İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), 2020’den bu yana İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ile beraber çalıştığı “Pera 2019” yöntemiyle kentteki yapılarda ücretsiz “hızlı tarama ile bina testi” işlemi gerçekleştiriyor.
Kent sakinleri tarafından https://binatespitiformu.ibb.gov.tr/ internet adresinden yapılan başvuruların ardından ekipler söz konusu adreslere gidiyor.
Binalarda ilk önce 5 kolonda sıva kaldırıp betonda okuma alınırken, röntgen cihazıyla da demir sayısı, aralıkları ve yerleri belirleniyor.
Daha sonra bir kolondan “sıyırma” diye tabir edilen işlemle içerisindeki donatıya erişene kadar pas payı alınıp kullanılan demirin özellikleri ve korozyon durumu ölçülüyor.
Binanın genel bir rölövesini ve projesini çizen ekipler, yapıdan toplanan bütün verileri ofiste zemin değerleriyle analiz ederek binanın deprem güvenliğini belirliyor.
Test sonucunda binalara A ve B düşük risk, C orta risk, D yüksek risk, E çok yüksek risk sınıflandırması yapılıyor.
Hızlı tarama sonucunda D ve E sınıfı olan binalara, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun gereğince kapsamlı analiz yapılması öneriliyor.
Kentte 2000 yılı öncesi inşa edilmiş binalar öncelikli olmak üzere 10 kata kadar betonarme ve 5 kata kadar yığma taşıyıcı sisteme sahip konut tipi binalarda uygulanan projeye başvurular 2020 yılından beri alınıyor.
Toplam 162 bin başvuru yapıldı, 35 bin bina incelendi
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023’teki depremlerden sonra talebin arttığı teste, bugüne kadar 162 bin başvuru yapıldı.
Başvuru üzerine ekipler 114 bin binayı ziyaret etti. Ziyaret edilen yapılardan 79 bininde diğer kat malikleri tarafından izin verilmemesi üzerine bu binalara “hızlı tarama ile bina testi” işlemi yapılamadı.
Ekipler, 35 bin binada ise hızlı tarama işlemini gerçekleştirdi. İncelemeler sonucunda çoğunluğu 1999’dan önce yapılan binaların yarısının D ve E sınıfı olduğu belirlendi.
İncelenen bu 35 bin binanın 318’nin kendi kendine çökebilecek durumda olduğu, 1238’inin ise deprem güvenliğinin hiç olmadığı tespit edildi.
Bugüne kadar “hızlı tarama ile bina testi” yapılabilen binalardan 293’ü yıkıldı ya da “riskli bina” kararı alınarak tahliye sürecine girdi. Bu 293 binada bulunan 3 bin 60 bağımsız birimde yaşayan 10 binden fazla kişi bu sayede riskten kurtulmuş oldu.
E sınıfında çok yüksek riskli olarak tespit edilen 5 bin 381 binanın tahliye, yıkım ve yenileme süreçlerinin hızlanması için de bu binalarda ikamet eden ev sahiplerine kira yardım paketi hazırlandı.
İBB’deki verilere göre, İstanbul’da 800 bini 2000 yılı öncesinde inşa edilmiş durumda olan 1 milyon 200 binden fazla bina bulunuyor. Bu binalar deprem riski gözetilerek öncelik verilip yenilenmeyi bekliyor.
Kentteki bu 800 bin binanın 200 bininin ise öncelikle yenilenmesi hedefleniyor.
Kentteki tarihi yapı stokunun yüzde 10’u metruk ve harap halde
İstanbul genelinde 35 bin 627 tarihi eser bulunuyor. Bu tarihi yapı stokunun yüzde 10’unun metruk ve harap halde olduğu belirlenirken, kritik ve metruk durumda olanların sayısı ise 3 bin 500’e ulaşıyor.
Bu 3 bin 500 metruk yapının da 1000’ine, Koruma Uygulama ve Denetim Büroları (KUDEB) tarafından belgeleme ve acil müdahale uyarı yazısı yazıldı.