Gayrimenkul sektöründe 2018 ile başlayan ve 2019’da ciddi boyutlara ulaşan kriz süreci maalesef müteahhitten daire satın alan birçok insanın ödemelerini yapamama noktasına doğru geldi. Bu noktada müteahhitten daire satın alanlar açısından ne gibi haklar veya sorumluluklar var yine bu daireleri iade nasıl olacak? Daire iadeleri yapılabiliyorsa bu kapsamda müteahhit hangi bedeli sizlere ödeyecek?
28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 46 ve 84.maddeleri arasında bu hususları düzenlemektedir. Buna göre;
1) Tüketici, satın almış olduğu taşınmaz ile ilgili yaptığı sözleşmenin kurulduğu tarihten itibaren 14 gün içinde Cayma Hakkına sahiptir. Tüketicinin Cayma Hakkını noter yoluyla bildirmesi zorunludur. Cayma Hakkı tüm bedelin eksiksiz bir şekilde geri iadesini zorunlu kılar ve cezai şart, masraf, harç vb gibi bir bedelde tüketiciden istenemez, ödediği bedelden mahsup edilemez.
2) Tüketici, satın almış olduğu taşınmazla ilgili sözleşmenin kurulduğu tarihten itibaren 24 aya kadar da dönme hakkını kullanabilecektir. Dönme Hakkı kullanımında da yine noterden bildirim zorunludur ve tüketici ;
İlk 3 ay içerisinde dönme hakkını kullanmak istiyorsa sözleşme bedelinin %2’si
3 ay ile 6 ay arasında dönme hakkını kullanmak istiyorsa sözleşme bedelinin %4’ü
6 ay ile 12 ay arasında dönme hakkını kullanmak istiyorsa sözleşme bedelinin %6’sı
12 ay ile 24 ay arasında dönme hakkını kullanmak istiyorsa sözleşme bedelinin %8’i kadar tazminat ödeyerek bu hakkı kullanabilecektir.
Tüketici ayrıca dönme hakkını kullanmak isterse yukarıda ödeyeceği tazminata ek olarak konutun satışı veya satış vaadi sözleşmesi nedeniyle oluşan vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masrafları da ödemek zorundadır.
3) Dönme Hakkı tazminat ve masrafların mahsubuna ilişkin olmakla beraber bazı durumlarda tüketici veya tüketicinin mirasçıları sözleşmeyi tazminat bedeli veya masraf ödemeden de dönme hakkını kullanarak fesh edebilirler. Burada ki dönme hakkı taşınmazın devir ve teslimine kadar kullanılabilecektir. Şöyle ki
a) Müteahhit eğer yükümlülüğünü hiç veya gereği gibi yerine getirmemişse (Sözleşme süresi içerisinde inşaatı bitirmemişse vb.)
b) Tüketici vefat etmişse
c) Tüketicinin kazanç elde etmekten sürekli yoksun hale girmesi sebebiyle ön ödemeleri yapamaması (İşten çıkarılması vb.)
d) Tüketicinin kazanç elde etmekten yoksun hale düşmesi sebebiyle olağan koşullarla yapacağı yeni bir taksitli satış önerisinin (Makul koşullarla yapılandırma teklifinin) kabul edilmemesi hallerinde tüketici devir ve teslime kadar masraf ve tazminat ödemeden sözleşmeyi fesh edebilecek ve ödediği tüm bedellerin kendisine iadesini talep edebilecektir.
Tüketici olarak yasal hakların bilinerek ve cayma hakkının mı yoksa dönme hakkının mı kullanılacağının müteahhite iletilmesi çok önemlidir. Son dönemlerde sıkça karşılaşılan bu durum nedeniyle vatandaşlarımızın Tüketici Kanunundaki hakları doğru bilmesi gerekmektedir.