ABD’deki konut piyasası ev sahibi olmak isteyen Y ve Z kuşağı için büyük bir hayal kırıklığı yaratıyor.
1980’lerdeki bebek patlaması (baby boomer) kuşağı da benzer zorluklar yaşadığından Y ve Z kuşağının yaşadığı sorunları anlasa da o dönemde şartlar daha olumluydu.
Günümüzde hem mortgage faiz oranlarının yüksekliği hem de konut fiyatlarının artışı nedeniyle ev sahibi olmak çok daha zorlaştı. Ayrıca, mevcut konut arzı yetersiz kaldığı için fiyatlar da düşmüyor.
KONUT SATIN ALMA GÜCÜ 1985’TEKİ SEVİYELERE GERİLEDİ
2024’te konut satın alma gücü, 1985’teki düşük seviyelere yaklaştı, ancak o dönemde daha fazla konut arzı olduğu için fiyatlar daha uygun hale geldi. Günümüzde ise yüksek konut fiyatları ve düşük arz nedeniyle durum daha da zorlaştı.
Konut piyasasındaki zorluğun etkisiyle ABD’de ilk ev sahipliği yaşı 35’e yükseldi. 1980’lerde ev sahipliği yaşı 29’du.
1980’lerde 33 yaşında ev sahipliği oranı yüzde 60 iken, bugün bu oran yüzde 40’a düştü. Ancak, Y kuşağı yaşlandıkça bu oran artıyor. Ayrıca Y kuşağı pandemi dönemindeki konut patlaması sırasındaki konut piyasasından faydalandı. Emlak sitesi Redfin verilerine göre, Y kuşağının yaklaşık yüzde 55’i 2023 yılında ev sahibi oldu.
İKİ FARKLI KUŞAK, İKİ FARKLI ZORLUK
1980’lerin ortalarında ev fiyatları gelirlere göre alışılmadık derecede yüksek değildi. Alıcıları zorlayan 1981’de yüzde 18’in üzerine çıkan ve on yılın büyük bölümünde yüzde 10’un üzerinde seyreden ipotek oranları olmuştu.
Bugün, ise ABD’de mortgage oranları yüzde 6,5 civarında. Bu oran 2021’deki seviyesinin iki katından fazla ancak 1971’den bu yana uzun vadeli ortalama seviyenin altında. Ancak 2019’dan bu yana yüzde 50’den fazla artış gösteren konut fiyatları çok daha yüksek.
KONUT ALICILARI ESKİDEN DAHA İYİMSERDİ
1985’te tüketicilerin yüzde 72’si ev almak için iyi bir zaman olduğunu düşünürken, 2024’te bu oran yüzde 12’ye düştü.
Satın alınabilirlik, Covid-19 salgını sırasında mortgage oranlarının rekor düşük seviyelere gerilediği son yıllara kıyasla önemli ölçüde kötüleşti.
Ulusal Emlakçılar Birliği’nin (NAR) verilerine göre, 2021’de ortalama bir konut almak için yıllık 49 bin 152 dolar gelir gerektiriyordu. 2024’te ise bu miktar 110 bin 544 dolara yükseldi.
Emlak vergileri ve konut sigortası da dahil olmak üzere ev sahibi olmakla ilişkili diğer maliyetlerin artmasının da etkisiyle ev satışları geriledi.
Mevcut ev satışları 2023 yılında 1995 yılından bu yana en düşük seviyeye gerilerken 2024 yılının ilk yarısında da düşük seviyelerdeki seyrine devam etti.