Türkiye’de son yıllarda yatay mimari özendiriliyor. Yeni kanunla birlikte imar planlarında bina yüksekliğinin ‘serbest’ olarak belirlenmesinin önüne geçiliyor. Mevcut imar planları 1 Temmuz 2021’e kadar değiştirilecek. Her bölgenin kendi koşullarına göre bir kat sınırı belirlenecek. Yeni yerleşim alanlarında ortalama 5 kat sınırı planlanıyor.
Kanunla Değerli Konut Vergisi de yeniden düzenlendi ve değeri 5 milyon liraya kadar olan mesken nitelikli taşınmazlar vergiden muaf tutuldu. Ayrıca değeri ne olursa olsun tek konutu olanlar vergi ödemeyecek. 500 bin liralık bir eve karşılık değeri 5 milyonu aşan bir evi bulunan da vergiden muaf olacak. Bir evin değerli konut vergisi kapsamında değerlendirilmesi için, konutun değerinin 5 milyon sınırını aşıp aşmadığına bakılacak.
Tapuya kaçak şerhi
Kaçak başladığı gerekçesiyle inşaatı durdurulan yapının imar mevzuatına aykırı olduğuna dair bilgi, tapu dairesine en geç 7 gün içinde yazılı olarak bildirilecek. Tapu, beyanlar hanesine ‘kaçak yapı’ şerhi işleyecek.
Kaçak yapılar
1 ay içinde ruhsata uygun hale getirilmeyen, 2 ay içinde hakkında yıkım kararı alınmayan, yıkım kararı alınmış olmasına rağmen 6 ay içinde yıkılmayan yapılar, yıkım maliyetleri döner sermayeden karşılanmak üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca yıktırılabilecek. Yıkım maliyetleri yüzde 100 fazlasıyla ilgili idaresinden tahsil edilecek.
Değer artışı kamunun
Artık yoğunluğu, kat adedi ve yükseklikleri değiştirecek imar planı değişiklikleri parsel değil ada bazında yapılacak. Taşınmaz maliklerinin tamamının talebi üzerine ada bazında yapılacak imar planı değişikliği sonucunda değeri artan arsanın artan değerinin tamamı değer artış payı olarak alınacak.
Örnek hesap
Değerli konut statüsünde birden fazla konut varsa, en düşük değerlisi vergiden muaf tutulacak kalanlar için vergi işletilecek. Buna göre; konut değerinin 5-7.5 milyon TL arası binde 3, 7.5-10 milyon TL arası binde 6, 10 milyon lirayı aşan kısmı binde 10 oranında vergilendirilecek. Örneğin değeri; 15 milyon lira olan bir konut için 5 ila 7.5 milyon arasındaki 2.5 milyon için 7.500 lira (binde 3 oranında), 7.5 ila 10 milyon arası için 15 milyon lira (binde 6 oranında) ve 10 milyonun üstü olan 5 milyon için 50.000 lira (binde 10 oranında) olmak üzere toplam 72 bin 500 lira değerli konut vergisi hesaplanacak. Vergi ödemeleri 2021’den itibaren başlayacak. Yani önümüzdeki yıl ödeme yapılacak. Düzenlemeden önce Tapu Kadastro tarafından yapılan değerlemeler geçersiz olacak. Buna karşılık yeni değerlemelerde Emlak Vergisi değerine bakılacak.
Güçlendirme kolaylığı
Yapı Kayıt Belgesi almış ancak imar mevzuatına aykırı yapılaşma alanları sebebiyle belediyeler tarafından güçlendirme ruhsatı alamayan yapılar için geçerli olmak üzere ek inşaat alanı oluşturmamak kaydı ile güçlendirme ruhsatı belediyeler tarafından verilecek.
Tespit nasıl yapılacak?
Değer artış payının tespitini ilk olarak belirlenen 2 adet SPK Lisanslı Değerleme şirketi yapacak ve bu bedel üzerinden Kıymet Takdir Komisyonu değerlendirme yaparak “değer artış payı” değerini nihai olarak belirleyecek. Değer artış payı, en geç taşınmazın ilk satışında veya ruhsat aşamasında taşınmaz maliklerince ödenecek. Değer artış payı kamunun olacak.