Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir Niğde depreminin Niğde ile Aksaray arasında 200 kilometre uzunluğundaki Tuz Gölü fayından kaynaklandığını söyledi.
Sözbilir son 100 yılda yıkıcı deprem üretmemiş olan bu fayın büyüklüğünün 6.2 ile 7.2 arasında değişen büyüklükte deprem üretebilecek 6 fay segmentine sahip olduğunu açıkladı.
VOLKANİK AKTİVİTE Mİ?
Deprem tekrarlama periyodunun birkaç bin yıl olan Tuz Gölü fayının sismik boşluk sınıfında değerlendirilen aktif bir fay olarak kabul edildiğini ifade eden Sözbilir şöyle konuştu:
* Bu depremin hemen kuzeyinde de Hasan Dağı volkanı var. Bu çok genç bir volkan. Dolayısıyla depremin Tuz Gölü fayından mı kaynaklı yoksa volkanik bir aktiviteyle mi ilgili olduğu konusunda araştırmalar yapılması gerekiyor. Sismometreler kurulup o bölgenin sürekli izlenmesi lazım.
Bu fayın son 100 yılda deprem üreten bir fay olmadığını hatırlatan Sözbilir, büyüklüğü 5, 4 ya da 3 oranında kaydedilen depremler yaşandığını ancak yıkıcı özelliğe sahip depremlerin oluşmadığını dile getirdi.
ORTAYA ÇIKARILMALI
Uzun zamandır yıkıcı deprem üretme anlamında suskunluğu olan bu fayın sismik boşluk niteliği taşıdığını anlatan Sözbilir, elde edilen verilerin kırılma zamanının yakınlaştığını gösterdiğini belirtti. Sözbilir Hasan Dağı volkanıyla da ilgili şu bilgileri verdi:
* Hasan Dağı insanlar yaşarken patlamış genç bir volkan. Dolayısıyla bu volkanın günümüzde yaşayıp yaşamadığının da ortaya çıkartılması gerekiyor. Bunun da yolu jeofizik ve sismolojik anlamda incelenmesiyle mümkün.
* Bu bölgedeki bazı depremlerin volkanik mi tektonik kökenli mi olduğu konusunda bir araştırma yapılması gerekiyor. Volkanik depremler de yıkıcı etki yaratabilir. Türkiye’de günümüzde aktivitesi süren bir volkanın henüz bilgisi yok. Çok genç volkanlar var.
ALTI SEGMENT VAR
* Ama araştırmalar günümüzdeki aktifliği konusunda yetersiz. İnsanlar yaşarken patlayan volkanlar can ve mal kaybı yaratır. Günümüzde volkanların aktifliğini tamamen yitirip yitirmediğinin ortaya çıkartılması gerekir. Bunun için çalışmalar yapılmalı.
* Tuz Gölü fayının üzerinde 6 segment var ve her biri ayrı şekilde yıkıcı deprem üretme potansiyeline sahip. Dolayısıyla bu bölgelerde özellikle resmi kurum ve kuruluşların çalışmalarını bir an önce tamamlaması gerekiyor.
BÜTÇE ÇAĞRISI
Sözbilir, “Bugüne kadar birçok faydalı çalışmalar yapılıyor. Üniversiteler, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü ve Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü çalışmalar yapıyor ama yetersiz. Türkiye ölçeğinde faylarla ilgili elde etmemiz gereken verileri edinmiş değiliz. Bu çalışmalara bütçe ayırılmalı. Büyük ölçekli kuruluşların birlikte çalışarak bilgi üretmesinde fayda var” dedi. (DHA)