Osmanlı Devleti döneminde Lübnan Mutasarrıflığının merkezi olan ve günümüzde Cebeli Lübnan Valilik binası olarak kullanılan 250 yıllık tarihi “Baabda Köşkü”, eski ihtişamına kavuşmak için restore edilmeyi bekliyor. Osmanlı döneminde Lübnan Mutasarrıflığının merkezi, bugün başkent Beyrut ile sınırları içe içe geçmiş olan dağlık bölgedeki Cebeli Lübnan vilayetinde bulunuyordu. O dönem Lübnan Mutasarrıflığında görevli yetkililer, devlet işleri için Osmanlı tarafından inşa edilen bir nevi hükümet konağı konumundaki Baabda Köşkü’nü kullanıyordu.
Cebeli Lübnan Valisi Muhammed Mekkavi, yaptığı açıklamada, köşkün tarihi, önemi ve bugünkü durumu hakkında bilgi verdi.
ÜLKENİN EN ÖNEMLİ VE ESKİ KAMU BİNASI
Yaklaşık 250 yıldır ayakta kalmayı başaran ve halen kullanılmakta olan köşkün Lübnan’daki önemli Osmanlı eserleri içerisinde yer aldığını belirten Mekkavi, Baabda tarihi için şunları söyledi “Osmanlı, Emir Haydar Şehab için 1775’te Baabda’yı inşa etti ve kuruluş tarihinden itibaren Cebeli Lübnan Mutasarrıflığının merkezi oldu. Köşk, özellikle 1860 ve 1916 yılları arasında Lübnan tarihinde önemli olaylara tanıklık etti. Ülkedeki en önemli ve eski kamu binası olma özelliğini koruyor. Dış mimarisiyle 4 köşeli bir kale görünümünde. İki kat ve 7 bin 852 metrekareli bir alan üzerinde inşa edilmiş. Etrafında da bahçeler mevcut.”
“YÜZYILLARA DAYANAN BİR KÖŞK ARŞİVİMİZ VAR”
Tarihi yapının içerisinde Lübnan’a ait birçok tarihi belgeyi barındıran önemli bir arşivin de bulunduğunu aktaran Mekkavi, “Yüz yıllara dayanan bir köşk arşivimiz var. Bu belgelerin uzman bir ekip tarafından temizlenmesi, kopyalanması ve korunması gerekiyor. Ancak şu anda bunun gerçekleştirilmesi bütçe olarak oldukça maliyetli.” dedi.
Vali Mekkavi, söz konusu arşivin birkaç belge veya kitaptan ibaret olmadığını, Lübnan tarihindeki mühim dönemlere ışık tutan belgeler içerdiğini ve bir kültür mirası olarak önemli bir hazine olduğunu dile getirdi.
RESTORASYON PLANI HAZIR ANCAK EKONOMİK KRİZ HER ŞEYİ ERTELETTİ
Mekkavi, köşk arşivinin korunmasının yanı sıra halen bir kamu binası olarak kullanılan Baabda’nın restorasyona ve ivedilikle bakıma ihtiyacı olduğunu söyledi. Köşke eski ihtişamını kazandırmak için bir restorasyon planı geliştirdiklerini kaydeden Mekkavi, “Ancak ülkeyi vuran (ekonomik) kriz her şeyi erteletti.” dedi.
CEBELİ LÜBNAN MUTASARRIFLIĞI VE BAABDA KÖŞKÜ
Cebeli Lübnan Mutasarrıflığı veya Cebeli Lübnan Sancağı, Osmanlı Devleti’ne bağlı bugünkü Lübnan’ın yönetimi için kurulan özerk bir idari birimdi. İstanbul’daki Osmanlı padişahları tarafından bölgenin idare edilmesi için bir mutasarrıf atanıyordu. Ancak Osmanlı Devleti’nden sonra Lübnan’ın Fransa’nın sömürgesi altına girmesiyle bu sistem de ortadan kalktı.
Osmanlı döneminde Cebeli Lübnan’daki Baabda Köşkü, özerk idarenin merkez binası olarak işlev gördü. Fransızlar döneminde ise bir müddet Yüksek Komiserlik binası için kullanıldı. Lübnan’ın bağımsızlığını elde etmesinin ardından köşk, günümüze kadar Cebeli Lübnan vilayetinin idari merkezi yani valilik binası olarak kullanılmaya başlandı.
Lübnan’daki 6 vilayetten biri olan Cebeli Lübnan’a bağlı 6 ilçe ve 478 köy bulunuyor.
LÜBNAN’DAKİ EKONOMİK KRİZ
Farklı din ve mezheplere dayalı siyasi bölünmeler açısından kırılgan bir yapıya sahip Lübnan’da, 1975-1990 yıllarındaki iç savaştan bu yana en büyük ekonomik kriz yaşanıyor. Beyrut Limanı’nda Ağustos 2020’de meydana gelen büyük patlama başkentte halen onarılamayan büyük bir zarara yol açtı.
Ekonomik krizin yanı sıra patlama sonrası hükümetin istifa etmesi ve 13 ay boyunca başbakan seçilememesi, ülkedeki mali durumu iyice zorlaştırdı. Merkez bankasının rezervlerinin erimesi neticesinde ciddi elektrik kesintileri yaşanmaya başlandı ve halihazırda ülke genelinde devlet sadece 3 saat elektrik verebiliyor.
Lübnan’da, 10 Eylül’de Necib Mikati başbakanlığında hükümet kurulsa da ekonomi, yakıt ve elektrik krizi devam ediyor.