Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER), gayrimenkul sektörünün alt segmentlerini üçer aylık dönemler halinde değerlendirdiği, ‘GYODER Gösterge’ Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2022-1. Çeyrek Raporu’nu yayınladı. GYODER’in ZiraatGYO’nun katkıları ile hazırladığı ‘GYODER Gösterge’ 2022-1. Çeyrek Raporu’na göre, 2022 yılı birinci çeyrekte konut satışları, bir önceki çeyreğe göre yaklaşık yüzde 21,6 oranında bir artışla 320 bin 63 adede ulaştı. Aylara bakıldığında ise Mart ayı 134 bin 170 adet konut satışı ile çeyrek verilerinin en yüksek satış rakamını yakalamış oldu. Birinci çeyrekte ilk satışlar çeyreklik bazda yüzde 17,5 oranında artışla 94 bin 437 adet olurken ikinci el satışlar yüzde 23,5 oranında artışla 225 bin 626 adet oldu. İlk satışların toplam satışlar içindeki payı ise mart ayı itibarıyla yüzde 28,6 ile en düşük seviyesine geriledi.
Konut Satın Alma Gücü Endeksi 68’e geriledi
Konut Satın Alma Gücü Endeksi ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 27,4, 2021’in aynı çeyreğine göre yüzde 26,1 düşüşle 68 seviyesine geriledi. En son 2020 yılı 4. çeyreğinde 100’ün üzerinde bir değerde seyreden endeks, 2022 ilk çeyreği itibarıyla gösterdiği sert düşüş GYODER Gösterge’nin dikkat çeken başlıklarından oldu.
Raporu değerlendiren GYODER Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Neşecan Çekici, sonuçların konut kredisi sağlayan kurumlar, gayrimenkul proje geliştiricileri ve kredi kullanıcıları açısından önemli bir ön görü niteliği taşıdığını vurguladı. Barınma ihtiyacına yönelik konut erişimine ilişkin sorunlara çözüm bulmak adına da önemli bir veri olduğunu belirten Çekisi, “Türkiye’de ortalama gelire sahip bireyler, kendi birikimlerinin yanında kredi kullanımı ile gayrimenkul sahibi oluyor. Bu endekste bir ailenin ya da bireyin 120 ay vadeli konut kredisi kullanarak konut sahibi olup olamayacağını ölçen önemli bir ekonomik değerlendirme. Endekste referans noktası olarak görülen 100 değerinin altındaki değerler mevcut finansal koşullarda konut kredisi kullanarak konut sahibi olunamayacağına işaret eder. 2022 yılında bu değer yüzde 68 olarak açıklandı.” dedi.
Yabancıların gayrimenkul yatırımları sürdürecek
Rapora göre, yabancılara bir önceki çeyreğe göre yüzde 45 artış oranıyla 14 bin 344 adet konut satışı gerçekleştirildi. Bu verilere göre yabancıların toplam satışlar içerisindeki payı bu yıl yüzde 4,5’e yükseldi. Birinci çeyrekte yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırada yüzde 41,7 pay ile İstanbul, ikinci sırada ise yüzde 24 pay ile Antalya yer aldı. Ülke uyruklarına göre en yüksek alım ise yüzde 15,6 pay ile İran vatandaşları tarafından yapıldı.
Konuyla ilgili olarak GYODER Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Neşecan Çekici, raporda yer alan verilere göre yabancıların talebinin devam edeceğini, özellikle vatandaşlık ve oturma izni için yapılan gayrimenkul alımlarının bu oranları daha yukarıya taşıyacağını vurguladı. Çekici, nisan ayında yapılan düzenleme ile vatandaşlık hakkının 250 bin dolardan 400 bin dolara çıkarılmasının talep trendini değiştirmeyeceğini kaydetti.
Birinci el konut satışları düşüştü
2022 yılı genelinde toplam satışların yüzde 30,9’unu oluşturan 461 bin 523 adet konutun ilk satışı gerçekleşti. İkinci el satışlarda ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 33 oranında artış görülürken, 2021 yılında toplam 1 milyon 030 bin 333 adet ikinci el konut satışı gerçekleşti.
Birinci çeyrekte ilk satışlar çeyreklik bazda yüzde 17,5 oranında artışla 94 bin 437 adet olurken, ikinci el satışların yüzde 23,5 oranında artışla 225 bin 626 adede yükseldi. Böylece ilk satışların toplam satışlar içindeki payı, mart ayı itibarıyla yüzde 28,6 oranıyla en düşük seviyesine ulaştı.
Konut kredisi faiz oranlarının geçtiğimiz yılın aynı dönemiyle benzer olduğu birinci çeyrekte yüzde 44,7 oranında artış kaydederek 68 bin 342 adet ipotekli satış yapıldı. Diğer satışlar ise, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde16,6 oranında artış göstererek 215 bin 721 adet olarak gerçekleşti. Toplam satışların yüzde 21,4’ünü oluşturan ipotekli satışlar, bu oran ile ilk çeyrekte bir önceki yıla kıyasla artış eğiliminde olduğu ortaya koydu.
2022 yılı Mart ayı sonunda konut kredisi hacmi 311 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. 2021 yılı Mart ayında yüzde 40 olan konut kredilerinin toplam tüketici kredilerindeki payı Mart 2022 itibarıyla 1,3 puan azalarak yüzde 38,7’ye gerilerdi.
GYO endeksi ilk çeyreğinde rekor tazeledi
Rapora göre, Ocak- Mart ayları arasında piyasa değerinin 117 milyar TL’ye yükseldiği 37 adet GYO’nun yerli yatırımcı oranı yüzde 88, yabancı yatırımcı oranı da 2 puan yükselişle yüzde 12 olarak gerçekleşti. Dağıtılan temettü oranı 174 milyon TL olarak hesaplanan ilk çeyrekte, kurumsal yatırımcı oranı (yüzde 50,3) ile bireysel yatırımcı oranı (yüzde 49,7) neredeyse eşitlendi. GYO’lara yatırım yapan yabancı yatırımcılar sıralamasında ise ABD, Hollanda, Birleşik Krallık, Bahreyn ve Jersey ilk 5’te yer aldı.
GYF’lerin pazar büyüklüğü 16 milyar lirayı aştı
Türkiye’de Gayrimenkul Yatırım Fonu pazar büyüklüğü ise 2022 ilk çeyreği itibarıyla yüzde 23,5 artış göstererek, 16 milyar TL’yi aştı. 2021 yılının aynı çeyreği ile kıyaslandığında ise GYF Pazar büyüklüğü son bir yıllık periyotta yüzde 82,2 büyüme gerçekleştirdi. Ayrıca ihraç dönemi devam eden ve ilk defa yatırım almış olan fonlar dahil olmak üzere toplam 84 gayrimenkul fonu da yatırım aldı.
Ofis kiralamadaki artış yüzde 100’ü aştı
2022 yılının ilk çeyreğinde gerçekleşen kiralama işlemleri toplam 123 bin 424 metrekareye ulaşarak, bir önceki yılın aynı dönemine göre 2 katı oranında artış gösterdi. Bununla birlikte, birinci çeyrekte yüzde 85’i metrekare bazında, yüzde 82’si ise adet bazında gerçekleşen kiralama anlaşmaları, yeni kiralamalar oldu. Rapora göre ilk çeyrekte, metrekare bazında anlaşmaların sadece yüzde 29’u Merkezi İş Alanında (MİA) yapıldı.
Mevcut AVM arzı 14 milyon metrekareye ulaştı
Rapora göre, Türkiye’deki mevcut alışveriş merkezi arzı 453 alışveriş merkezinde 14 milyon metrekare seviyesine geldi. Yapılan değerlendirmelere göre, Türkiye genelinde 30 alışveriş merkezinde yaklaşık 895 bin metrekare inşaat halinde olan kiralanabilir alan bulunuyor ve 2024 yılı sonu itibarıyla tamamlanması planlanan projeler ile birlikte Türkiye genelinde toplam arzın 14,9 milyon metrekare seviyesine ulaşması bekleniyor.