Türkiye’de çoğu alışveriş merkezinde pandemi nedeniyle ciroya göre kira uygulamaları sürerken, sektör yeni kira açılımına hazırlanıyor.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş, Türkiye’de ticari olan ve olmayan gayrimenkul kiralamasının Borçlar Kanunu’nda yeni kira türü olarak düzenlenmesi için Meclis’e başvurduklarını bildirdi. Altaş, “Temmuz ayında talebimizi ilettik. Ancak sonrasında Meclis tatile girdi. Ekimde tekrar gündeme getireceğiz ve en kısa sürede uygulamaya girmesi için çalışacağız. Ülkemizde kiralamada sosyal koruma amacı var. Konut kiralayan, esnaf ve büyük perakende zincirleri aynı kira kanununa tabii. Ticaret alanındaki kiralama rejiminin farklı olması gerekir. Dünyanın pek çok yerinde bu şekilde uygulama var” dedi.
Kiralamada bu değişimin sektöre öngörülebilirlik getireceğini vurgulayan Altaş, “Sosyal konutla ticari gayrimenkulün aynı rejime tabi olması demek, kiracı ve kiraya veren arasında öngörülemez bağlar oluşmasına neden oluyor. Yeni değişimle ticari gayrimenkulde sözleşme hukuku geçerli olacak. Bu bize ya da başkasına bir avantaj sağlamayacak. Sadece herkes ticaret işi yaparken düşünecek. Ona göre imzasını atacak. ‘Ben erken çıkayım’, ‘kiramı indir’ gibi talepler azalır. Sözleşme serbestisi olunca herkes daha ciddi düşünerek imza atacak. Bu bizim bankalar nezdinde kredibilitemizi yükseltir. Şu anda sözleşmelerin kredibilitesi yok” diye konuştu.
“ŞU ANDA SORUN YOK”
Hüseyin Altaş, pandemi sonrasında AVM’lerden çıkışların artmadığına, markalarla kiralar konusunda anlaşmalara varıldığına da dikkat çekerek, şunları söyledi: “Şu anda sorun olan bir durum yok. Herkes mevcut durumu muhafaza etmeye çalışıyor. Ticari kira değişikliğinin normalleşmeden sonra yapılmasını talep edeceğiz. Şu anda AVM’ler ve markalar arasında kira sorunu yok. Karma çözümler var. Ciro bazlı kira, kirada indirimler yapılıyor. Herkese de aynı uygulama yok. Açık alandaki restoranlar cirolarını yüzde 150 artırdı. Ama food court’taki yüzde 30’larda gidiyor. AVM’ler pandemiden sonra ilk açıldığında girişler düşüktü. Ancak şimdi girişler yüzde 60’lara, cirolar da yüzde 80’lere geldi. Ayrıca pandemi kurallarına uyumluluk konusunda TSE belgesi de almaya başladık.”
“KİRA İNDİRİMİ EN AZ 1 YIL SÜRMELİ”
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, sektörün kiralarda indirim talebinin devam ettiğini belirterek, şu görüşleri dile getirdi: “Şu anda markalarla alışveriş merkezleri arasında ağırlıklı olarak aylık indirimlerle bir süreç devam ediyor. Perakende sektörü önümüzdeki en az 6 ay ile 1 yıl içerisinde bu uygulamanın sürmesini istiyor. Çünkü önümüzü görmek istiyoruz. Bunu göremediği durumda mağazasını kapama durumuna gider. Şu anda belirli sektörlerin işlerinde artışlar gözlenirken, belirli sektörlerde ise azalışlar söz konusu.”
2021 ORTASINA KADAR UZATAN VAR
Pandemi döneminde farklı AVM’ler farklı uygulamalara imza atıyor. İstanbul’da Capitol, iş ortaklarına sağladığı kira indirimi uygulamasını 2021 yılı nisan ayına kadar uzattığını duyurdu. Yapılan açıklamada, “15 Mart-30 Haziran tarihleri arasında kira almadık. Temmuz, ağustos, eylül ve ekim aylarında ise ödenmesi gereken asgari maktu kira bedellerinde yüzde 50 indirim uyguladık. 2020 yılı kasım ve aralık ayları ile 2021 yılı ocak, şubat, mart ve nisan aylarında kira sözleşmelerinde belirlenmiş olan asgari maktu kira bedellerinde yüzde 50 indirim uygulaması devam edeceğiz” denildi.