Konut dolandırıcılığı günümüzde çok sık yaşanan durumlardan biri. Gayrimenkul sektöründe maketten ev satıp kaçan da var, taahhüt tarihinde teslim etmeyen de.
Hürriyet’ten Melin Karaman’ın haberine göre: Geçtiğimiz günlerde 130 kişiye maket üzerinden ev sattıktan sonra dairelerini vermediği iddiasıyla yargılanan Bulut İnşaat’ın sahibi Temel Bulut, 316 yıl 3 ay hapis ve 1 milyon 275 bin TL adli para cezasına çarptırıldı. Davacı tarafın avukatı, karar üzerine, “Artık konut satma vaadiyle mağdurları dolandıranlar, sürecin sonunda çok ciddi hapis cezası alacaklarını bilmelidirler” diye konuştu.
Hayali 130 dairenin bedeli: 316 yıl hapisHayali 130 dairenin bedeli: 316 yıl hapis
Avukat Mustafa Güneş de “Satıcıların bu türden cezalarla karşılaşabileceğinin bilinmesi sektörde işlerin daha ciddiyetle el alınmasını sağlayacaktır” derken ev alacakların dikkat etmesi gereken noktalarda önemli uyarılarda bulundu. Projeden ev almak mantıklı mı? Mağdur olmamak ve riskleri en aza indirmek için göz önünde bulundurulacak detaylar neler? Güneş, projeden ev alımıyla ilgili akıllardaki bu soruları hurriyet.com.tr için yanıtladı.
Projeden ev alırken nelere dikkat edilmeli?
İnşaat halinde ve maketten görerek ev alan kişiler, projenin inşaat ruhsatı olup olmadığına bakmalı, taşınmaz üzerinde irtifak kurulmamış projelerden alım yapmaktan kaçınmalıdırlar. Zira irtifak kurulmadığında, sizin satın aldığınız taşınmazın hangi bağımsız bölüm olduğu dahi belli değildir ve siz sadece yazılı bir vaat üzerine para ödemiş olursunuz.
Yine inşaat ruhsatı varsa da inşaatın mühürlenip mühürlenmediği, ruhsata uygun yapılıp yapılmadığı önem arz eder. Bunlar teknik ve mesleki bilgi gerektirdiğinden, alacakları konuta ilişkin mutlaka bir değerleme veya ekspertiz raporu aldırmaları ya da banka kredisi kullanıyorlarsa bankaların aldığı raporları incelemeleri iyi olur. Zira bu raporlarda projeye ilişkin tapu ve belediye kayıtlarında geçen her türlü bilgi yer alır ve siz de aldığınız evin hukuki statüsü hakkında emin olmuş olursunuz.
Konut gibi pahalı bir ürünü müşteriye resim veya maketle satanlar için bir denetim mekanizması var mı?
Bu konuda ön ödemeli konut satışlarına dair bir yönetmelik var. Bu yönetmelik çerçevesinde gerekli denetimleri Ticaret Bakanlığı ve taşra teşkilatı yapar. Bu anlamda maketten konut alanların şikayetlerini yöneltebilecekleri idari makam da Ticaret Bakanlığı’dır. Mağdurlar bu şikayetleri web üzerinden yapabilecekleri gibi elden dilekçe sunarak da yapabilirler.
Projeden ev almanın avantajları ve dezavantajları neler?
Projeden ev almanın temel avantajı fiyat avantajıdır. Projenin erken safhasında fiyatlar uygun tutulduğundan sonraki değer artışlarından yararlanmış olursunuz.
Dezavantajı ise çok. Zira size anlatılan projenin bitirilip bitirilmeyeceği kesin değildir, belli bir miktarda risk içerir. O yüzden firma seçimi önem taşır. Diğer yandan, bitmiş ve iskan belgesi alınmış, yani yasal açıdan bütün gerekliliklerin yerine getirildiği bir belge, satın alma aşamasında olmadığından, ileride o belgenin alınıp alınmayacağı da bir belirsizlik noktasıdır. Hak sahiplerinin bu haklarını takip etmesi son derece önemlidir.
Bahsi geçen ev, sözleşmede vadedilen tarihte teslim edilmediyse inşaat şirketinden kira talep edilebilir mi?
Eğer sözleşmede böyle bir hüküm varsa sözleşmede yazıldığı şekliyle; yoksa da kanundaki genel hükümlere göre mağdur olan taraf tazminat isteyebilir. Bu tazminatın hesabı ve ne surette ödeneceği sözleşmede belirtilmemişse mahkemenin atayacağı bir bilirkişinin yapacağı hesaba göre belirlenir. Bu arada mağdur kişiler sadece kira kaybı değil, evin geç tesliminden kaynaklanan başka zararları da varsa, onları da talep edebilirler.
Hangi durumda cayma hakkı var? Söz verilen tarihte ev bitmediyse yapılan ödeme geri alınabilir mi?
Yönetmeliğe göre tüketici, sözleşmenin kurulduğu tarihten itibaren 14 gün içinde, herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.
Bu süreyi aşan durumlarda ise, konutu teslim almış olmamak kaydıyla, yine 24 aya kadar herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. Ancak bu durumda, satıcı; konutun satışı veya satış vaadi sözleşmesi nedeniyle oluşan vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar ile sözleşme tarihinden itibaren ilk 2 ay için sözleşme bedelinin yüzde 2’sine, 3 ila 6 ay arası için yüzde 4’üne, 6 ila 12 ay arası için yüzde 6’sına ve 12 ila 20 dört ay arası için de yüzde 8’ine kadar tazminatın ödenmesini isteyebilir.
Tabii, eğer satıcının sözleşmeye aykırı davranması söz konusu ise, yukarıda belirtilen kesintiler yapılmaksızın tüketici sözleşmeden herhangi bir kesinti veya tazminat ödemeksizin dönebileceği gibi oluşan zararlarını da talep edebilir.