Orta gelirliyi ev sahibi yapma iddiasıyla hükümetin müjde olarak açıkladığı kampanya daha başlamadan konut fiyatlarını yüzde 10-20 arttırdı. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin “Fiyatları takip ediyoruz, fiyat artıranlar çok incinir” sözlerine rağmen kampanyanın duyurulduğu sabah ilan sitelerinde birbirinden farklı semtlerde takibe aldığımız ilanlarda fiyat artışları başladı.
İstanbul’un Üsküdar ilçesinde 4 milyon 750 bin TL’ye satılan 3+1 ev, 5 milyon 250 bin TL’ye çıkarken Maltepe’de 2 milyon 950 bin TL’ye satılan 2+1 ev ise, 3 milyon 500 bin TL’ye çıktı.
Enflasyon ve yanlış ekonomi politikaları ile birlikte konut fiyatları son 10 yılda yüzde 1.211 arttı. Buna karşın asgari ücret sadece yüzde 600 arttı. Bu durum yurttaşı ev alma hayalinden uzaklaştırdı. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) araştırmasına göre bu sürede kiracıların oranı yüzde 21’den 27’ye çıkarken ev sahipliği oranı da yüzde 59’dan 55’e geriledi.
İktidarın krizi çözecek detaylı planlar yerine büyük müteahhitleri kurtaracak finansal destekleri ise sorunu her geçen gün daha da büyüttü. Pandemiye rağmen 2020’de 0.69 faizli konut kredisi açıklayan iktidar, konut fiyatlarının o yıl içinde yüzde 112 artırmasına neden oldu. Ardından 2021’in sonlarına doğru “nas” ısrarı ile düşük faiz politikasına geçen iktidar, o günden 2022 sonuna kadar konut fiyatlarının yüzde 223 daha artmasına sebep oldu. Metrekare fiyatları ortalama 16 bin TL’ye ulaştı. Bu arada genel ücret haline gelen asgari ücret artışları yüzde 82 ile sınırlı kalırken yurttaş ev almayı hayal bile edemez hale geldi.
İKİNCİ ELİ DE KAPSAMALI
Hükümetin yurttaşın derinleşen konut krizine çözüm bulmak iddiasıyla gündeme getirdiği konut kampanyası ise sorunu çözmekten uzak. Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Hakan Akdoğan, kampanya ile birlikte fiyat artışları yaşandığını belirterek bu artışlarla konutların satılamayacağını ve yurttaşın da konuta ulaşamayacağını söyleyerek acil müdahale istedi.
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa da fiyatların arttığını belirterek “Küçük çaplı müteahhitler de sıfır konutlarda fiyat arttırdı. Devlet elini taşın altına koydu, fırsatçılar durmuyor şimdi de” diyor.
Eva Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı ise “Yeni evlerde fiyatlar çok yüksek, yurttaşın satın alma gücünü zorluyor. İkinci elde hem fiyatlar uygun hem de piyasada seçenek çok. Keşke bu kampanyaya da tüm konutlar dahil edilseydi” yorumunu yapıyor.
FARKLI ŞEHİRLERDE 2+1 KONUTLARIN EN DÜŞÜK VE EN YÜKSEK FİYATLARI
İstanbul
Beşiktaş 4.2 milyon TL 19.7 milyon TL
Kadıköy 4.5 milyon TL 18.25 milyon TL
Şişli 3.5 milyon TL 26 milyon TL
İzmir
Karşıyaka 1.6 milyon TL 4 milyon TL
Ankara
Çankaya 1.4 milyon TL 4.9 milyon TL
Gaziantep 910 bin TL 1.6 milyon TL
Van 750 bin TL 1.3 milyon TL
MÜTEAHHİDİN VERGİ OYUNU
Öte yandan kredi kampanyasındaki zorlu şartları sağlayıp bütçesine uygun sıfır bir konut bulabilen yurttaşı başka bir sorun daha bekliyor. Müteahhitlerin vergi korkusu nedeniyle yurttaşa getirdiği kredi sınırlaması. Küçük ve orta ölçekli müteahhitler 3 milyon liraya sattıkları ev için 1 milyon TL kredi limiti koyuyor. İlan sitesinde Maltepe ilçesinde bodrum katta 2 milyon 200 bin TL’ye satışta olan ilanı aradığımızda emlakçı “Müteahhit en fazla 600 bin TL kredi çektiriyor” diyor. Nedenini sorduğumuzda ise “Vergi çok çıkıyormuş” cevabı geliyor.
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa bu sorunu “Müteahhitler, kredi sınırlaması ile vergiden kaçıyor yurttaşın da eve ulaşmasını zorlaştırıyor. İlanların altına açıkça yazıp suçlarını itiraf ediyorlar” diyor. Müteahhitlerin kredi sınırlamasının bu kampanyadaki en büyük sorun olacağını söyleyen Hakan Akdoğan da “Markalı projelerde sorun yok onlar fatura kesebiliyor. Ama sokak arası müteahhitlerin vergiden kaçma yolları yurttaşın elini daraltacak. Yurttaş markalı projelere mecbur kalacak” diyor. İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu Başkanı Tahir Tellioğlu ise bu konuya çözüm olarak enflasyon muhasebesini öneriyor. Tellioğlu konut piyasasına ilişkin ise “Fiyat artırmamak istiyoruz, çok da direniyoruz. Ama maliyetlerimiz her geçen gün artıyor, çimentodan betona zam durmuyor ki” diyor.