Ömer Koç’un evine hırsız girdi; koleksiyonundan 500 yıllık çini maşrapa çalındı

Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ömer M. Koç uzun süredir İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin kayıtlı koleksiyoneri. Elindeki pek çok eser de koleksiyoner defterine kayıtlı. Bu eserler çalındığı, kaybolduğu ya da kırıldığında durumu gerekçesiyle birlikte bağlı olduğu müzeye bildirmek zorunda. Ayrıca koleksiyon her yıl müze uzmanlarınca da denetleniyor. 23 Temmuz 2019 tarihinde Ömer Koç, koleksiyonuna kayıtlı, Osmanlı dönemine ait (1495 – 1525) İznik yapımı çininin evinde yaşanan bir hırsızlık olayı sonucu çalındığını polis tutanağı ile birlikte İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne bildirdi.

Müze uzmanları bu durumu tutanak altına alarak, 3 kişiden oluşan ‘Kıymet Takdir Komisyonu’ kurdu. İhtisas elemanlarından oluşan komisyon esere 5 bin lira değer biçti ve bu bedeli Ömer M. Koç’tan tahsil etti. Eserin neden bu kadar ucuz olduğu sorusuna ise bakanlık yetkilileri “Biz eserlere antikacı gözüyle bakmayız, müzayededeki gibi bir değer atfetmeyiz, onun ne kadar eşsiz olduğuna, müzelerimizde bu eserden var olup olmadığına bakarız” karşılığını veriyorlar.

Dünyanın en önemli koleksiyonerleri arasında gösterilen Ömer M. Koç’un büyük bir Osmanlı koleksiyonu var. Çinilere olan tutkusuyla bilinen Koç, dünyanın en büyük çini koleksiyonuna sahip. Ömer M. Koç,  2017 yılında Nakkaştepe’deki Abdülmecid Efendi Köşkü’nde, 15. İstanbul Bienali süresince koleksiyonundan bir seçkiyi sergilemişti.

Antikacılar uyarıldı

İstanbul Arkeoloji Müzesi bu durumu Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bildirdi. Genel müdürlük koleksiyonerler ve müzayede evlerinin dikkatini çekmek için eserin çalıntı olduğunu, fotoğrafı ve bilgileri ile birlikte resmi internet sitesinden duyurdu. Duyuruda “İstanbul Arkeoloji Müzesi Ömer Koç koleksiyonuna ait 293 envanter kayıtlı Osmanlı Dönemi İznik yapımı 1495 – 1525 yıllarına ait 21 cm. yüksekliğindeki maşrapa İstanbul ili Üsküdar ilçesinden 23 Temmuz 2019 günü kaybolmuştur” denildi. Duyuruda ayrıca eserin tanımı da şöyle yapıldı:

“Mavi – beyaz İznik seramiklerindendir. Şeffaf sıraltı, boyun bölümünde iki sıra sülüs yazı, gövdede ise zencerek bordürleri ile sınırlandırılmış yüzey bitkisel kompozisyonlarla bezenmiştir.”

Eserin parası neden Ömer Koç’tan alındı?

2863 sayılı yasa gereği taşınır nitelikteki kültür ve tabiat varlıkları koleksiyonculuğu yapmak isteyenler, en yakın müze müdürlüğüne bir yazı ve yasal hükümler doğrultusunda başvurarak koleksiyoner olabiliyorlar. Eserlerini bağlı oldukları müzede koleksiyoner defterine işletiyorlar. Bu defterlere eserlerin fotoğrafları ile birlikte özellikleri de kaydediliyor. Satın alınması uygun görülenler, usulüne göre takdir edilecek bedel karşılığında müzelere alınıyor. Müzelerce satın alınmayan taşınır kültür ve tabiat varlıkları başka koleksiyonculara satılabilir veya devredilebilir. Koleksiyondaki bir eserin çalınması ya da kaybolması durumunda polis tutanağı düzenlenmesi gerekiyor. Bu tutanakla eser koleksiyon defterinden düşülüyor ve eserin bedeli koleksiyonere ödetiliyor.