TCMB’nin politika faizini yüzde 15 seviyesine çıkarmasının ardından, mevduat faizindeki hareketlenme de sürdü. Bankaların 10 bin TL mevduata verdiği ve en çok tercih edilen 32 günlük vadede mevduat faizi yüzde 15’e ulaştı. TL üzerinden kullandırılan ticari kredi faizi de geçen hafta itibariyle yüzde 17 sınırına dayandı. TL’de son iki haftadır yaşanan değer kazancı süreci bu hafta başında tepki alımlarıyla duraksamış olsa da gerekli hamleler yapıldığında ve enflasyon beklentilerinde düzelme gözlendiğinde TL mevduata yönelimin olabileceği konusunda analistler iyimser. Merkez Bankası’nın kritik Para Politikası Kurulu’nda politika faizini yüzde 15’e çıkarmasının ardından mevduat faizindeki hareketlenme de sürdü. Bankaların 10 bin TL mevduata verdiği ve en çok tercih edilen 32 günlük vadede mevduat faizi yüzde 15’e ulaştı. TL’de son iki haftadır yaşanan değer kazancı süreci bu hafta başında tepki alımlarıyla duraksamış olsa da gerekli hamleler yapıldığında ve enflasyon beklentilerinde düzelme gözlendiğinde TL mevduata yönelimin olabileceği konusunda analistler iyimser.
Ekonomi yönetimindeki değişimle beraber TL dolara karşı en çok değer kazanan para birimi olarak öne çıktı. Geçen haftaki PPK sonrasında ise değer kazancı sürerken bu hafta 7.64-7.95 lira arasında dalgalı bir seyir ile başladı. Dolar/TL’de ülke risk priminde değişen algı ve gelişmekte olan ülke piyasalarına yönelik küresel iyimserlik nedeni ile analistler çok hızlı hareketler beklemiyor. Ancak halen dolar 7 lira seviyesine gerilemiş değil. Öte yandan vatandaşın da döviz mevduatındaki artışın 13 Kasım itibariyle sürdüğünü de Merkez Bankası verileri ortaya koydu. Verilere göre döviz mevduatı 225.7 milyar dolarla rekor yeniledi. Peki neler yapılmalı da TL mevduata ilginin artışı sağlanmalı? Bu ilginin artması döviz ihtiyacının azalmasını sağlayacağı için TL’de istikrar sağlanmasını kolaylaştıracak ve rezervlere de katkı yapacak. Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan yüzde 15 faiz etkisinin hissedilmesi için, döviz tevdiat hesaplarından TL mevduata geçiş etkisini görmek gerektiğini vurguladı. Erkan, daha önce örtülü olarak yüzde 15’e yakın olan faizin, şimdi politika faizi konumunda olduğunu belirterek “Reel faiz pozisyonumuz da böylece resmi bir nitelik kazandı. Şu an cari enflasyona göre yüzde 2,8, yılsonunda yüzde 12 üzerinde beklenen enflasyona göre yüzde 2,5 seviyeleri civarında olan reel faiz, gelişmekte olan ülkeler içinde en yüksek olanlardan biri. Ancak önemli olan bir de tasarruf sahiplerinin enflasyon algısı… TL mevduatlara geçiş etkisi biraz zamana yayılabilir, özellikle de enflasyonda gözle görülür iyileşme olduğu zaman” dedi.
TCMB daha fazla faiz artırsaydı, etkisinin daha hızlı olacağına dikkat çeken Erkan, şöyle konuştu: “Normalleşmenin de devam ettirilmesi gerekli, özellikle yabancı piyasalar, döviz mevduatı ve kredi vermeyle ilgili kısıtların kaldırılması gerekir. Yurtdışı ile yapılan türev işlem limitlerinin kaldırılması, mevduata uygulanan stopaj avantajının tüm vadeler için uzatılması gibi… Ve en önemlisi bankaları kredi vermeye yönelten uygulamaların kaldırılması… Aktif rasyosunun kaldırılmasına ilişkin çok önemli bir beklenti var.”
Ticari kredi faizleri %17 sınırında
Merkez Bankası’nın haftalık verilerine göre ise 13 Kasım itibariyle bankaların TL mevduat için uyguladıkları 1 yıllık faiz oranı bir önceki haftaya göre 41 baz puan yükselişle yüzde 12,28’e yükseldi. Dolar mevduat faizi 4 baz puan azalışla yüzde 1,41 ve Euro mevduat faizi 2 baz puan artışla yüzde 0,64 oldu. TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı ise aynı haftada bir önceki haftaya göre 6 baz puan artarak yüzde 16,95’e çıktı. TL bazlı konut kredi faizleri 7 baz puan düşüşle yüzde 15,50’ye inerken; taşıt kredi faizleri 75 baz puan yükselişle yüzde 19,34 ve ihtiyaç kredi faizleri 60 baz puan artışla yüzde 20,92’ye çıktı. İhtiyaç kredisi faizleri iki haftadır yüzde 20 seviyesinin üzerinde bulunuyor. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 38 baz puan azalışla yüzde 3,62, Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 87 baz puan azalışla yüzde 2,42’ye indi. Ticari kredilere uygulanan mevduat spreadi TL için yüzde 4,67, dolar ve Euro için sırasıyla yüzde 2,21 ve yüzde 1,78 oldu. TL ticari kredilerdeki mevduat spreadi dolar ve Euro kredilere uygulanan spreadin yukarısında seyretmeye devam ediyor. Kredi/mevduat spreadi faizlerin yüksek olduğu dönemlerde yükseliyor ve bu durumu analistler bankaların faiz artışlarını mevduattan önce kredilere yansıttıkları şeklinde yorumluyor.