Bizans imparatorlarından II. Tiberius ile Maurikios tarafından, o dönemdeki adı ”Demeter” olan Samandıra’ya inşa ettirilen ”Damatrys Sarayı”, 14 yüzyılın yorgunluğuna rağmen hala tarihe meydan okuyor. Sarayın boyutları ve nitelikleri göz önüne alındığında, Bizans’tan günümüze ulaşan en önemli yapılardan biri olarak görülüyor.
Sarayın ismi, o dönemde yaygın inanış olan paganların meşhur doğa tanrıçası Demeter’den geliyor. Demeter, Yunan mitolojisinde ”tarım ve bereket tanrıçası” anlamına geliyor ve insanlara toprağı ekip biçmesini öğreten ”tanrıça” olarak biliniyor. Ayrıca Sancaktepe, rivayetlere göre yabani hayvan çeşitliliğiyle av için de tılsımlı bir mekan olmuş, Bizans imparatorlarının en gözde sayfiye alanlarından biri haline getirmiş. O dönemde, yazlık sayfiye alanlarına düşkünlüğü ve av merakıyla tanınan Bizans imparatorlarından II. Tiberius ve Maurikios tarafından Sancaktepe’ye bu saray inşa ettirilmiş.
Sarayın isminin doğa tanrıçası Demeter’den geldiğini kaydeden Tarihçi ve Yazar Mehmet Dilbaz, “Şu an Sancaktepe’nin tam merkezinde bulunan meşhur Damatrys Saray yapısı üzerinde bulunuyoruz. Saray yapısı imparator II. Tiberius ile Maurikios döneminde yapılmıştır. Damatrys ismi de o dönemde yaygın inanış olan paganların meşhur doğa tanrıçası Demeter’den geliyor. Sancaktepe ilçe merkezinin bulunduğu alan eski İstanbul döneminde çok önemli bir sayfiye alanı, burası güzelliklerin başkenti olarak tanımlanan bir yer” dedi.
3 AY ROMA İMPARATORLUĞUNA BAŞKENTLİK YAPMIŞ
Dilbaz, 1296 yılında İstanbul’da gerçekleşen deprem sonucu Sancaktepe’nin imparatorluğa 3 ay başkentlik yaptığını söyleyerek, “Sancaktepe’de bulunan Damatrys Sarayı, 1296 yılında büyük İstanbul depreminden sonra sur içinde bulunan kamu binalarının yanı sıra imparatorluk sarayının yıkılması ve zarar görmesi sonucu, o zaman bütün Roma İmparatorluğu buradan yönetiliyor. Roma imparatorluğuna 90 gün Sancaktepe başkentlik yapmış daha sonra zamanla imparatorluktan sonra terk edilmiş. Geçen zaman sonrası üzeri toprakla kaplanmış ve tepecik oluşmuştur” ifadelerini kullandı.
SARAY, İNŞAAT ÇALIŞMASINDA BULUNDU
Sarayın bir inşaat çalışması sırasında bulunduğunu anlatan Dilbaz, “Damatrys Sarayı yapısının bulunması, 12 yıl önce bir müteahhidin buraya bina yapmak üzere temel kazması sonucu ortaya çıkmıştır. Günümüzde Sancaktepe Belediyesi onarıma aldı. Bu alanın yine o eski ihtişamlı günlerine kavuşturmak için onarılarak, restore edileceğini biliyoruz” diye konuştu.
BİZANS’IN ANADOLU’YA AÇILAN KAPISI
Roma ve Bizans döneminde Damatrys Sarayı’nın Anadolu’ya açılan kapısı olduğuna dikkat çeken Dilbaz, şöyle devam etti:
“Sancaktepe meydanının altında bir saray grubu yatıyor. Bu bölgenin şöyle bir önemi de var. Alt kısımlarda askeri yapılarda var. Roma imparatorları Asya tarafına sefere çıkarken ve Asya tarafından seferden dönerken buraya mutlaka uğruyorlarmış. Şunu söyleyebiliriz, imparator roman diyojen, Sultan Alparslan ile savaşmak üzere 1071 Malazgirt Savaşına giderken burada bütün ordusunu toplamış ve buradan sefere çıkmıştır. Damatrys Sarayı Roma imparatorluğu için önemli bir yapı olmuştur.”