR sürücülerinin vize süreçlerinden muaf tutularak veya öncelikli bir grup olarak belirlenmesiyle aşılabilir” dedi. Lojistik sektörü temsilcileri Schengen ülkelerine yönelik vize sorununun derinleştiğine işaret ediyor.
Vize süreçlerinin bugün sadece sürücüler için değil lojistik şirketlerinin yöneticileri ve ortakları için de büyük zorluk haline gelmeye başladığını anlatan sektör temsilcileri, yaşadıkları zorlukları aşmak için uğraşıyor. Sektör temsilcileri, vize başvurularının kapalı olmasının yanı sıra uzun sürelere yayılan değerlendirme sürecinin artık sadece lojistik sektörünün bir sorunu olarak değil karayoluyla ihracatı da zorlayan bir sorun haline geldiğini anlatıyor.
Vize sorununun yarattığı olumsuz tablo lojistik maliyetleri arttırırken ihracatçı kuruluşların uluslararası rekabet gücünü de zedeleyen bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Nitekim Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Yönetim Kurulu Başkanı Bilgehan Engin çözüm olarak “Lojistik sektörünün olumsuz etkilendiği vize sorunu, TIR sürücülerinin vize süreçlerinden muaf tutularak veya öncelikli bir grup olarak belirlenmesiyle aşılabilir” önerisini getirdi.
3 aya kadar uzuyor
Sektör yetkilileri verilen randevuların talebi karşılayamayacak kadar az sayıda olmasından yakınırken, evrak sürecinin de 3 aya kadar uzadığını ve alınan vizelerin de kısa süreli olduğunu belirtiyor. UTİKAD Yönetimi sorunun çözümü için bakanlıklar nezdinde de çeşitli girişimlerde bulunuyor.
UTİKAD Başkanı Bilgehan Engin, vize sorununun karayolu taşımacılığına olan olumsuz etkisine karşı bir çözüm yolu bulunmasının zorunlu ve ivedi olduğunu belirterek şu değerlendirmede bulundu: “Bugün gelinen noktada karayolu taşımacılığının küresel boyutta en önemli sorunlarından biri olan şoför eksikliğinin yanına vize alımında yaşanan sorunların eklenmesi sektöre ciddi zarar veriyor. Schengen vizesi süreçlerinde yaşanan sorunlar Türk taşımacılık şirketlerinin uluslararası arenada rekabet gücünü düşürüyor ve pazar payını da azaltıyor.
Kaldı ki bu sorun sadece Türkiye’nin Avrupa’ya yapacağı taşımalar için engel teşkil etmemekte aynı zamanda karayolu ağıyla erişebilen coğrafyalar ile yapılan ticarete de zarar verici et ki yapıyor. Mal ticaretinin ve lojistik sektörünün temel unsuru olan karayolu taşımacılığında yaşanan vize sorununun bertaraf edilmesi için atılacak adımlar aciliyet arz ediyor. Lojistik sektörü temsilcileri olarak sorununun ivedilikle çözülmesi konusunda girişim ve çalışmaların yapılmasını talep ediyoruz.”
Yöneticiler de vize alamıyor
Mevcut durumda vize sorununun sadece TIR şoförleri ile sınırlı kalmadığının altını çizen Engin, “Schengen bölgesi ülkelerinin vize başvurularında iş insanlarımız da olumsuz etkileniyor. İş görüşmelerine, fuarlara ve kongrelere katılmak isteyen firma yöneticileri ve şirket ortakları randevu alamıyor. Uluslararası arenada iş ilişkilerini ve pazarlarını büyütmek isteyen girişimcileri vize sorunu engelliyor ve dış ticaretimiz de doğrudan olumsuz etkileniyor” dedi.
UTİKAD Başkanı Bilgehan Engin, vize sorununun dış politika kapsamında çözülmesi gereken önemli konulardan biri haline geldiğini belirterek “Lojistik sektörünün olumsuz etkilendiği vize sorunu, TIR sürücülerinin vize süreçlerinden muaf tutularak veya öncelikli bir grup olarak belirlenmesiyle aşılabilir” dedi ve ekledi: “Eşyanın serbest dolaşımı söz konusu olduğu gibi eşyanın serbest dolaşımını sağlayacak olan sürücülerin de serbest dolaşımı mümkün kılınmalıdır.
Avrupa ülkeleriyle olduğu gibi ülkemizin bulunduğu coğrafyada yer alan taşımacılık operasyonlarını da olumsuz etkileyen vize sorunu dış politikamızda çözülmesi gereken önemli sorunlardan birisi haline gelmiştir. Bu süreçte firmaların sürücüleri için gecikmeden ve geçerli vizeleri olsa dahi bir sonraki vize ihtiyaçlarında vakit kaybetmemek amacıyla vize randevuları oluşturmaları ve süreci dikkatli bir şekilde takip etmeleri önem taşıyor.”
En iyi ihtimalle 9 ay çalışabiliyorlar
Konuyla ilgili bilgi veren Capella Logistics CEO’su Aytaç Aykanat, “Vize sorunu sürücüleri yıl içinde en iyi ihtimalle 9 ay çalıştırabilmemize neden oluyor. Çünkü vizesi biten bir sürücünün randevu alması, başvuru yapması ve vize işlemi yapılan pasaportunu alabilmesi 2 ayı aşkın bir zamanda tamamlanıyor.
Bu durum sadece lojistik sektörünün bir sorunu gibi görülürse çözüme kavuşması zor. Bu durum ithalat-ihracat süreçlerini aksamasına neden olan bir süreç. Döviz girdisinin en yüksek olduğu alanlar olan lojistik hizmet ihracatının ve ithalat-ihracat süreçlerinin böyle aksamalarla zaman kaybetmemesi gerekiyor. Sürücüler için vize muafiyeti ya da vize süreçlerinde öncelik verme, ayrıcalık sağlamak gerekiyor” açıklamasını yaptı.
Sürücüler için yeşil pasaport lazım
Bulung Logistics Türkiye Genel Müdürü Savaş Kasap ise “Sürücüler özelinde, yeşil pasaport uygulaması gibi özel bir pasaport uygulaması yapılması bu sorunu kökünden çözebilir” dedi. Kasap, “Vize başvuru ve alım süreçleri uzun olduğu için ihtiyacımızdan çok daha fazla yedek sürücü ile çalışmak durumunda kalıyoruz. Bu bizim için giderlerimizde artış anlam ifade ediyor. Vizesi biten sürücüler uzun bir süre randevu, başvuru süreçleriyle uğraştığı için onların da maalesef kazançları çok düşüyor” açıklamasını yaptı.
Vize sürecini öngörmek mümkün değil
Türkiye’nin jeopolitik konumunu vurgulayan UTİKAD Yönetim Kurulu Üyesi ve Karayolu Çalışma Grubu Başkanı Cumhur Erzurumluoğlu da vize sorununun, birbirleri için önemli ticari partnerler olan AB ve Türkiye arasında, karayoluyla mal akışı önünde bir engel olarak durmaya devam ettiğini ve sorunun gittikçe büyüdüğünü anlattı.
Vize başvuruları süreçlerinde öngörülemeyen sürelerle karşı karşıya bulunulduğunu ifade eden Cumhur Erzurumluoğlu “Birçok Schengen ülkesinin başvuruları kapalı ve ne zaman açılacağına dair bilgi verilmiyor. Açılan başvurular kısa zaman içerisinde doluyor. Vize başvurularının ne zaman sonuçlanacağını öngörmek de mümkün değil. Bir ayı bulan değerlendirme süreçleri uluslararası karayolu taşımacılık sektörünü zora sokuyor. Haftalarca süren değerlendirme sonucunda şoförlere kısa süreli vizeler veriliyor” dedi.
Konu artık sürücü konusunu da aştı
“Türkiye ve Avrupa ülkeleri birbirleri için önemli ticari partnerler iken özellikle Schengen vizesi temininde yaşadığımız zorluklar had safhaya ulaştı” diyen ATC Logistics Grup Genel Müdürü ve UTİKAD Başkan Yardımcısı Ayşem Ulusoy, “Başvuruların kapalı olması sebebiyle şoförlerimiz vize başvurusu yapamamakta, randevu alamamaktadır. Lojistik sektörünün temsilcileri olarak bu sorunun en kısa sürede kalıcı bir çözüm önerisi ile ele alınması talebimizi geçmiş dönemde ilgili Bakanlıklar dış temsilciliklerimiz ile paylaştık ve sürecin takipçisi olmaya devam edeceğiz. Konu artık sürücü konusunu da aştı. Üst düzey yöneticilerimiz de yurtdışı temsil haklarını kullanamıyor. Toplantı, fuar, konferans katılımları için maalesef Schengen bölgesinde sıkıntı yaşıyoruz” açıklamasını yaptı.