88 yıl önce, Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanındı. 5 Aralık 1934 tarihinde Anayasa ve Seçim Kanunu’nda yapılan değişiklik ile kadınların oy kullanabilmesi ve aday olabilmesi sağlandı. Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde yapılan bu devrim, kadınların toplumsal hayatta daha güçlü şekilde var olmasının ve Türk toplumunun çağdaşlaşması yolunda tarihi bir adım atılmasının da yolunu açtı. Öyle ki kadın hakları yolunda yapılan bu devrim, dünyaya emsal teşkil etti ve Fransa, İtalya, İsviçre, Yunanistan, Belçika, Romanya ve Bulgaristan gibi ülkeler Türkiye Cumhuriyeti’nden yıllar sonra kadın vatandaşlarına bu hakkı tanıdı.
Kadın Hakları Günü olarak kutlanan 5 Aralık tarihinin temeli, Olympe de Gouges’un 1791’deki Kadın ve Kadın Yurttaş Hakları Bildirgesi’ne dayansa da Türkiye’de Mustafa Kemal Atatürk tarafından 5 Aralık 1934 tarihinde “Kadınlara seçme ve seçilme hakkı” tanınmasıyla ülkemiz kadınları için çok daha anlamlı bir gün haline geldi. Kadınların iş gücüne katılımının yolunu açan ve bugün toplumsal cinsiyet eşitliğini tartışmamızın önündeki engelleri kaldıran bu önemli günde iş yaşamındaki kadın oranlarına ışık tutacağız. Çünkü kadınların iş dünyasının her alanına katılımını desteklemek, kadın haklarına duyarlılıkta önemli bir kriter. Kadınların iş yaşamındaki varlığı artık şirketlerin itibarında ve toplumsal cinsiyet eşitliği odaklı yaklaşımlarında doğrudan etkili. Araştırmalar, kadın çalışanların şirketlerin potansiyelini her alanda daha da güçlendirdiğini gösteriyor. İşte bu nedenle kadının gücüne önem veren şirketler her yıl kadın çalışan oranlarını artırıyor. Peki istatistikler ne diyor?
Kadın yönetici oranı yüzde 19,3 oldu
TÜİK’in İstatistiklerle Kadın 2021 raporuna göre, bugün yönetici pozisyonunda çalışan kadınların oranı sadece yüzde 19,3 olarak kayıtlara geçti. 2012 yılında bu oran yüzde 14,4’dü. Yani 10 yılda yönetici pozisyonundaki kadın oranı sadece yüzde 4,9 arttı.
Kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından daha az olduğu görüldü
TÜİK’in 2021 yılı hane halkı iş gücü araştırması sonuçlarına göre; 2020 yılında, Türkiye’de 15 ve üstü yaşlarda istihdam edilenlerin oranı yüzde 42,8 oldu. Bu oran kadınlarda yüzde 26,3, erkeklerde ise yüzde 59,8 olarak gerçekleşti. En yüksek istihdam oranı, 2020 yılında yüzde 50,9 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli illerinde gerçekleşti. En düşük istihdam oranı ise yüzde 26,0 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde oldu. En yüksek kadın istihdam oranı, yüzde 34,7 ile Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane bölgesinde iken en yüksek erkek istihdam oranı, yüzde 67,9 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde gerçekleşti. En düşük istihdam oranı ise kadınlarda yüzde 12,6, erkeklerde yüzde 40,4 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt illerinde oldu. Yarı zamanlı çalışanların istihdam içindeki oranı 2020 yılında toplamda yüzde 12,4 olurken, kadınlarda bu oran yüzde 19,5, erkeklerde ise yüzde 9,3 oldu.
Yükseköğretim mezunu kadınların iş gücüne katılım oranı yüzde 65,6
Eğitim durumuna göre iş gücüne katılım oranı incelendiğinde; 2020 yılında kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe iş gücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan kadınların iş gücüne katılım oranı yüzde 12,4, lise altı eğitimli kadınların iş gücüne katılım oranı yüzde 24,1, lise mezunu kadınların iş gücüne katılım oranı yüzde 29,9, mesleki veya teknik lise mezunu kadınların iş gücüne katılım oranı yüzde 37,0 iken yükseköğretim mezunu kadınların iş gücüne katılım oranı yüzde 65,6 olarak gerçekleşti.
“Şirketler kadın istihdamını daha fazla desteklemeli”
Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de birçok şirket kadın istihdamında eşitlikçi bir rol üstleniyor. İşte o şirketlerden biri de Ajinomoto. Ajinomoto Türkiye, iş yaşamındaki eşitlikçi projeler kapsamında her geçen gün kadın istihdamını artırarak kadın emeğinin gücünü daha da artırmayı hedefliyor. Güncel oranlara bakıldığında Ajinomoto Türkiye’de kadın çalışanların, toplam çalışanlara oranı yaklaşık yüzde 40. Bu neredeyse tam eşitlik için son bir basamağın kaldığını gösteriyor. Kadın yöneticilerin toplam yöneticilere oranı ise yaklaşık yüzde 30, kadın yönetim kurulu üyelerinin, toplam yönetim kurulu üyelerine oranı ise yaklaşık yüzde 43 olarak kaydedildi.
Ajinomoto Türkiye CEO’su Sinan Altun, “Bu önemli günde, kadın haklarına duyarlı ve kadın emeğine öncelik veren bir şirket olarak toplumsal cinsiyet eşitliğine ve kadının iş yaşamında görünürlüğüne yönelik politikamızla her geçen gün kadın çalışan sayımızı artırdığımız bilgisini mutlulukla sizinle paylaşabilirim. Üretim, Bakım, Lojistik ve Depo, Ar-Ge, Kalite, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği alanlarında istihdam ettiğimiz 44 profesyonel pozisyonumuz bulunuyor. Şirketimizde bu pozisyonların yüzde 39’unda kadın yetenekleri istihdam ediyoruz. Kadın çalışanlarımızın yer aldığı bu pozisyonların arasında üretim tepe yöneticisi, vardiya mühendisi, kalite uzmanı gibi roller bulunuyor” diye konuştu.
İş hayatında rakamlarla kadın
Küresel iş gücüne katılım oranı kadınlar için yüzde 63, erkekler için yüzde 94.
Dünya çapında yapay zekâ ve veri analizi profesyonellerinin sadece yüzde 26’sı kadın.
Fortune 500 şirketlerinin yüzde 6,6’sında kadın CEO görev yapıyor.
Dünyada kadın parlamenter oranı 2020 yılında 24,9 oranında gerçekleşti.
Dünyada film yapımcısı kadın oranı yüzde 21.