Enflasyonist ortamın yanı sıra, 1 Şubat’tan itibaren 1050 liranın üzerindeki enerji tüketiminde sübvansiyonun kaldırılarak elektrik faturalarının 2 katına çıkmaya başlaması, asgari ücret artışıyla yükselen personel giderleri site aidatlarına yaklaşık yüzde 50 zam olarak yansıdı. İstanbul gibi metropollerde bazı aidat ücretleri gayrimenkul değeri yüksek semtlerde 30 bin liraları aştı.
Hukukçular, “Fahiş tutarda belirlenen aidat için kat malikleri, kurulu kararının iptali istemiyle sulh hukuk mahkemesinde dava açılabilir” önerisinde bulundu. Site sakinlerinin ceplerini yakmaya başlayan aidatları değerlendiren Kakıcı & Şimşek Hukuk Bürosu kurucularından Av. Elvan Kakıcı Şimşek, sitenin niteliğine, bölgesine, sunduğu havuz, spor salonu gibi imkanlara göre aidatların değişiklik gösterdiğini, İstanbul’da bazı aidatların 20-30 bin liraları aştığını açıkladı.
“Kritik nokta kirayı geçmemesi lazım”
Özellikle enerji maliyetlerinin, söz konusu artışta etkili olabileceğini belirten Şimşek, şöyle devam etti: “Şubat ayında yürürlüğe giren düzenlemeyle 1050 lira üzerindeki enerji faturaları gerçek maliyetlere göre düzenlenecek. Bu da ortak alan elektrik faturalarının yükselmesine yani aidatlara gelecek zam oranının artmasına neden olabilir. Bununla birlikte enflasyon, personel giderleri, sigortadaki artışlar da aidatlara yansıtılıyor. Burada kritik nokta, aidatın kiralık bedelini geçmemesi lazım. Buna itiraz edilmesi lazım. Şikayetler çok bu konuda, davalar da geliyor.”
“Temizlik, kalorifer ve güvenlikten herkes eşit oranda sorumlu”
Bina ve sitelerde kimlerin hangi giderlerden sorumlu olduğunun, Kat Mülkiyeti Kanunu’nda detaylı şekilde açıklanan hususlardan olduğuna işaret eden Şimşek, tarafların haklarının birçok madde ile düzenlendiğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü: “Kanun düzenlemesine göre birtakım giderlerden herkes eşit oranda sorumluyken, bazı giderlerden ise daire, ofis, dükkan gibi bağımsız bölüm sahipleri (tapu senedinde gösterilen) arsa payları oranında sorumludur.
Bu kapsamda, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 20.maddesine göre kat maliki; temizlik, kaloriferci, bahçıvan, bekçi / güvenlik giderlerinden herkes eşit oranda sorumludur. Dolayısıyla bir kişi kendi evinin daha küçük olduğunu ileri sürerek bu giderlere daha az katılması gerektiğini ileri süremeyecektir. Kat malikleri; ortak yerlerin bakımı, korunması, güçlendirilmesi, onarılması için yapılan giderlerle, Ana gayrimenkulün sigorta giderleri ve yönetici aylığına ilişkin giderlere arsa payları oranında katlanacaklardır.”
“Toplantıya katılanlar bir ayda dava açabilir”
Aidatların, kat malikleri kurulu kararıyla belirlendiğinin altını çizen Şimşek, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu noktada toplantıları takip etmek önemli. Fahiş miktarda belirlenen aidat için kat malikleri kurulu kararının iptali istemiyle sulh hukuk mahkemesinde dava açılması gerekir. Yüksek aidat ödenmesine itiraz halinde, mahkemece yapılacak incelemede işletmedeki giderler ve apartmanın, sitenin somut olaya ilişkin mevcut koşulları göz önüne alınarak aidat miktarının yüksek olup olmadığı tespit edilir. Kat malikleri kurulu kararlarına karşı, kurul toplantısına katılarak aykırı oy kullanan her malik, karar tarihinden itibaren fahiş aidat miktarına karşı bir ay içerisinde dava açabilir. Kurul toplantısına katılmayan her malik ise kararı öğrendiği tarihten itibaren bir ay ve her halde altı ay içerisinde fahiş aidat miktarına karşı dava açabilir.”
Mutlaka toplantılara katılın
Aidatların aşırı yükseltilmesini önlemenin ve denetlenmesinin en kolay yolunun, şikayet etmek yerine yılda bir kez yapılan kat malikleri genel kuruluna katılmak olduğuna işaret eden Şimşek “Hatta olanak varsa yönetimde görev alın. Çünkü kat malikleri genel kurulundaki katılım sayısı ne kadar fazla olursa alınacak karara katılan kişi sayısı da o kadar fazla olacaktır. Dolayısıyla yanlış bir karar alınması ya da fahiş bir aidat artışı yapılmasının önüne geçmek için öncelikle yapılması gereken şey; toplantılara katılmak ve bu toplantılarda alınan kararları takip etmektir” önerisinde bulundu.
“Kiracı değil ev sahibi itiraz edebilir”
Hukuki açıdan fahiş aidatlara kimlerin itiraz edebileceği konusunda ise Şimşek, şu bilgileri verdi: “Kat malikleri kurulu kararına karşı ancak kat malikleri, yani ev sahipleri itiraz edebilir. Bu nedenle fahiş aidat miktarına karşı kiracının kat malikleri kurulu kararının iptali davası açma hakkı yoktur. Ancak , istisnai hallerde, kiracı, fahiş aidat miktarına karşı kat malikleri kurulu kararının iptalini isteyebilir. Ancak kiracının dava açabilmesi için yüksek aidat ödenmesine ilişkin kararın, onun hak ve yararlarını doğrudan zedeleyici olması gerekir. Yargıtay’ın da bu yönde kararları mevcuttur.”
İstanbul’da yüzde 50’lere çıkabiliyor
Keller Williams Ekol Katılımcı Ortak Ahmet Kurşunlu, aidatları, sitenin bulunduğu daire sayısı, havuz, sosyal tesis bakımı, ortak alan elektrik aydınlatmaları, personel ve bahçe giderlerinin de etkilediğini söyledi. İstanbul’da artışın yaklaşık ortalama yüzde 50’lere çıkabildiğini belirten Kurşunlu, bazı kat maliklerinin yakıt dahil aidat ödeyebildiğini ifade ederek, “Bazı yerlerde site aidatları ortalama 10 bin lira civarında” diye konuştu.