Türkiye’de mayıs ayında tüketici enflasyonu (TÜFE) aylık yüzde 1,36 arttı yıllık enflasyon yüzde 11,39’a yükseldi. Beklentiler aylık enflasyonun yüzde 0,8-1 seviyesinde artması yönündeydi. Gıdanın ateşi yeni mahsullerle sönerken mayısta henüz mağazalar açılmamışken giyimde yeni sezonun yüksek zamlarla başlaması enflasyonda beklentilerin aşılmasına neden oldu. Petroldeki yükselişle benzin, LPG ve motorine gelen zamların yanı sıra otobüs seferlerinin de zamlı fiyatla başlaması enflasyonu arttırdı. Mayıs sonunun ve haziran ayı başının olağanüstü hava olayları nedeniyle ürünlere zarar vermesi gelecek aylarda gıda enflasyonunu tehdit ediyor. Normalleşme adımlarıyla talebin artması da enflasyonda artışın işaretini veriyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı verilere göre gıda enflasyonu mayısta yüzde 0,24 arttı. Bunun manşet enflasyona etkisi 0.06 puanda kaldı. Bu hem enflasyon görünümü hem de vatandaşın mutfak alışverişi için iyi haber. Patates ve soğanın yanı sıra mevsim sebzelerinin tezgâhlara çıkması gıdanın ateşini söndürdü. Ancak mercimek, kuru fasulye, pirinç, tavuk eti, yumurta gibi ürünlerde fiyat artışları devam etti. Gelecek aylarda ise tarım ürünlerinin hava koşulları nedeniyle zarar görmesi gıda enflasyonunun yeniden yükseltebilir. Düşük fiyatlı sigaralara vergi artışıyla zam gelmesi içki ve sigara grubunda yüzde 0,66’lık artış yarattı manşet enflasyona etkisi 0,04 puanla sınırlı oldu.
Maliyet artışı fiyatlara yansıdı
Giyim ve ayakkabı her yeni sezona zamla başlar. Pandemi giyim ve ayakkabı sektöründe mağazaların kapalı olması nedeniyle bir zarar yaratırken döviz kurunda mayıstaki yüksek artış da maliyetleri etkilemişti. Maliyet artışı da firmaların yeni sezonu yüzde 6,85’lik aylık artışla karşılanmasına neden oldu. Böylece giyim ve ayakkabı grubundan manşet enflasyona 0.43 puanlık artış getirdi. Konutta yüzde 0,34’lük artış tüp gaz fiyatlarına gelen zamdan kaynaklandı. Manşet enflasyona bu grup 0.05 puanlık artış getirdi.
Ev eşyası grubunda yine alışverişin yavaş yavaş hareketlenmesinin zam olarak yansıdığını görüyoruz. Bu grupta fiyatlar yüzde 1,15 arttı ve 0.09 puanlık manşet enflasyona katkı yaptı. Artışı dikkat çeken ürünler beyaz eşya ve küçük ev aletleri.
Ulaştırma grubunda ise yüzde 3,30’luk aylık artış yaşandı. Ulaştırma grubu manşet enflasyona 0.48 puanlık yükseliş getirdi. Bu hem kur hareketinden otomobile gelen zamlar hem de nisanda 30 doların altına düşen petrol fiyatlarında mayısta yaşanan artışın benzin, motorin ve LPG’ye zam olarak yansıması etkili oldu. Normalleşme süreciyle birlikte otobüs seferlerinin başlaması da otobüs biletlerine yüzde 11,5 zam olarak yansıdı.
Kolonyada bir ayda yüzde 25 zam
Haberleşme grubunda yüzde 1,47’lik artışın manşet enflasyona etkisi 0.05 puan. Kur artışı cep telefonlarına yüzde 5 fiyat artışı yarattı. Eğlence ve kültür grubunda yüzde 0,72’lik artışla 0,02 puanlık etki var. Bu grupta gümrük vergilerinin artırılmasıyla ithal ürünlerdeki fiyat hareketleri etkili oldu. Oyun konsolunda yüzde 25 zam var, bilgisayar yüzde 3 zamlanmış.
Çeşitli mal ve hizmet grubunda yüzde 1,92 artış yaşandı. Bu grupta dikkat çeken ürün bir ayda yüzde 25 zam yaşanan kolonya. Pandemi döneminde en fazla talebin yaşandığı kolonyada fiyat durdurulamamış. Normalleşmenin ilk adımı olarak devreye giren berberlerde de fiyatlara yüzde 9,78 zam yaptı.
Mayısta üretici enflasyonu (Yİ-ÜFE) da, nisana göre yüzde 1,54, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,53 artış gösterdi.