Türkiye’nin önemli tarihi ve inanç mekanlarından, yerli- yabancı binlerce turistin ziyaret ettiği, UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer alan, Trabzon’un Maçka ilçesi Karadağ eteklerindeki Sümela Manastırı’nda; kaya düşme riskine karşı çevre düzenlemesi, kayalıkların jeolojik ve jeoteknik bakımdan araştırılması ile güçlendirilmesi çalışması yürütüldü.
Kapatılan manastırda endüstriyel dağcılar, taş düşmelerine karşı yamaçları çelik ağlarla örüp, güçlendirdi. Restorasyon ekibi de iç alanlarda çalışma yaptı. Çelik ağların yamaca serildiği ‘bohçalama’ sistemi ile korunan manastır, tamamlanan restorasyon çalışmalarının ardından 6 yıl yıl sonra tüm alanları ile ziyarete açıldı.
KAZINAN YAZILAR İÇİN ÖZEL ÇALIŞMA
Manastırdaki restorasyon sırasında saklı mekanlar da gün yüzüne çıkarıldı. Ana Kaya Kilisesi’nin sağında yer alan 10 şapel, çan kulesi, misafirhane, keşiş ve öğrenci odaları, mahzen ve benzeri yapılar, manastır tarihinde ilk kez ziyarete açıldı. İnce restorasyon kapsamında sızan yüzey suları nedeniyle tahrip olan fresklerde de çalışma yürütüldü. 14 restoratör ve kimyagerden oluşan grubun iğne ile kuyu kazar gibi analiz yaptığı ve su yollarını değiştirerek, onardığı fresklere kazınan aşk ilanları ile isimlerin silinmesi için çalışma başlatıldı. Fresklere kazınan yazılar, özel çalışma ile silinecek.
‘DÜZELTMESİ ZAMAN ALACAK’
İl Kültür ve Turizm Müdürü Tamer Erdoğan, fresklerin onarımı için titiz çalışma yapılacağını belirterek, “Manastırda şimdi sıra çevre düzenlemeleri, ışıklandırma ve en önemlisi fresklerde yapılacak olan çalışmalara geldi. Freskler tahrip olmuş durumda. Kültür ve Turizm Bakanlığı’mızın uzman bir ekibi var. İstanbul, Trabzon, Gaziantep ve Ankara’dan gelen uzman ekibin yaptığı titiz çalışmalarda fresklere müdahalede bulundular. Bu çok hassas bir çalışma. Nasıl bir cerrah, ameliyat yaparken, hastasına çok titizlikle davranıyorsa uzman ekip de o hassasiyetle çalışmalarını yürütüyor. Doğal şartlar ve insan faktöründen dolayı tahrip olan fresklerin düzeltmesi zaman alacak. Uzman ekiplerimiz sadece yaz aylarında çalışabiliyor. Yaz mevsimi de bölgede kısa olduğu için çalışmalar, ziyaretçilerin gözle görebileceği bir düzeyde olmuyor. En belirgin çalışma, manastır içindeki Meryem Ana-Çocuk İsa figürü üzerinde yapılan çalışma. Figürün sol tarafında çalışma bitti sağ tarafıysa; henüz işlem görmedi. Freskleri de gün yüzüne çıkartıp, ziyaretçilere sunacağız” diye konuştu.
Manastırı ziyarete gelen Halide Taştan, “Manastırı ziyarete geldik ama maalesef içindeki duvar resimleri harap olmuş halde. Üzerlerine isimler yazmışlar, figürlerin yüzlerini oymuşlar. Çok üzücü bir durum. Sadece Türk isimleri yok burada. Yurt dışından gelen yabancı ziyaretçilerinde isimleri de var. Duvarda insanların isimlerini değil de buranın tarihi dokusunu yansıtan resimleri görmeyi çok isterdik” dedi.
Harika Akdağ ise “Başka bir şehirden sırf burayı görmek için geldik. Manastır, çok güzel bir yer. Ama manastırın tarihi dokusunu bize gösteren freskler, harap olmuş halde. Erol, Tarık gibi isimleri kazıyarak yazmışlar. Çok kötü ve üzücü bir durum. İnsanlar daha da bilinçli olmalı. Tarihi eserlere dokunmamalı ve onları bozmamalı” diye konuştu.