sahibinden.com’un, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) işbirliğiyle hazırlanan “sahibindex Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü” raporunda kiralık ve satılık konut piyasasındaki değişimler mercek altına alındı.
Rapora göre Temmuz’dan Ağustos’a ülke genelindeki ve üç büyükşehirdeki cari konut fiyatı artış oranları enflasyon oranından daha düşük olduğu için hem ülke genelindeki hem de üç büyükşehirdeki reel satış fiyatı düşük kaldı. Reel fiyatlardaki yıllık değişim oranı Ağustos’ta ülke genelinde yüzde -18,3, İstanbul’da yüzde -19, Ankara’da yüzde -17,4, İzmir’de ise yüzde -15,4 oldu. Cari fiyatlarda yıllık artış oranı Temmuz’a kıyasla ülke genelinde ortalama 3,5 puan azalarak yüzde 24,1’e düştü. Satılık konut ilan m2 cari fiyatlarındaki yıllık artış oranları üç büyük şehirde de azalarak İstanbul’da yüzde 23, Ankara’da yüzde 25,5 ve İzmir’de yüzde 28,6 oldu. Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatındaki yıllık artış oranı ise Ağustos ayında yüzde 47,1’e yükseldi. Yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 46,7, Ankara’da yüzde 56 ve İzmir’de ise yüzde 62,5 olarak açıklandı.
Reel konut fiyatında düşüş sürüyor
2020 Mayıs’tan itibaren sürekli artan ülke genelindeki reel konut fiyat endeksinin 2023 Temmuz’dan bu yana gösterdiği düşüş 2024 Ağustos’ta da devam etti. Reel konut fiyat endeksi Ağustos’ta Temmuz’a kıyasla 0,9 puanlık bir azalışla 161 oldu. Temmuz’dan Ağustos’a enflasyon oranı cari konut fiyat artış oranından daha yüksek bir düzeyde gerçekleşti. Son bir yıldır cari konut fiyatları sistematik olarak enflasyonun altında kaldığından reel fiyatlar azaldı.
Üç büyük şehirde reel satış fiyat endeksinde düşüş
Son bir yılda düşüşte olan konut reel satış fiyat endeksi Haziran’daki durağanlıktan sonra Ağustos ayında da düşüşünü sürdürdü. Temmuz’dan Ağustos’a reel konut fiyat endeksi İstanbul’da 0,7 puan, Ankara’da 0,2 puan, İzmir’de ise 1,2 puan azaldı. Ağustos’ta reel konut fiyat endeksi (Eylül 2017=100) İstanbul’da 156,6, Ankara’da 181,7, İzmir’de ise 170,6 oldu.
Reel fiyatlarda yıllık değişim negatifte devam ediyor
Ağustos 2022’de yüzde 65,8’e ulaşan yıllık reel fiyat artışı Eylül 2022’den itibaren hızla inişe geçti. Büyük depremin etkisiyle Nisan 2023’te geçici olarak yükselen yıllık reel fiyat artışı Mayıs’tan itibaren yeniden azalmaya başladı. Temmuz 2024’te reel fiyatlardaki azalış hız kaybetmeye başladı. Ağustos 2024’te yıllık fiyat değişimi oranı Temmuz 2024’e kıyasla 2,8 puan artsa da yüzde -18,3 ile negatif değerlerde seyrini sürdürdü.
Konut talebinde artış
2023 Ocak’ta istisnai bir sıçrama yaparak 235’e yükselen talep endeksi, Şubat 2023 depreminin ardından düşüş yönlü bir seyir izleyerek Kasım 2023’te 88,7’ye kadar geriledi. Aralık 2023’ten itibaren yönünü yukarı çeviren endeks Temmuz’dan Ağustos’a yüzde 9,5’lik bir artışla 155,9’a geldi.
Reel kirada yıllık değişim negatif alanda
Türkiye genelinde enflasyondan arındırılmış reel kirada yıllık değişim oranları uzun süredir azalmaya devam ediyor. Geçen yılın Mayıs ayından Haziran ayına istisnai artış hariç ortalama reel kirada yıllık değişim oranı Şubat 2023’te yüzde 86,6 ile zirve yaptıktan sonra inişe geçti. Şubat 2024 itibarıyla yerini negatif artışlara bırakan yıllık reel kira fiyatları değişimi Mayıs ayında yaklaşık yüzde 15 oldu. Mayıstan sonra reel kiralardaki düşüş ivme kaybetti. İvme kaybı Ağustos’ta daha belirgin hale geldi. Ağustos verisine göre reel kira fiyatındaki yıllık değişim yüzde -3,2’ye geriledi. Buna göre reel kiralar geçen yılın aynı ayına göre ortalamada yüzde 3,2 düşüş gösterdi.