Yapay zekâ ve büyük veri analizi yöntemlerini kullanarak gayrimenkul değer hesabında güvenilir sonuçlara ulaşan Endeksa’nın açıkladığı konut satın alınabilirlik endeksi, ortalama bir gelir varsayılarak konut satın alabilme kabiliyetini hesaplamayı hedefliyor.
Konut satın alınabilirlik endeksi hesabında, Türkiye’deki ortalama konut satış fiyatına göre hane halkının kullanacağı kredi tutarı göz önünde bulundurulmaktadır. Kredi faiz oranları için Merkez Bankası verileri kullanılmıştır. Bu verilerle, kullanıcının taşınmazın bedelinin tamamını krediyle ödeyeceği varsayılarak kredi taksit tutarı hesaplanmıştır. Hane gelirleri için TÜİK Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması verileri, 2022 ve 2023 yılı verileri henüz yayınlanmadığı için asgari ücretteki artış oranlarına göre güncellenerek hesaplamalara dahil edilmiştir. Ulaşılan bu veride 2019 Ocak Ayı=100 kabul edilerek Endeks oluşturulmuştur.
Konut satın alınabilirlik endeksi 65,2 seviyesinden 46 puan seviyesine geriledi
2023 yılı Ocak – Haziran ayları arasında, konut satın alınabilirlik endeksi 65,2 seviyesinden 46 puan seviyesine gerileyerek %29 azalma eğilimi göstermiştir. 2023 Haziran ayı ile bir önceki yılın aynı ayı karşılaştırıldığında ise, 2022 Haziran ayında 51,2 puan olarak kaydedilen konut satın alınabilirlik endeksinden %10 düşüş olmuştur.
Türkiye’de konut satış fiyatı ortalaması 2 Milyon 539 Bin 680 TL oldu
Endeksa verilerine göre, Türkiye genelinde Haziran 2023 sonu itibarıyla konut satış fiyatları bir önceki aya göre %2, bir önceki yılın aynı ayına göre %110 artarak ortalama 2 Milyon 539 Bin 680 TL seviyesine ulaştı. Konut değerlerinde düzenli olarak artış görülürken, Aralık 2022’de asgari ücrete zam yapılması ile ortalama hane halkı gelir seviyesinde yükselme yaşandı ve Ocak 2023 sonunda konut satın alınabilirlik endeksi 18,5 puanlık bir yükselme ile 65,2 olarak kaydedildi. 2023 yılında ilerleyen aylarda ocak ayındaki yükselmenin korunamadığı ve konut satın alınabilirlik endeksinin Haziran 2023 döneminde 46 seviyesine gerilediği görüldü. Konut satın alınabilirlik endeksi incelendiği zaman, 2023 yılı Ocak – Haziran ayları arasında %29, 2023 Haziran ayı ile bir önceki yılın aynı ayı arasında ise %10 düşüş görülüyor. Pandemi öncesi dönem ile karşılaştırıldığı zaman, asgari ücretin arttırıldığı dönemler dışında, konut satın alınabilirlik endeksinin düşüş eğiliminde olduğu gözlemlenmektedir.