Uzman Klinik Psikolog Gözde Nur Kınalı, deprem sonrası hayata dönüş sürecinde psikolojik ilk yardım ve psikososyal desteğin öneminin altını çizerek bireylere tavsiyelerde bulundu.
PSİKOLOJİK İLK YARDIM ŞART
Depremin insan hayatındaki yıkıcı etkisine ve yarattığı mağduriyete dikkat çeken Kınalı, trajik olaylara maruz kalan depremzedelerin yaşadıkları uyum problemlerini şu sözlerle açıkladı:
- “Evini, işini, sevdiklerini, sağlığını kaybeden depremzedeler yeni durumlarına uyum sağlamakta zorluk yaşarlar. Kayıp yaşayan insanlar hangi durumda nereye gideceklerini her zaman bilememektedir ve bunun sonucunda yeterli desteği alamayabilirler. Depremzedeler hayatlarına sıfırdan başlamak, çadır hayatına uyum sağlamak, kaybettikleri insanların yokluğuna alışmak, maddi anlamda tekrardan toparlanmak gibi durumlara uyum sağlamak durumundadır.
- Onların uyum sağlamasını desteklemek adına psikolojik ilk yardım ve bazı psikososyal aktivitelerin yanı sıra diğer afet çalışanlarının insan odaklı yaklaşımı, ihtiyaçların hızlı ve etkili bir şekilde karşılanması da önem kazanmaktadır.”
AMAÇ TRAVMA SONRASI PATOLOJİLERİ ENGELLEMEK
Psikolojik müdahalede ilk adımının psikolojik ilkyardım olduğunu söyleyen Uzm. Klnk. Psk Gözde Nur Kınalı, psikolojik ilk yardımın önemi ve aşamalarını şöyle ifade etti:
- “Afet sonrası psikolojik müdahalelerde temel amaç depremzedelerin travma sonrası psikolojik patolojilere sahip olmasını engellemektir. Psikolojik müdahalenin ilk adımı ise psikolojik ilk yardımdır. Psikolojik ilk yardım yapılmazsa depremin travmatik etkileri daha şiddetli yaşanabilir. Depremzedeler yas sürecini yoğun olarak yaşayabilir. Bu dönemde inkâr, öfke, pazarlık, depresyon ve kabullenme aşamalarını sırasıyla görürüz.
- Psikolojik ilk yardım ne kadar hızlı yapılırsa süreç o kadar hızlı ilerleyecektir. Psikolojik ilk yardımın uygulama basamaklarına bakıldığında; aslında depremzedenin bulunduğu ortama uyum sağlamasını da kolaylaştırmanın da amaçlandığını görürüz. O kişiyle bağ kurmaya çalışarak onun bulunduğu mekânla olan bağına aracı olmuş oluruz. Bu yüzden psikolojik ilk yardım, aynı zamanda depremzedelerin uyum sürecini de kolaylaştırıcı bir etkiye sahiptir diyebiliriz.”
İLETİŞİMDE SAKİN BİR DİL KULLANIN
Uzm. Klnk. Psk Kınalı, psikolojik ilk yardım yapılırken dikkat edilmesi gereken temel unsurları ise şu sözlerle açıkladı:
“Tıpkı fiziksel ilk yardımda olduğu gibi psikolojik ilk yardımda da doğru yaklaşım önem taşır. İlk yardımı yapan kişi iletişim kurarken büyük hassasiyet göstermeli. Sakin, kibar ve yardımsever olunmalı ve bu karşı tarafa gösterilmeli. Yardım ihtiyacı olan kişiyle empati kurduğunu, onun duygularını anladığını hissettirmeli. Eğer o anda kişi iletişime kapalı ise anlayış gösterilip beklenmeli. Depremzedenin gösterdiği psikolojik tepkiler şiddetli de olabilir. Onların bir şok sürecinde olduğu ve içinde bulundukları durum göz ardı edilmemeli. Beklenmedik ani tepkiler karşısında psikolojik ilk yardımcı saygı duymalı ve ön yargılardan arınmalı.”
BU AKTİVİTELERE KULAK VERİN
Uzm. Klnk. Psk Kınalı, psikososyal destek aktivitelerinin uyum sürecinde depremzedelere etkili olacağını ifade etti ve yapabilecekleri aktiviteleri şu şekilde sıraladı:
- Sosyal yeterliliği sağlamak için birey ve grup çalışmaları yapmak
- Kültür-sanat aktiviteleri yapmak
- Hobilere vakit ayırmak
- Spor yapmak
- Destekleyici programlara katılmak
- Şehir içi ve şehir dışı gezi aktivitelerinde bulunmak.
EMDR TERAPİSİ İLE DEPREMİN GETİRDİĞİ PSİKOLOJİK ETKİLER AZALTILABİLİR
Uzm. Klnk. Psk Kınalı, psikolojik ilk yardımdan sonra yas sürecini sonlandırmak ve psikolojik iyi oluşu sağlamak için psikoterapi desteğinin altını çizdi.
Bu süreçte çoğu kişi travmatik durumla tek başına baş edemeyebileceğine dikkat çeken Uzm. Klnk. Psk Kınalı, “EMDR ve bilişsel davranışçı terapi ile depremin getirdiği psikolojik etkiler azalıyor. EMDR müdahalesi sonrasında hem kaygı ve korku düzeyinde azalma, hem de depreme yönelik işlevsel olmayan düşünceler ortadan kalkıyor. Tekrarlayan düşünceler, fizyolojik uyarılma ve zihinsel kaçınma gibi semptomlarda azalma görülüyor. Bu gibi terapi destekleri için bir psikoterapist ile görüşmek gerekiyor. Böylece depremin psikolojik etkileri azaltılabilir” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.