İspanyol hükümeti, faşist diktatör General Francisco Franco’nun anıt mezarını kaldırmayı planlıyor. Plan hayata geçerse alan, İspanya İç Savaşı’nda her iki taraftan ölen insanlar için bir mezarlığa dönüştürülecek.
Franco’nun, “Valle de los Caídos” (Düşkünler Vadisi) adı verilen anıt mezardan kaldırılarak El Pardo adındaki küçük bir mezarlığa gömülmesi planlanıyor.
Sol koalisyon, işaretsiz mezarlara gömülen kurbanları da tespit etmek istiyor.
Başbakan ve Sosyalist Parti Genel Başkanı Pedro Sanchez tarafından önerilen Demokratik Hafıza Yasa Tasarısı kanunlaşırsa, kamu tarafından finanse edilen grupların Franco’yu yüceltmesi de engellenecek. Franco döneminde siyasi davalarda verilen cezaları bozulacak, Franco’nun verdiği unvanlar da kaldırılacak.
Meclis onayını bekleyen yasa tasarıda hâlâ bazı değişiklikler olabilir.
Başbakan Yardımcısı Carmen Calvo, yasa tasarısına ilişkin olarak, “30 binden fazla kurban huzur ve saygı içinde yatacak” diye konuştu.
Franco, 1939’dan 1975’teki ölümüne kadar İspanya’yı yönetti. Ölümünün ardından ise Madrid’in dışında Valle de los Caídos’a gömüldü.
Valle de los Caídos’ta, Franco’nun milliyetçi güçlerinin Cumhuriyetçi hükümeti mağlup ettiği 1936-1939 yılları arasındaki İspanya İç Savaşı’nda her iki taraftan hayatını kaybeden 30 binden fazla kişinin mezarı var.
Anıt mezarın büyük kısmı, Franco güçleri tarafından tutsak edilen siyasi mahkumlar tarafından inşa edildi.
Mezarlık, Franco taraftarlarının odağında yer aldı ve aşırı sağ için de bir kutsal bir yer haline geldi.
Karar, İspanya’daki sağ siyasetçiler tarafından “ülkeyi bölmek” ve “mezarlara saygısızlık” olarak yorumlandı.
Aşırı sağcı Vox Partisi’nin lideri Santiago Abascal, Twitter’da yaptığı paylaşımda, “İç savaşı kazanmak ve İspanyol karşıtı bir komünist cumhuriyet kurmak için tarihi yeniden yazmak istiyorlar” ifadelerini kullandı.
Dijimos que no solo querían profanar la tumba del general Franco sino echar al Rey y derribar la Cruz, con la complicidad judicial y vaticana.
El tiempo nos da la razón.
Quieren rebobinar la historia para ganar la guerra civil e implantar una república comunista antiespañola. https://t.co/fgChsaxu5W
— Santiago Abascal ?? (@Santi_ABASCAL) September 15, 2020
Getty ImagesBir kişi, Franco döneminde kaybolan bir kadının resmini tutuyor.İspanya, Franco dönemiyle nasıl başa çıkabildi mi?
İkinci Dünya Savaşı’nda mağlup olan Mussolini İtalyası ve Nazi Almanyasının aksine, İspanya demokrasiye kademeli olarak geçti.
Şimdi demokrasi iyice yerleşmiş olsa da, halkın büyük kısmı ülkenin faşist geçmişiyle hiçbir zaman yüzleşmediğine inanıyor. Faşizmden demokrasiye geçiş sırasında Franco’nun mirasıyla uğraşmaktan kaçınmak için Pacto Del Olvido (Unutma Paktı) adında bir siyasi karar da alındı.
Unutma Paktı, geçmişi geride bırakma ve İspanya’nın geleceğine konsantre olma girişimiydi.
1977’de kabul edilen Af Yasası ise Franco yıllarında yapılmış herhangi bir cezai soruşturmayı engelliyor.
Ülkede Franco’nun heykelleri kaldırıldı ve içinde Franco olan birçok caddenin adı değiştirildi.
Getty ImagesFrancisco Franco2007 yılında dönemin sosyalist hükümeti tarafından kabul edilen Ley de Memoria Histórica (Tarihsel Hafıza Yasası), savaşın her iki tarafında kalan kurbanlarını da tanıdı ve Franco diktatörlüğünde hayatta kalan
O dönemde sosyalist hükümet tarafından 2007’de kabul edilen Tarihsel Hafıza Yasası, her iki taraftaki savaş kurbanlarını tanıdı ve Franco’nun diktatörlüğünün hayatta kalan kişilere ve ailelerine bir miktar yardım sağladı.
Ancak ülkede iç savaşta yaşamını yitirmiş binlerce insanın cesedini bulma ve yeniden gömme çalışmaları yavaş ve tartışmalı.
İç savaşta yaşamını yitirmiş 100 binden fazla insanın cesetleri de hâlâ kayıp.