Koronavirüs salgını sonrası kalabalıktan uzak, şehrin dışından yaşam alanları daha cazip hale geldi. Pandeminin yanında İzmir’le hatırladığımız deprem gerçeği de konuttan beklentilerin değişiminde etkili oldu. Müstakil evlere talep artınca fiyatlar da tırmandı. İstanbul’a yeni müstakil evlerin ortalama fiyatı 2.5 milyonu bulurken ülke ortalaması da 1.2 milyon liraya yaklaştı. Maddi olarak bu yükün altına girmek istemeyenler ya da istedikleri evi bulamayanlar da arsa arazi alıp kendi yapısını inşa etmeyi tercih etti. Türkiye genelinde 2019 Haziran – Aralık ile 2020 Haziran – Aralık tarihleri karşılaştırıldığıda arsa-arazi talepleri yüzde 74.5 oranında artış gösterdi.
157 MİLYARLIK SATIŞ
Gayrimenkul sektörünün teknoloji ve ticaret platformu Gayrimenkul Borsası’nın (GABORAS) araştırmasına göre 2020 yılının ikinci yarısında ülke genelinde 157.3 milyar TL’lik arsa satışı gerçekleşti. Bu satışların en yüksek olduğu il ise 29.2 milyar TL ile İstanbul. İstanbul’u 11.6 milyar TL ile Ankara takip ederken, satış işlemlerinin en fazla gerçekleştiği üçüncü il ise 9.5 milyar TL ile İzmir oldu.
İSTANBUL’A YAKIN İLLER
Arsalara gösterilen rağbette başı çeken il ise yüzde 143 artışla Sinop olurken, Sinop’u yüzde 132 artışla Kırıkkale ve yüzde 117 artışla Kilis takip ediyor. Arsa-tarla satışlarının en fazla arttığı ilk 20 ile bakıldığında çoğunluğunun yazlık-kırsal bölgelerden oluştuğu görülüyor. Bu bölgeler genellikle İstanbul’a yakın (Kocaeli, Yalova, Sakarya, Tekirdağ, Bursa, Düzce, Çanakkale, Bilecik) şehirlerden oluşuyor.
TALEP ARTINCA FİYATLAR YÜKSELDİ
GABORAS verilerine göre 2020’nin ikinci yarısında arsa fiyatlarında geçen yılın aynı dönemine göre ülke genelinde ortalama yüzde 29’luk bir artış yaşandı. En fazla artış yaşayan il yüzde 70.5 ile Yozgat olurken, Yozgat’ı yüzde 62 ile Ardahan, yüzde 59 ile Tunceli takip etti. Arsa fiyatlarının en fazla arttığı ilk 20 ile bakıldığında neredeyse tamamına yakınının şehirleşmenin yoğun yaşandığı kentlerin dışında, yazlık ve kırsal bölgelerden oluştuğu göze çarpıyor.
TARLALAR ARSA FİYATINA YAKLAŞTI
İzmir Urla’da gayrimenkul danışmanlığı yapan Burhan Darıcılı hem salgın hem de izmir depreminden sonra arsa ve tarlalara yoğun talep olduğunu söyledi. Müstakil evlerde arzın azalmasının da talepte etkili olduğunu belirten Darıcılı, “İstanbul’da pandeminden kaçan, İzmir merkezde deprem korkusu yaşayan yer almak istiyor. Arsa metrekaresi bölgesimizde ortalama bin lira. Geçen yıl 250 lira olan tarla metrekare fiyatı ise 800 liraya yaklaştı. İnsanlar ufak bi ev yaparım diye düşünüyor o yüzden alıyor. Ancak her araziye ev olmaz. İlanlarda yazan bilgiler de vatandaşı yanıltıyor. Bu nedenle araştırmadan alım yapılmamalı” dedi. Son 1 yılda arsa ve arazi taleplerinin arttığını belirten Kocaeli Emlakçılar Odası Başkanı Alpay Hacıoğlu, “İnsanlar maske ve mesafeden kaçmak, nefes almak için bir ev yaptırmak istiyor. Vatandaş, kredi faizlerindeki artış ve yüksek konut fiyatlar nedeniyle arsa alıp kendi evini yaptırmayı seçiyorlar. Bazen de prefabrik yapılar tercih ediliyor. Ancak alım yapmadan önce belediyeden gerekli sorgulamayı yapsınlar. İlanlarda her yazana ya da sözlü bilgilere güvenmesinler” dedi.
ALMADAN ÖNCE İMARI ÖĞRENİN
GABORAS Veri Direktörü Orhan Vatandaş arsa ve arazi alımlarında bölgenin imar koşullarının, ilgili kurumlardan detaylı bir şekilde öğrenilmesi gerektiğini belirtti. İmar affı beklentisiyle arazilere konut inşa edildiğini belirten Vatandaş, “Eğer mevcut arazi, köy ve mahalle sınırları içerisindeyse inşaat izni alması mümkün. Yerleşim yerlerinden uzak bir bölgede ise vatandaş imar sorunu ile yaşayabilir. Burada satın alınacak arazilerde bağ evi yaptırmak için; söz konusu arazinin kadastral yola en az 25 metrelik cephesi olması gerekiyor. Bu imarsız arazilere yapılacak olan yapıların, arazinin yüzde 5’ini geçmemesi gerekiyor. Arazinin büyüklüğü ne kadar fazla olursa olsun en fazla 250 metrekarelik bir kapalı alana sahip olan yaşam alanı yaptırılabiliyor. Arsa yatırımı yapacak olan vatandaşların bu hususlara dikkat ederek yatırım tercihlerini yönlendirmeleri yararına olacaktır. Aksi halde şehirden kaçayım derken yeni bir kaçak yapı ve kondulaşma sorunu ortaya çıkabilir” diye konuştu.
*GABORAS tarafından yapılan talep ve fiyat artış analizinde 2019 Haziran- Aralık ile 2020 Haziran – Aralık tarihleri karşılaştırılmıştır.