Ukrayna’nın işgali sonrası Rusya’ya getirilen yaptırımların ardından kişisel varlıkları için güvenli liman arayışına giren çok sayıda Rus, İstanbul ve Dubai’nin gayrimenkul piyasasına yöneldi.
“Ruslar tedirgin, güvenli liman olarak Türkiye’ye yöneliyorlar. Özellikle son 10 gündür hem yatırım hem de oturum amaçlı Rusların yoğun ilgisiyle karşı karşıyayız” diyen gayrimenkul şirketi Golden Sign’ın Kurucu Ortağı Gül Gül, İstanbul’da 5-6 satış ofisi ile hizmet verdiklerini ve son günlerde her 10 müşteriden 7’sinin Rus olduğunu söyledi.
Gül, “Son 1 hafta, 10 gündür çok yoğun satış var. Ruslara günde 7-8 tane satış yapıyoruz. Bu gerçekten çok ciddi bir rakam” dedi.
TALEP 10 KAT ARTTI
Dubai’de faaliyet gösteren gayrimenkul şirketi Modern Living’in CEO’su Thiago Caldas ise, Rus müşterilerden gelen talebin 10 kat arttığını belirterek, yoğun talep nedeniyle Rusça bilen üç gayrimenkul danışmanını işe aldığını söyledi.
Rusya, 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgal etmeye başlamasının ardından küresel bankacılık sistemi SWIFT’ten çıkarılırken, Vladimir Putin’e yakınlığıyla bilinen oligarklar başta olmak üzere çok sayıda Rus vatandaşı da yaptırımlarla karşılaştı.
Hem Türkiye, hem de Birleşik Arap Emirlikleri Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını eleştirmekle birlikte, Moskova ile ilişkilerini sürdürüyor. İki ülke de Rusya uçuşlarına devam ederken, Rus vatandaşları ve Rus varlıkları için de potansiyel bir güvenli liman niteliği taşıyor.
PARALARINI AKTARMA VE VATANDAŞLIK İSTİYORLAR
Müşterilerini “oligark değil ama varlıklı Rus kesim” diye nitelendiren Gül, “Üç daire, beş daire alanlar var… Rusya’da işlerin daha kötüye gitme ihtimaline karşı yönlerini buraya çeviriyorlar. İş yapabilecek, parasını aktarabilecek ve vatandaşlık alabilecek ortam arıyorlar” dedi.
Gül, “Alımları nakit yapıyorlar. Türkiye’de banka hesabı açıyorlar, altın olarak getiriyorlar. Bir şekilde yolunu bulup paralarını getiriyorlar” diye konuştu.
Rus vatandaşları Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başladığı şubat ayında Türkiye’de 509 adet konut satın aldı. Bu sayı bir önceki yıl aynı aya göre yüzde 97 artışa işaret ediyor. Ruslar, 2021’de Türkiye’de konut alan yabancılar arasında 5 bin 379 konut ile İran ve Irak vatandaşlarının ardından üçüncü sırada yer almıştı.
‘RUS MÜŞTERİLER YOĞUNLAŞTI’
Ağırlıklı olarak yabancılara yönelik konut projeleri geliştiren Babacan Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Babacan da, “Biz Ortadoğu ağırlıklı çalışırken, son 15-20 gündür Rus müşteriler yoğunlaştı. 250,000 dolar üzeri alım yaparak vatandaşlık da almak istiyorlar” dedi ve ekledi:
“Daha önce Antalya başta olmak üzere yaşamak ya da turizm amaçlı alımlar görüyorduk. Şimdi İstanbul’daki Rus yatırımcı profili çok farklı. Yaşamak için değil de yatırım için alınan konutlar olduğunu gözlüyoruz.”
Reuters’ın bağlantı kurduğu bazı Rus konut yatırımcıları, konunun hassasiyeti nedeniyle röportaj vermek istemedi.
250 BİN DOLARA VATANDAŞLIK
Hem Türkiye hem de Birleşik Arap Emirlikleri, gayrimenkul almak isteyenlere oturum hakkı teşviğinde bulunuyor. Türkiye’de 250 bin dolarlık konut alan yabancılar Türk pasaportu edinebiliyor. Dubai’de ise daha az bir meblağa üç yıllık oturum vizesi alınabiliyor.
Uzun süreli vize alabilmek için gerekli asgari değer olan 750 bin dirhem değerindeki (205 bin dolar) daireler büyük talep görüyor fakat gayrimenkul uzmanlarına göre Dubai’deki Palm Jumeirah gibi gösterişli yapay adalardaki daha pahalı gayrimenkuller 6 milyon dirheme kadar alıcı bulabiliyor.
Yurt dışında gayrimenkul satın alan Rus müşterilere danışmanlık yapan Moskova ve Berlin merkezli gayrimenkul aracılık şirketi Tranio’dan Elena Milishenkova, “Yatırımcılar hem paralarını koruma hem de BAE’de geçici yerleşim için oturum vizesi edinme fırsatının peşindeler” dedi.
Milishenkova, 2022’nin ilk üç ayında Dubai’deki daireler için bir önceki yıl aynı döneme göre neredeyse üç kat fazla talep aldıklarını ifade etti.
Bazı şirketler, talebin daha da yüksek olduğunu belirtiyor.
Dubai’de faaliyet gösteren Modern Living gayrimenkul şirketinin CEO’su Thiago Caldas, “Ukrayna işgalinin başında, bölgede bir kampanya başlattık ve bizimle temasa geçenlerin sayısı normalde olduğundan en az 10 kat fazlaydı” dedi.
Geçen hafta Rusça konuşan gayrimenkul danışmanlarını işe alan CEO Caldas, asıl varlıklı alıcıların hazırlıklarını önceden yaptıklarını, daha savaş başlamadan bir ay öncesinde fonlarını Rusya’dan çıkardıklarını ifade etti.
NAKİT VE KRİPTO PARA
BAE merkezli Royal Home Real Estate’te gayrimenkul danışmanı Elena Timchenko, Dubai’de banka hesabı olan Ruslar için sürecin nispeten basit olduğunu dile getirdi.
Timchenko, diğerlerinin yardım için arkadaşlarına veya diğer tanıdıklarına yöneldiklerini, fakat bazılarının gayrimenkul alımı için parayı denkleştirmek için yoğun şekilde çabaladıklarını belirtti.
Körfez ülkesine fon sokma güçlüğüne işaret eden Timchenko, “Dubai’de (gayrimenkul) satın alma isteği başka bir şey, alabilme kabiliyeti başka bir şey” dedi.
Türkiye’ye yeni gelen bazı Ruslar da, yaptırımları çiğneme konusunda ihtiyatlı olan bankalara mevduat yatırmada ve para aktarmada zorluk yaşayabiliyor. İlave uygunluk prosedürleri ve Rusların Visa ile Mastercard’dan çıkarılması ise zorluğu daha da artırdı.
BAE, yasa dışı finansal kaynak aktarımlarını engellemek amacıyla geçen yıl şüpheli finansal işlemleri tespit eden prosedürleri sıkılaştırmak için bankalara yeni yönergeler göndermişti. Fakat küresel finansal suç denetleme kurumu FATF’ın takip ettiği ülkeler listesine eklenmek BAE’yi durduramadı.
BAE’deki bir bankanın üst düzey yetkilisi, bankasının müşterilere yönelik aynı kontrolleri önceden olduğu gibi yaptığını ve merkez bankasından yeni yönerge gelmediğini belirtti.
Öte yandan, İstanbul merkezli gayrimenkul geliştiricisi İbrahim Babacan da, Rus müşterilerin bankalar aracılığıyla ödeme yaptığını ve şu ana kadar ödeme konusunda bir sıkıntı ile karşılaşmadıklarını söyledi.
BAE’den Caldas’ın ve İstanbul’da gayrimenkul danışmanlık hizmeti veren Alex Cihanoglu’nun ifade ettiğine göre, şu anda yaptırımlar finansal transferleri daha karmaşık hale getirirken, bazı Ruslar kripto paralarını nakde çevirip kullanma yoluna gidiyor.
Caldas, “Gördüğümüz işlemlerin çoğu kripto para diyebilirim… Kriptolar, bilhassa şu anda bu piyasa için, karşılaştıkları zorluklara karşı kullanılan kanal” dedi.