Bazen yaptığımız harcamalar fazla ‘gereksiz’ bir hal alıyor ve içinde bulunduğumuz tüketim çılgınlığını düşündüğümüzde, bu harcamalardan hangisinin önemli, hangisinin gereksiz olduğu arasındaki o çizgi daha da bulanık bir hal alabiliyor. Çoğu zamansa paramızı daha akıllıca kullanmak istememize rağmen bunu nasıl ve neye göre yapacağımızı, nereden başlamamız gerektiğini birlemiyoruz.
Peki, paramızı gerçekten de daha akıllıca bir şekilde kullanmamız mümkün mü? Bugün sizlere bahsedeceğimiz üç soru, cebinizdeki paranın neden hızlıca bittiğini açıklamanıza ve bu durumu iyileştirmek için neler yapmanız gerektiğini anlamanıza yardımcı olabilir.
Para harcama alışkanlıklarımızı değiştirmek mümkün olabilir
Georgia Üniversitesi tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre bu üç soruyu yanıtlamak, insanlara yaptıkları harcamalar hakkında fikir verebilir ve gelecekte davranışlarını değiştirmelerine potansiyel olarak yardımcı olabilir:
- İstediğimde daha fazla para harcayabileceğim durumları tahmin edebilir miyim?
- Paramı daha iyi yönetmek için neyi farklı yapmam gerektiğini biliyor muyum?
- Yaptığım harcama veya birikime beni neyin motive ettiğini biliyor muyum?
Bu soruların yöneltildiği ve 230’u bu sorulara olumlu cevaplar veren katılımcılar, emeklilik için ne sıklıkla para ayırdıkları veya kredi kartı faturalarının tamamını ödedikleri gibi para alışkanlıkları hakkında da bilgiler verdiler. Bununla birlikte katılımcıların hisse senetleri ve enflasyon gibi konulardaki mali bilgileri test edildi ve mali durumlarıyla ilgili endişeleri soruldu.
Bunların ardından katılımcılardan aldıkları cevapları analiz eden araştırmacılar, insanların mali durumları hakkında nasıl düşündükleri ile mali davranışları arasında bir bağlantı olduğunu gözlemledi. Çalışmanın sonucunda ise finansal bilgiyi geliştirmenin, harcama modellerini değiştirmek için motivasyon bulmanın ve finansla ilgili kaygıyı azaltmanın olumlu finansal davranışların artmasıyla sonuçlandığı tespit edildi.
“Hepimiz yapmamız gerektiğini bildiğimiz ama yapmadığımız şeyleri düşünebiliriz,” şeklinde konuşan araştırmanın baş yazarı ve Aile ve Tüketici Bilimleri Koleji’nde profesör olan Kristy Archuleta, “Mesela, her gün kalkıp çalışmam gerektiğini biliyorum. Daha fazla meyve ve sebze yemem gerektiğini biliyorum. Ama bunları yapıyor muyum? Benim için güne bağlı. Aynı şey paramız için de geçerli.” ifadelerini kullanıyor.
Peki bu soruların faydası tam olarak ne?
Öte yandan daha fazla harcama olasılığınız olan durumları belirlemek, sizi para harcamaya iten tetikleyicileri tahmin etmeye yardımcı olabilir ve bu tetikleyicilerin ne olduğunu öğrendikten sonra onlardan kaçınmanın yollarını öğrenmek mümkün olabilir. Finansal koçlar ve planlamacılarla müşterilere daha iyi yardımcı olmalarına yardımcı olmak için çalışan Archuleta, “Belki stresli olduğunuzda daha fazla para harcayacağınızı bilirsiniz çünkü bu stresle bu şekilde başa çıkarsınız” diyor ve “Yani, belki bilgisayarınızın başında oturup Amazon’a bakmak yerine kalkıp yürüyüşe çıkmalısınız.” diye de sözlerine ekliyor.
Sizi harcamaya yapmaya veya tasarruf etmeye yönlendiren şeyin ne olduğunu anlamak, bütçenizde kalıcı değişiklikler yapmak için bir motivasyon kaynağı sağlayabilir. Para biriktirmeye sizi motive eden şeyin ne olduğunu bilmek, para biriktirme alışkanlığınızın daha düzenli bir hal almasını ve artmasına yol açabilir. Yukarıda bahsetmiş olduğumuz üç soruluk değerlendirme ise paranızla yaptıklarınızı neden yaptığınızı değerlendirmeye başlamak için iyi bir başlangıç noktası görevi görebilir.
“Örneğin, ‘Paramı daha iyi yönetmek için neyi farklı yapmam gerektiğini biliyorum’ ifadesini ele alalım. Bu harika. Buna, şunun gibi bir soruyla devam edin: Bunu yapmanıza yardımcı olmak için bugün yapabileceğiniz bir şey nedir?” şeklinde kaydeden Archuleta, devamında ise “Belki de bu sorunun cevabı dışarıda yemek yemeye para harcamak zorunda kalmamak için öğle yemeğini işten önce hazırlamaktır. Yapılabilecek tek şey nedir? Seni motive eden şey nedir?” ifadelerini kullanıyor.