Hareketli ya da sabit yapılarıyla vinçler; inşaat, madencilik, endüstriyel uygulamalar, petrol ve petrokimya, liman ve denizcilik işletmeleri gibi pek çok sektörde yaygın kullanılıyor. Endüstriyel projelerin sayısındaki artış ile şehirleşme eğilimi ve altyapı projelerinin çoğalması vinçlere duyulan ihtiyacı oluşturan önemli faktörler olarak öne çıktı.
Buna ilave vinçlerin teknolojik özellikleri ile tasarımlarında kaydedilen ilerlemeler, kontrol sistemlerinin gelişmesi ve daha üstün verimlilik değerlerine ulaşmalarına yol açtı. Yeni nesil vinçlerin sağladığı katkılar, küresel pazarda bu ürünlere olan talebi artırdı. Diğer yandan yenilenebilir enerji yatırımlarıyla güneş ve rüzgâr enerjisi projelerinin sayısında da bir artış söz konusu oluyor. Bu tür projelerin kurulum ve bakım faaliyetleri için daha büyük hacimli vinçlere ihtiyaç duyuluyor. Bu ve benzer yatırımlar küresel pazar büyümesini hızlandıran eğilimlerin başını çekiyor.
Küresel pazara yeni teknoloji ve ikiz dönüşüm şekil veriyor
Yapay zekâ, nesnelerin interneti (IoT) gibi teknolojik gelişmeler doğrultusunda vinçlerin kazandığı özelliklerin devreye girmesi, onları çeşitli endüstriler için daha cazip hale getiriyor. Ayrıca dijital ve yeşil dönüşüm, birçok endüstriyi yeniden yapılanmaya zorluyor.
İkiz dönüşüm olarak da adlandırılan bu durum karşısında vinç kullanımının yaygın olduğu kimi sektörlerde ilgili mevzuat ve yasal düzenlemelere uyum sağlamak ya da ilgili taahhütleri yerine getirmek için vinçlerin dönüştürülmesi gündeme gelecek. Kullanımdaki vinçlerin güncellenemiyor veya dönüştürülemiyor olması ya da yeni nesil vinç almanın daha avantajlı olduğu durumların oluşmasıyla küresel pazarda büyüme yaşanması bekleniyor.
Elektrikli Vinç İmalatçıları Birliği Derneği (TEVİD) tarafından paylaşılan verilere göre dünya vinç sektöründe 2023 yılında 16,74 milyar dolar ihracat gerçekleşti. 2022 yılı verileri ile kıyaslandığında yüzde 19,5 artış yaşandı. Aynı yıl Türkiye’de vinç sektörü 126,4 milyon dolar tutarında ihracata imza attı ve sektörde 2022 yılına göre yüzde 31,4 büyüme gözlendi. Böylece Türkiye, küresel vinç pazarında elde ettiği 22’nci sıradaki yerini korudu.
Diğer yandan Türkiye, 2004-2023 yıllarını kapsayan 20 yıllık dönemde yaklaşık 1,3 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi ve bu dönemde küresel pazardan aldığı payı yüzde 0,76’ya taşıyarak üç katına çıkardı. TEVİD’in paylaştığı değerlendirmeye göre Türkiye’nin küresel ihracat pazarından daha fazla pay alması mümkün. Bunun için de sektörün ihracata odaklanması ve ithalatın payını azaltmak adına vinç kullanan sektörlerde yerli üretimin tercih edilmesi gerekiyor.
Üretimdeki yetkinliğiyle sektör ilk 5’i hedefliyor
Dünya ihracatı sıralamasında 2023 yılında yer alan ilk 5 ülke toplam küresel pazardan yüzde 64 pay alırken, ilk 10 ülkenin payı yüzde 80’e ulaştı. Türkiye ise aynı dönemde ihracatçı ülkeler arasında sektörde 22’nci sırayı aldı. İlk 5 ülkenin vinç ihracatı birim değeri 2023 yılında ton başına 3 bin 708 ile 10 bin 783 dolar arasında değişkenlik gösterirken, ton başına ihracat birim değeri Türkiye için ise aynı dönemde 6 bin 463 dolar olarak gerçekleşti. Bu durumda dünya piyasaları ile uyumlu fiyatların yakalayan Türkiye’nin sektörde faaliyet gösteren imalatçı firmaları, üretim kabiliyetleri ve yetkinliklerini kanıtlıyor. Sektör, küresel vinç ihracatı sıralamasında ilerleyen süreçte ilk 5 ülke arasında yer almayı hedefliyor.
Vinç kiralama ve leasing bir trend haline geldi
Hükümetlerin ve özel şirketlerin altyapı sektörüne yaptığı yatırımların artması, küresel pazarın büyümesini sağlarken, akıllı fabrikalar kurmaya yönelik teknolojik gelişmelere yapılan yüksek yatırımlar, pazar payını daha da artırıyor. Buna ek olarak üreticiler, pazarda bir trend haline gelen proje bazlı vinç kiralama veya leasing seçeneklerine odaklanmakta.