İSTANBUL’da yaklaşık 900 bin engelli yaşıyor. Bunların 120 bine yakını ise zihinsel engelli. Ancak kentte engellilerin tüm ihtiyaçlarını karşılayabilecek, nöroloji, fizyoterapi gibi diş dışı pek çok branşın ve kendine özel yoğun bakım servisinin de bulunduğu bir diş hastanesi yok. Marmara Üniversitesi´nin Başıbüyük´te temeli atılan Recep Tayyip Erdoğan Külliyesi içerisinde sadece engellilere hizmet verecek diş hastanesi için Devlet Planlama Teşkilatı’ndan 10 milyon TL bütçe sağlandı ancak 10 milyon TL’ye daha ihtiyaç olduğu belirtildi. Bütçe bulunursa, 8-9 ay içinde tamamlanacak hastane ile hem İstanbul, hem de çevre illerdeki engelliler, yoğun bakımı, nöroloğu, anestezisti ve engelli diş ünitesi barındıran kapsamlı diş hastanesine kavuşacak.
Türkiye´de engelli birey sayısı yaklaşık 8,5 milyon. Bu bireyler arasında bedensel engelliler ilk sırada yer alırken, bunu zihinsel engelli, işitme ve görme engelli bireyler izliyor. Zihinsel engelli bireylerde en sık görülen sağlık sorunu ise ağız ve diş hastalıkları. Çünkü çoğu zaman bu bireylerin ağız bakımı gerektiği gibi yapılamıyor. Zihinsel engellilerin tedavi görebilecekleri kapsamlı, büyük bir diş hastanesi de yok. Ağız diş hastanelerinin hepsi genel nüfusa da hizmet verdiği için engelli bireylerin tedavilerine çoğu zaman sıra gelmiyor. Oysa bu bireylerin muayene olurken dahi anestezi alması gerekebiliyor, ekstra nörolojik riskler taşıyabiliyorlar. Ama hali hazırdaki diş hastanelerinin hiçbirisinde, yoğun bakım ünitesi ya da nöroloji, fizyoterapi gibi diğer branşlar bir arada bulunmuyor. Bu nedenle de basit bir diş çektirme işlemi için bile aileler hastane hastane dolaşmak zorunda kalıyor.
SANATÇI VE İŞ İNSANLARININ DESTEĞİNE İHTİYACIMIZ VAR
Marmara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yasemin Özkan, üniversitenin Başıbüyük´teki yerleşkesi içinde planlanan ve sadece engellilere hizmet verecek olan diş hastanesi projesi için Devlet Planlama Teşkilatı´nın 10 milyon TL destek sağladığını ancak hastanenin hayata geçirilebilmesi için 10 milyon TL´ye daha ihtiyaçları olduğunu söyledi. Prof. Dr. Özkan, “İstanbul´da 800-900 bin engelli var ama bunlar içinde en çok, sayısı 120 bine ulaşan zihinsel engelliler bizi ilgilendiriyor. Şu anda var olan diş hastanelerinin hiçbirisi onların ihtiyaçlarına tam olarak cevap veremiyor. Çünkü yoğun bakım, nöroloji, gastroentereloji, fizyoterapi gibi diğer branşların da bir arada bulunduğu kapsamlı bir diş hastanesine ihtiyaç var. Aylarca sıra bulamıyorlar, tedavi göremiyor, hastane hastane dolaşıyorlar, aileleri perişan oluyor. Engellilerimiz için tüm sanatçılara, iş insanlarına, bu projeye destek olmak için çağrıda bulunuyoruz. Bu hastane gerçekten çok büyük bir yarayı saracak” dedi.
EN KAPSAMLI ’ENGELSİZ’ DİŞ HASTANESİ OLACAK
Prof. Dr. Özkan, bütçeyi buldukları taktirde, 20 bin metrekarelik kapalı alanda hizmet veren Diş Hekimliği Fakültesi bünyesinde kurulacak ’engelsiz’ diş hastanesinin bu alanda Türkiye´nin en büyük ve kapsamlı hastanesi olacağını belirterek, “Burası zaten kocaman bir sağlık yerleşkesi. Kuracağımız yeni hastanede 12 engelli diş ünitesi, ayaktan muayene ve tedavi klinikleri, 4 tam teşekküllü ameliyathane, 4 ameliyat sonrası gözlem odası ile yoğun bakım ünitesi ve 8 yataklı servis olacak. Ayrıca nöroloji, fizyoterapi, anestezi gibi diğer branşlar da bulunacak. Engelli hastaların muayeneleri dahi anestezi altında yapılabilecek. Sağlık Bakanlığımızın Evde Sağlık hizmetleri kapsamında doktorlarımızın yanında diş hekimlerimiz de pekçok engelli hastaya evlerinde hizmet veriyor. Ama basit tedavilerde ihtiyacı görebiliyorlar. Daha kapsamlı komplike işlemler için hastane ortamı gerekli oluyor. Bizim de amacımız onların yapamadığı detaylı işlemleri bu merkezde yapabilmek” diye konuştu.
YILDA SADECE 150 ENGELLİYİ TEDAVİ EDEBİLİYORUZ
Kendi fakültelerinde bile sadece haftada iki günü engelli bireylere ayırabildiklerini, yılda ancak 100-150 zihinsel engelli hastanın tedavisini gerçekleştirebildiklerini belirten Prof. Özkan, sözlerini şöyle tamamladı:
“Sağlıklı bireylerin yüzde 85-90´ında bile ağız ve diş sağlığı sorunları yaşanırken, bu oran engellilerde neredeyse yüzde 100. Tedavi de olamıyorlar, dişleri çoğu zaman tek tek çekiliyor. Bu sefer de beslenme veya konuşma sorunları, mide bağırsak problemleri başlıyor. Sorun bu kadar büyümeden önüne geçilebilir oysa.”
Diş hekimliğinde anestezinin özellikle zihinsel engelli bireylerde bir zorunluluk olduğunu söyleyen Marmara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Diş Hekimliği Klinik Bilimleri Bölümü´nden Dr. öğretim üyesi Gülcan Berker Erol da, “Çünkü muayeneye dahi pek izin vermiyorlar. Bu hastalarda aynı zamanda beraberinde hastalık da oluyor. Epilepsi gibi, serebral palsi gibi. Bunlar son derece sıkıntılı nörolojik hastalıklar. Genel anestezide zaten belirli bir risk var, ama bu hastalara hizmet vermek zorundayız hem de bu riski göğüslemek zorundayız. Nörolojinin, dahiliyenin, gerekirse kardiyolojinin beraber olduğu ve ameliyatta herhangi bir sıkıntı çıktığı anda hastanın yoğun bakımda takibinin yapılabileceği bir merkez çok çok önemli” dedi.
İKİ YILDIR ERCAN´IN DİŞLERİ İLE UĞRAŞIYORUZ
Zihinsel engelli kardeşi Ercan´ın diş problemleri nedeniyle iki yıldır hastane hastane dolaştıklarını anlatan Olcay Öğüt, “Ercan doğuştan zihinsel engelli. Şu an 42 yaşında. Psikiyatrik ilaçlar kullanıyor. En büyük problemi de diş problemi. Şu anda üstte ve altta dişleri yok. Çünkü çürükler başlamıştı ve muayene ettirmekte bile zorlanıyorduk ağzını açmadığı için, tedavisi sağlanamadı. Tek seferde anestezi altında 10 dişini birden çektiler. Bu durum konuşmasını da yemesini içmesini ve günlük yaşantısını da maalesef kötü etkiliyor. Kocaeli´de İstanbul´da bir sürü hastane dolaştık. En sonunda Marmara Üniversitesi´nde protez yapıldı ama kullanamıyor çünkü ağzına yabancı hiçbir şey temas ettirmez. Engellilere yönelik tam teşekküllü bir diş hastanesi olması lazım. Hatta tam teşekküllü hastane yapılır tüm imkanlar sağlanırsa bizim gibi tür hastalara implant ameliyatları dahi yapılabilir. Herkesin bu projeye destek olması gerekli” diye konuştu.
1, 5 YIL SONRASINA GÜN ALABİLDİK
Aynur Ayaztekin ise, down sendromlu 27 yaşındaki kızı Zehra´nın aylarca diş ağrısı çektiğini ancak doktora götürdüğünde ağzını asla açmadığını ve bu nedenle anestezi altında muayene ve tedavi olması gerektiğini anlatarak, “Ama maalesef pekçok diş hastanesinde anestezi altında muayene ve tedavi imkanı yok. Özel hastanelere de bizim durumumuz yetmiyor. Dişleri çok ağrıyordu, pamuğa kolonya döküp öyle rahatlatmaya çalışıyordum. Marmara Üniversitesi´ne götürdüm, 1,5 yıl sonrasına gün alabildik. Geçtiğimiz ay tüm tedavilerini yaptılar Allah razı olsun. Dişleri çekildi, şimdi protezlerini takacakları günü bekliyoruz. Ne zaman sıra gelirse. Aylardır dişleri yok, yemek yerken doğru düzgün çiğnemeden yutuyor, o da ekstra kilo yapıyor. Kilo alması da problem. Zehra gibi zihinsel engelliler için ayrı bir diş hastanesi olması şart” dedi.