Geçtiğimiz hafta Kahramanmaraş’ta yaşanan 7.7 ve 7.4 büyüklüğündeki 2 deprem, 10 ilde 13 milyondan fazla vatandaşımızı etkilemiş, pek çok binanın yıkılmasına ve binlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştu.
Ülkemiz ve tüm dünya el ele vererek bu yıkıcı depremin yaralarını sarmaya odaklanırken jeologlar ve deprem bilimcilerse yaklaşan diğer bir tehlike olan İstanbul depremi hakkında vatandaşları uyarıyor. Ancak İTÜ’de Maden ve Jeoloji Mühendisliği öğretim üyesi Profesör Doktor Cenk Yaltırak ise İstanbul depreminin beklenenden çok daha büyük olabileceğini açıkladı.
1 yerine 4 fay aynı anda kırılabilir
T24 muhabiri Cansu Çamlıbel’in sorularını yanıtlayan Yaltırak, Türkiye’nin güncel deprem haritalarının ve muhtemel deprem senaryolarının neredeyse hepsinin yanlış olduğunu belirtiyor. Yaltırak, geçtiğimiz kasım ayında yayımlanan makalede Marmara bölgesinin bugüne kadarki en detaylı 3 boyutlu fay haritasını çıkarmıştı. Özellikle uluslararası akademik çevrelerde dikkat çeken bu çalışma, yıllardır belirtilenin aksine İstanbul ve çevresinde 7 ve üzeri büyüklükte deprem yaratabilecek 1 değil tam 4 fay olduğunu gösteriyordu. Yaltırak ayrıca 20 yıl önce yaptığı bir hesaplamaya göre bu fayların 2019-2026 yılına kırılabileceğinin de altını çiziyor.
Cenk Yaltırak’ın sunduğu harita, ülkemizde deprem çalışmaları için kullanılan Prof. Xavier Le Pichon’un haritasından oldukça farklı. Yaltırak bu nedenle şu anda kullanılan deprem haritasının, deprem yönetmeliğinin ve alınmaya çalışılan önlemlerin tamamının yanlış olduğunu ve bu yanlışlarla bir yere varılamayacağının altını çiziyor.
Yaltırak ayrıca 1999 yılında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından yapılan araştırmalarda Marmara’da birden fazla fay olduğunun tespit edildiği ancak toplanan verilerin mühendisler tarafından toplandığı ve makalenin İngilizce yayınlanmamasından dolayı bu bilgilerin gündeme getirilmediğini belirtiyor. “Sınırlı sismik kesitle ben 1999’un Ocak ayında çizdiğim fay haritası çoklu fay sistemi var. Sonra toplanan sismik veriler ve batimetri haritasına dayanarak bu makaledeki fay haritasını hiç dikkate almıyorlar. Kimse bunu göstermek istemiyor.” diyen jeolog, araştırdığı bilgilerin görmezden gelindiğini belirtiyor.
Kahramanmaraş’ta aslında 3 deprem oldu
Kahramanmaraş depremleriyle ilgili de Cansu Çamlıbel’in sorularını yanıtlayan Yaltırak, sabaha karşı gerçekleşen ilk depremde aslında 7.4 ve 7.6 büyüklüğünde iki depremin aynı anda olduğunu belirtiyor. Aslında 3 depremin olduğunu ve bu ölçümün yer hareketini çok hassas ölçen aletlerle tespit edilebildiğini belirten jeolog, 1999 depreminin de benzer şekilde aslında 3 depremin birleşimi olduğunu belirtiyor.
Cenk Yaltırak ayrıca Celal Şengör ve ekibinin tek bir veri üzerinden 12 farklı harita yayınladığını ancak tüm haritalarda tek fay olduğunu ifade ediyor. TPAO tarafından yapılan çalışmanın verilerinin paylaşılmadığını ve kendisinin bile veriyi kullanmak için 118 bin dolar ödemesi gerektiğini söyleyen Yaltırak, yanlış verilerin devleti de yanlış yöne sürüklediğini iddia ediyor.
T24’te yer alan makalenin tamamına ulaşmak için bu linke tıklayabilirsiniz.
Cenk Yaltırak, konuyla ilgili açıklama yaptı
Yaptığı açıklamanın pek çok kesim tarafından yanlış anlaşılmasının üzerine Prof. Dr. Cenk Yaltırak, Twitter hesabından yaptığı açıklamada “İstanbul depreminin 2019-2026 yılları arasında gerçekleşebilmesi” tahmininin yeni bir veri olmadığını ve bu tahminin 20 yıl önce bir dergi için yaptığı “basit bir tahmin” olduğunun altını çizdi. Önemli olanın depremin tarihi değil depreme karşı alınan önlemler olduğunu belirten Yaltırak, aldıkları sorumluluğun çok büyük olduğunu belirtiyor.