Yüksek yapım bedelleri, gerçek maliyetlerinin çok üzerinde ve uzun yıllara yayılan kira ve hizmet bedelleri ile kamu üzerinde büyük bir yüke dönüşen şehir hastaneleri için bütçeden yapılan harcamalar büyük bir hızla artıyor. Şehir hastanelerini inşa eden şirketlere yapılan ödemelerin de içinde yer aldığı bina kiralama ödemelerinin 10 ayın sonunda ulaştığı tutar 8,9 milyar TL oldu.
Birgün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü, ekim ayı bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. Tasarrufun sözde kaldığını bir kez daha gözler önüne seren harcamalar içinde en dikkati çeken kalemlerden biri de şehir hastanelerine yapılan kira ödemeleri oldu.
AKP iktidarlarının gözdesi şirketler tarafından inşa edilen şehir hastanelerine kamunun kullandığı diğer kiralık binalar ile birlikte aynı kalemden kira ödemesi yapılıyor.
YILDA DÖRT ÖDEME
Sağlık Bakanlığı’nın ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında yaptığı kira ödemeleri hem önceki yıllara hem de Ocak ayına göre katlanarak arttı. Şehir hastanelerinin kiralarının da içinde yer aldığı bina kiralama bedelleri Ocak ayında 1.6 milyar TL iken Ekim ayında yüzde 50 oranındaki artışla 2.5 milyar TL oldu. Kesin rakam bilinmemekle birlikte diğer aylardaki ödemelere bakıldığında şehir hastanelerine yapılan ödemenin büyüklüğü açıklıkla görülebiliyor.
Geçen yılın aynı döneminde yapılan ödeme 4,5 milyar TL, 2019’da ise 399 milyon TL olarak gerçekleşti.
Sağlık Bakanlığı şehir hastanelerine kira bedelinin yanı sıra verilen hizmetin karşılığı olarak da ödeme yapıyor. 2020 yılında kira ve hizmet bedeli olarak 8,7 milyar TL ödendiği açıklandı. Yılın on ayının sonunda ulaşılan rakam, enflasyon ve döviz artışının da etkisiyle 2021’de geçen yılın çok üzerine çıkılacağını gösteriyor.
KARAYOLLARI’NA PARA AKTI
Kamu kurumlarına Hazine’den yapılan yardımlardan en yüksek payı rant iddialarına konu olan yatırımlara imza atan Karayolları Genel Müdürlüğü aldı. 45 özel bütçeli kurum arasında 2,9 milyar TL’lik yardım ile ilk sırada bulunan genel müdürlüğe en fazla yaklaşan özel bütçeli idare 2 milyar TL ile Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı oldu. Karayolları’na 23 milyarlık on aylık toplam yardımın 17 milyar TL’si aktarıldı. Sermaye nitelikli mal ve hizmetlerin finansmanı amacıyla yapılan karşılıksız ödeme olan sermaye transferlerinde de adres değişmedi. 10 ayda 33 milyar TL’ye ulaşan sermaye transferinin 19,9 milyar TL’si Karayolları’nın kasasına girdi. Ekim ayında aktarılan ödenek 2,9 milyar TL oldu.
MERKEZİ BÜTÇEDE 17,5 MİLYAR LİRALIK AÇIK
Merkezi yönetim bütçesi ekimde 17 milyar 406 milyon 409 bin lira açık verdi. Aynı dönemde bütçe gelirleri 114 milyar 15 milyon 724 bin lira olurken Hazine’nin kasasından yapılan toplam harcama 131 milyar 422 milyon 133 bin lirayı buldu. Bütçe açığındaki hızlı genişlemede pandemiye bağlı olarak faiz dışı bütçe harcamalarında kaydedilen yükseliş etkili oldu. Ekimde bütçe gelirleri yıllık bazda yüzde 22,9, bütçe harcamaları yüzde 34,6 oranında genişledi. Geçen yılın ekim ayında 6,9 milyar TL fazla veren faiz dışı denge ise bu dönemde 3,1 milyar TL açık verdi.
Vergi gelirleri ekimde yıllık bazda yüzde 25,5 artışla 96,1 milyar TL oldu. Geçtiğimiz yıl pandemi nedeniyle vergi tahsilatlarının ötelenmesinin yarattığı düşük baz etkisinin yanı sıra ekonomide gözlenen canlanmanın etkisiyle kurumlar vergisi gelirleri yıllık bazda yaklaşık 27 katına çıkarak 6,2 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Döviz kuru ve dış ticaret gelişmelerine bağlı olarak ithalde alınan KDV yıllık bazda yüzde 37,4 artarken, gelir vergisi gelirleri yüzde 34,8 yükseldi. Bu dönemde ÖTV gelirleri “eşel mobil” sistemine bağlı olarak petrol ve doğalgaz ürünlerinden alınan ÖTV’deki yüzde 80’lik daralmanın etkisiyle yıllık bazda yüzde 22,8 azaldı.
ÖRTÜLÜ 2 MİLYAR LİRAYI GEÇTİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kullandığı gizli hizmet giderleri kalemi de ekim ayındaki 311 milyon liralık harcama ile on ayın sonunda 2 milyar 166 milyon 310 bin TL’ye ulaştı. Ağustos’taki 336 milyon liralık harcamanın eylül ayında 93 milyon liraya düşmesi üzerine “Hız kesti” yorumları yapılan örtülü ödenek harcamaları bir ayda üç katından fazla arttı.