İş kazalarının en çok yaşandığı alanlardan biri olan şantiyelerde, koronavirüs salgınıyla birlikte risk daha da arttı.
“Çağrımız karşılık bulmuyor”
Çalışma Bakanlığı tarafından mart ayında açıklanan istatistiklere göre Türkiye’de inşaat iş kolunda 1 milyon 200 bin işçi çalışıyor.
İnşaat iş kolunda faaliyet gösteren üç sendika olan Disk/Dev Yapı İş, İnşaat-İş ve İyi-Sen sendikaları şantiyelerin bir an önce kapatılıp işçilerin ücretli izne çıkarılmasını istiyor.
Konuyla ilgili konuşan Dev Yapı-İş Genel Başkanı Özgür Karabulut, şunları söylüyor: “İnşaatlarda çalışma koşulları insanlık dışı şartlarda sürüyor. Koronavirüs salgını tüm dünyaya yayılıp tehdit ederken ülkemizde de ciddi bir tehdit olarak karşımızda duruyor. Buna karşı gösterdiğimiz tepkiler, önlem alın çağrıları ne yazık ki karşılık bulmuyor.”
İnşaat işçileri iş bıraktı
İnşaat işçileri, Taksim AKM inşaatı gibi bazı şantiyelerde iş bırakma eylemleri başlattı.
Sendikalara gelen şikayetlere göre işçiler, şantiyelerde maske ve elpensiz, hijyenik olmayan koşullarda çok yakın mesafede çalışıyor.
Emaar AVM, Zeytinburnu Büyükyalı, Çamlıca Televizyon Kulesi, AKM, Turkuaz Medya, Limak İnşaat Kuveyt havaalanı, Atlas Üniversitesi Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi şantiyeleri, işçilerin salgına karşı önlem alınmadığı için sendikalara bildirdiği şantiyelerden birkaçı.
Karabulut, “İşçiler bugün hala inşaatlarda dip dibe, burun buruna çalşmaya devam ettiriliyor, zorlanıyor. Sözde alınan önlemler ise yetersiz. Yaygın test yapılmalı ve işçiler ücretli izne çıkarılmalı” diyor.
Galataport şantiyesinde ise 23 Mart’ta 8 işçi, 50 yaş ve üzeri oldukları için salgın hastalıktan etkilenebilecekleri nedeniyle işten ayrıldı.
Özgür Karabulut da birçok şantiyede işçilerin önlem alınmadığı için işi bırakıp memleketlerine döndüklerini kaydediyor. Bunun ayrı bir risk olduğundan bahseden Karabulut, çok sayıda işçinin de işten çıkarıldığı belirtiyor.
“İşçi sayısı yarıya indi”
Karabulut, ifadelerini kullandı: “Onlarca şantiyede çalışan işçi sayısı yarı yarıya düşmüş durumda. Biz işçileri mağdur etmeyin, ücretli izin uygulayın dememize rağmen, bu çağrılar tüm toplum kesimleri tarafından yapılmasına rağmen buna dönük bir önlem alınmadı. Ne yazık ki işçiler işsizlikle burun buruna, işsizlikle karşı karşıya kaldılar. Şu an ne yapacaklarını bilmez haldeler.”
Peki salgın durumunda işçilerin hakları konusunda iş yasası ne söylüyor?
İş Güvenliği Uzmanı Ozan Kablan, yaptığı açıklamada, şunları söyledi: ”Özellikle şantiye gibi toplu çalışmanın yapıldığı iş yerlerinde çalışan bir işçi, eğer koronavirüse karşı gerekli önlemlerin alınmadığını düşünüyorsa öncelikle bunu işverenden talep etmesi gerekiyor. İşveren bu talebi kabul etmez ve gerekli önlemleri almazsa 6331 Sayılı İş Güvenliği Kanunu’nun 13. Maddesi’ne göre işçi ‘çalışmaktan kaçınma hakkı’nı kullanabiliyor.”
“Haklı fesih hakkı var”
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24. Maddesi’ne göre de işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı olduğundan bahseden Ozan Kablan, “Eğer işyerinizde herhangi bir işçinin koronavirüse yakalandığı tespit edilirse bu sizin iş kanununda geçen haklı fesih hakkınızı uygulamanız için yeterli sebep olacaktır. Eğer ki işyerinde herhangi biri virüs sebebiyle hastalanırsa ve bu işyerinden bulaştığı tespit edilirse bu iş kazası olarak rapor edilecektir. Çünkü bununla ilgili daha önce alınmış mahkeme kararları var” diye konuştu.
Kablan, sendikalar gibi, alınacak en önemli önlemin ise bu işyerlerinde ‘işin durdurulması’ olduğundan bahsediyor.