Mart ayının son haftasında popüler yayın platformu Netflix’te yepyeni bir belgesel yayınlandı. Seaspiracy: Denizlerdeki Komplo isimli bu belgesel, Netflix’te yer alan bilgiye göre okyanuslardaki yaşama hayranlık duyan bir film yapımcısının, insanların deniz canlılarına verdiği zararı araştırırken küresel boyutta korkunç bir yolsuzluğu ortaya çıkarmasını anlatıyordu.
Belgesel yayınlandıktan sonra dünyada da gündem oluşturdu. Bunun nedeniyse belgeselde öne sürülen iddialardı. 1 saat 30 dakikalık belgesel, okyanustaki çöpler ve mikroorganizmalar hakkında bazı bilgileri araştırmalarla temellendirerek sunuyordu. Belgeselin en çarpıcı iddialarından biriyse okyanusların 2048’de balık anlamında hemen hemen boşalacağı iddiasıydı. Peki, bu iddia gerçeği yansıtıyor mu?
Kaynak araştırmanın başyazarı, belgeseldeki ifadeyi yanlış buldu:
Belgeselin yönetmeni ve anlatıcısı Ali Tabrizi, bu iddiayı “Şu andaki balıkçılık seviyeleri devam ederse, 2048’de hemen hemen boşalmış okyanuslar göreceğiz” sözleriyle öne sürdü. Belgeselde bu iddiayla ilgili 2006 yılında yapılmış bir araştırmaya ve New York Times’ın o dönem araştırmayla ilgili yayınladığı “Balık Türlerinin Küresel Çöküşünü Gösteren Araştırma” haberine atıfta bulunuluyordu.
Bu iddianın doğruluğu konusundaysa maalesef kesin bir şey söylenemiyor. Fakat birçok araştırmacı, araştırmanın 2006 yılında yapılmış olmasından dolayı sunulan verilerin günümüzde kullanılmasının pek de doğru olmadığını savunuyor. Bunu savunanlardan birisiyse söz konusu araştırmanın başyazarı olan Prof. Boris Worm:
“2006 tarihli araştırma şu an 15 yıllık ve kullanılan verilerin çoğu da 20 yıllık. O günden bu yana birçok bölgede azalan balık nüfusunu artırmak için girişimler arttı.”
Günümüzde verilen hasarı tamir etmek için “sayısız çalışma” var:
Boris Worm, bu sözlerinin yanı sıra günümüzde aşırı avlanma, istenmeyen balıkların yakalanması, yaşam alanı kaybı, kirlenme ve iklim değişikliği gibi birçok sorunun devam ettiğini ifade etti. Ancak “verilen hasarı tamir etmek için girişilen sayısız çalışma olduğunu” da sözlerine ekledi. Araştırmanın başyazarının yanı sıra bazı bilim insanlarından da konuyla ilgili açıklamalar geldi.
Washington Üniversitesi’nden balıkçılık uzmanı Michael Melnychuk, belgeselde sunulan bilginin eldeki verilerin çizdiği sınırların çok dışında, gerçekçi olmayan, gözlemlerin ötesinde tahminler olduğunu ifade etti. Melnychuk, araştırmanın balıkçı bilimi toplumunda pek de iyi karşılanmadığını ve bu tahminin “o zamandan bu yana ısrarla dile getirildiğini” söyledi. Melnychuk, günümüzdeki durumuysa şu şekilde aktardı:
“Aşırı avlanma, dünyanın çok sayıda bölgesinde kesinlikle bir sorun. Ancak balıkçılık yönetim kuralları bilimsel kanıtlar uyarınca yapılıyor ve düzgün bir şekilde uyulduğu bölgelerde çoğu balık stokunun durumu iyi.”
Özet geçmek gerekirse bilim dünyasında birçok isim, ki bunların arasında atıf yapılan araştırmanın başyazarı da bulunuyor, 2048’e kadar okyanusların boşalacağı iddiasını pek de mantıklı karşılamıyor.