Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kentsel dönüşüm kapsamında konutu yenilenen kişilere belirli koşullarn sağlanması durumunda kira yardımı yapıyor. BirGün Gazetesi’nden Berkay Dündar’ın haberine göre; kentsel dönüşüm kapsamında konutu yıkılan ve kiraya çıkan vatandaşların, bakanlıkça verilen kira desteğine 3 senedir zam yapılmadı. Yetersiz kalan destek sebebiyle kiraların yarısını vatandaş ödüyor.
Bu sene 140 bin kişiye kentsel dönüşüm sebebiyle kira yardımı sağlandı. 2022-2024 döneminde ise bu sayının 540 bine yükseleceği öngörülüyor. Bütçe hedeflerine göre dört senelik süreçte kentsel dönüşüm çerçevesinde 680 bin hak sahibine 3,8 milyar Türk Lirası kira yardımında bulunulacak.
6306 Sayılı Kentsel Dönüşüm Kanunu’na göre bu yardımın süresi 18 ila 48 ay arasında değişiklik gösteriyor. Kaç aylık ödeme yapılacağı ise kentsel dönüşüm kapsamına alınan yapının olduğu alana göre hesaplanıyor. Örneğin devlet tarafından belirlenen ve Resmi Gazete ile yayımlanan rezerv alan ve riskli yapı alanı içerisinde kalan konutlara 48 aylık kira yardımında bulunurken diğer alanlar için 18 aylık kira yardımı sağlanıyor.
Söz konusu kanuna göre Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), on iki aylık ortalamalarının değişim oranına göre kira destek tutarlarının her sene güncellenmesi gerekiyor. Ancak, TÜFE oranları yükselirken, son 3 senede sağlanan destek miktarlarında herhangi bir değişikliğe gidilmedi. ‘Riskli’ yapı koşullarıyla hak sahiplerinin yararlandığı kanunda, kira yardım miktarları kentlere göre değişiyor.
715 TL ile 1150 TL arasında değişiklik gösteriyor. Fakat yalnızca bir senede ülke genelinde metrekare kira fiyatlarındaki ortalama yükseliş yüzde 63,7 olarak gerçekleşti. Bahçeşehir Üniversitesi Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) hesaplamasına göre senelik kira artış oranı İstanbul’da yüzde 78,8, Ankara’da yüzde 62 ve İzmir’de yüzde 50 oldu. İstanbul’da 1150 Türk Lirası kira desteğinde bulunulurken, şehirde ortalama metrekare fiyatı 38 Türk Lirası.
İstanbul’da 3 sene önce verilen kira desteğiyle bir konutun kirası tamamıyla ödenebilirken, bu sene verilen destek, kira tutarının yarısı bile karşılayamayacak durumda.
İstanbul, Eyüpsultan’da kirada yaşayan Salih Çınar “Evimin kirası 2 bin 400 TL, verilen yardım yetersiz, gerisini cebimden karşılıyorum” diyor. İstanbul, Yeşilpınar’da oturan İbrahim A. ise, “Zam bekliyoruz, verilen kira desteği yetmiyor” diye konuştu.
BÜTÇE ARTTI
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın Meclis’ten geçen 2022 bütçesine göre; kentsel dönüşüm çerçevesinde bu senenin sonuna kadar 800 milyon TL, gelecek sene 900 milyon TL, 2023-2024 döneminde de 2,1 milyar TL kira yardımı gerçekleştirilecek. Önceki sene de yapılan kira yardımı miktarı 642 milyon TL’ye ulaştı. Kentsel dönüşüm çerçevesinde yapılan faiz sübvansiyonu bu sene 36 milyon TL civarına ulaşırken, üç senelik dönemde 155 milyon TL’ye ulaşacak. Bu destekten faydalanacak hak sahibi ise 680 bine ulaşacak.
Bakanı Murat Kurum, Meclis’e gönderdiği yazıda yaklaşık 1,4 milyon birimin yenilenmesine ilişkin faaliyetlerin sürdüğünü belirtti. Kurum, yazıda “Risk unsurları üzerinden yapılan araştırma ve tespitlere göre ülkemizde yenilenmesi gereken konut sayısının 6 milyon 700 bin adet olduğu öngörülüyor” ifadelerini kullandı.