“Kısıtlamalarda yüzde 70’lere varan kira indirimleriyle perakendecinin yanında olduk. 17 günlük kapanmanın ardından ilk gün 2 milyon 200 bin girişi yakaladık, 5 milyonu hedefliyoruz. Ciddi zorluk yaşadık, süreci atlatmaya çalışıyoruz. Bankalar AVM’lerin yanında olmadı. AVM’lerin 13 milyar dolar borcu var. Banka borçlarımızda bir yıl faizsiz erteleme istedik.”
İki yasal beklenti
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, “Bu dönemi dayanışma ve devlet desteğiyle geçirdik. Perakendecinin bu süreci az hasarla atlatmasında kısa çalışma ödeneği, vergi ötelemesi ve KDV indiriminin etkisi büyük. Perakende sektörünün, 2020’den 2021’e borçlanmasında yüzde 30 artış oldu. İki beklentimiz var. Kapalı kalınan sürede kira alınmaması ve ortak alan giderlerinin can acıtmayacak şekilde olması.”
Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) Başkanı Melih Şahinöz, “Pandemiden önce çok hızlı büyüyen bir sektördük. 300 milyar TL’yi temsil ediyoruz. 4 milyon kişiye istihdam sağlıyoruz. Kafeler, büfeler, yemekhaneler ve turizm kapalı olunca sektör hasar gördü” dedi.
Kira önemli sorun
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkanı Ramazan Bingöl, en büyük darbeyi yiyen sektörler arasında olduklarını belirterek, şöyle dedi:
“Yüzde 70 küçüldük. 200 milyar TL hacmi olan, 2 milyon istihdam yaratan bir sektörüz. İki önemli sorun var. Mağazalarda kapalı kalınan süreçte kira almama meselesi. Yoksa kaotik ortam oluşacak. Ayrıca üyelerimiz en çok AVM’lerdeki ortak gider meselesinden şikayetçi. Bunları çözmemiz gerekiyor.”
‘Kamu desteği devam etmeli’
Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Başkanı Serhan Tınastepe, “Zorlu süreçler geçirdik. Sektör geçen yıl yüzde 18, bu yıl ilk çeyrekte ise yüzde 25 küçüldü. Bu zor süreçleri atlatmamızda kamu desteklerinin devam etmesi çok kritik. Kısa çalışma ödeneği geliştirilerek devam etmeli, hibe desteği olmalı. Kapalı kalınan süreçte kira alınmaması için düzenleme getirilmeli” dedi.
Gıda fiyatları tartışması
Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Başkanı Galip Aykaç, “Pandemide sektör yüzde 30 büyüdü. Gıda fiyatları arttı, devalüasyon oldu, faiz arttı. Hepsi enflasyona neden oldu. 2021’in ikinci yarısından itibaren enflasyonda düşüş bekliyoruz. Enflasyonu gıda perakendecileri yukarı çekiyormuş gibi bir algı oluşturulmaya çalışıldı, bu yanlış bir algıdır” diye konuştu.