Konut kredisinde faiz oranlarının yükselmesi, vatandaşları konut satışlarında peşin alıma yönlendirirken, geçen ay kredisiz satışlarda 89 bin 426 adetle tüm zamanların en yüksek mart rakamı görüldü.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, kamu bankalarınca 2020 Haziran’ın ilk günlerinde başlatılan düşük kredi kampanyasının etkisiyle ipotekli konut satışında tarihi zirve yakalanmış, temmuzda 130 bin 721 adetlik ipotekli satışla tüm zamanların en yüksek rakamı görülmüştü.
Haziranın ilk günlerinde başlatılan kampanya sayesinde 26 Haziran haftasında bankalar tarafından verilen konut kredilerinde uygulanan aylık faiz oranı ortalaması yüzde 0,75’e kadar gerilemişti.
Sonrasında hem düşük kredi kampanyasının sona ermesi hem de faizlerin yükselmeye başlaması nedeniyle ipotekli satışların toplamdan aldığı pay geriledi.
Aradan geçen sürede bankalarca verilen konut kredisinin ağırlıklı aylık ortalaması 9 Nisan haftasında yüzde 1,52’ye (yıllık yüzde 18,22) kadar yükseldi. Faizlerin yükselmesi, vatandaşları peşin ve senetli alımlara yönlendirdi.
Bu nedenle geçen ay kredisiz satışlarda 89 bin 426 adetle tüm zamanların en yüksek mart ayı rakamı görüldü.
“Her 10 konuttan 8’i kredisiz satıldı”
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa, konut almak isteyenler için kritik faiz oranının aylık yüzde 1 olduğunu belirterek, bu rakamın altına inince ipotekli, üstüne çıkınca da ipoteksiz satışların hızlı yükseliş gösterdiğini söyledi.
Yaz aylarında görülen düşük faiz oranları sayesinde çok yüksek satış rakamları görüldüğünü dile getiren Aşa, “Aradan geçen sürede faizler artmasına ve salgının devam etmesine rağmen martta 111 bin 241 adet konut satıldı. Bu rakam bize Türk halkının hala konuta ihtiyacı olduğunu gösteriyor.” dedi.
Aşa, geçen ay ipotekli satışların toplam içerisindeki payının yüzde 19,6’ya kadar gerilediğini kaydederek, şu açıklamalarda bulundu:
“Kredisiz satışlar ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 36,9 artarak 89 bin 426 oldu. Toplamdan yüzde 80,4 pay aldı. Yani geçen ay el değiştiren her 10 konuttan 8’i kredisiz satıldı. Burada vatandaşlar yastık altı birikimlerini kullandı. Tabii ki senetli satışlar var ancak çok büyük kısmı peşin satış olarak gerçekleşti.”
“Tasarrufa dayalı faizsiz satışların da katkısı var”
Fuzulev Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Akbal da Türkiye’nin, konut satış adedinde 2013’ten bu yana sürekli Avrupa birincisi olmasına ve her yıl konut satışında rekor kırmasına rağmen ev sahipliği oranında son 15 yılda bir ilerleme kaydedemediğini söyledi.
Ev almak isteyenlerin, faiz, peşinat, kredi gibi prosedürleri karşılayamadığını dile getiren Akbal, şu açıklamalarda bulundu:
“Yüksek faiz satışları adeta frenliyor. Geçen ay tüm zamanların en yüksek mart ayı ipoteksiz satış adetleri görüldü. 111 bin adet olan mart ayı satışının 89 bini kredisiz gerçekleşti. Burada tasarrufa dayalı faizsiz konut satış sisteminin büyük katkısı oldu. Sistemin yasalaşması sayesinde insanlar artık daha güvenle bu sisteme yaklaşıyor ve bu sistemle ev sahibi olanların sayısı her geçen ay artıyor.”
“Projelerde senetli satışlar hızlı yükseldi”
Helmann Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Selman Özgün ise faizlerin yükselmesinin alıcıları peşin veya senetli satışlara yönlendirdiğini belirterek, özellikle markalı konutlarda son dönemde senetli satışlarda çok ciddi artış yaşandığını söyledi.
Firmalarının projelerinden yaptıkları satışlarda zaman zaman daha düşük oranlar görülse de yüzde 30’a kadar peşin alabildiğini dile getiren Özgün, geri kalanın ise senetle gerçekleştirildiğini anlattı.
Özgün, firmaların kendi içlerinde daha düşük faiz oranı finansman sistemlerinin de bulunduğunu kaydederek, “Gayrimenkul şirketleri faizlerin yüksek olduğu dönemde satışlarını sürdürebilmek için genelde 60 aya varan vadelerle senetli satış yapıyor. Bu alıcıya da kolay geliyor. Kredi çekme ve benzeri konularla hiç uğraşmadan direkt satıcı ile anlaşma imzalıyor. Özellikle faizlerin yüksek olduğu dönemde projelerde senetli satışlar adeta patlıyor.” diye konuştu.
Geçen ay kredisiz satışların artışında dolar ve altındaki yükselişin de etkisinin olduğunu aktaran Özgün, “Dolar ve altın bozdurarak konut alanlar da oldu. Özellikle gurbetçiler bu yükselişlerde konuta yöneliyor. Yatırımcılar, artık dolar yükselince daha da yükselecek diye beklemiyor.” ifadelerini kullandı.