İnternet ve sosyal medya kullanım alışkanlıkları Türkiye raporuna göre, internette günde geçirilen süre 7,5 saat ve 2021 yılı itibarı ile internet kullanan kişi sayısı ise 62 milyon. İnternet kullanıcı sayısı ve mobil cihazlar üzerinden internette geçirilen süre arttıkça ticaretin belli bir bölümü bu platformlardan gerçekleşmeye başla ve kullanım süresi ve kullanıcı sayısı arttıkça da bu e ticaretin önü daha da açıldı.
Firmaların depolama, kurye ve kargo ağlarını güçlendirmesi gerekiyor
EVA Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Emre Keltek, Türkiye nüfusunun %72’sinin internet kullanıcısı olduğunu belirterek, “Gelişen teknoloji ve artan e-ticaret bize, dükkanların kısmen eskisine göre daha az tercih edilir, depolamanın ise daha çok tercih edilir olduğu bir dünya getirdi. Artan e-ticaret, firmaların depolama, kurye ve kargo ağlarını güçlendirmesini gerektirmiştir. Özellikle büyük şehirlerde ve şehir merkezlerinde e-ticaret kullanımı daha yaygın çünkü kargolama ve depolama faaliyetleri altyapısı oluştuğundan daha sistemli yapılabiliyor.” dedi.
E-ticaret altyapısının en çok geliştiği ilk üç il İstanbul, Ankara ve İzmir
Ticaretin ilk kuralının pazarı oluşturan unsurların bir araya gelmesi olduğunun da altını çizen Keltek, “2021 yılında İstanbul’da kişi başına düşen e-ticaret harcaması 6.324 TL, Ankara’da 3.795 TL ve İzmir’de 3.400 TL olarak gerçekleşti. Bu veri üzerinden e-ticaret altyapısının en çok geliştiği ilk üç il ise İstanbul, Ankara ve İzmir oldu.
Kira maliyetlerinin daha düşük olduğu ticari üniteler tercih ediliyor
Büyük şehir merkezlerinde geleneksel yöntemler ile fiziki pazar ve markette yapılan alışverişlerin dahi yerini yavaş yavaş e-ticaret siteleri üzerinden yapılan alışverişler alıyor. Bu durum ticari gayrimenkule olan talep, satış ve kiralama fiyatına da etki ediyor. Geleneksel ticari faaliyetlerde herhangi bir AVM’de veya cadde üzerinde açılan dükkân ile ürününü pazarlayan işletmeci, artık sadece o cadde üzerinden geçen veya o AVM’ye gelen müşteri ile sınırlı değil. Daha geniş platformlarda daha ucuza yer alabileceği e-ticaret siteleri aracılığı ile daha çok potansiyel müşteriye ulaşabiliyor. Bu da ticari işletmelerin daha geniş bir kitleye hitap etmesine imkân sağlıyor. Böylelikle dükkânların konum ve cadde şerefiyesinin göz ardı edildiği, kira maliyetlerinin daha düşük olduğu ticari üniteler tercih edilebiliyor.
Daha düşük kiraya sahip dükkânlarda faaliyet gösterip reklama para harcanıyor
Gıda sektöründe faaliyet gösteren restoranlar da artık daha sapa denilebilecek ara sokaklarda faaliyet göstermeye başlamış durumda. Reklamını sosyal medya ve puanlama siteleri üzerinden yapan bu restoranlar kira giderini azaltıp kaliteleri ile ön plana çıkmaya çalışarak, tabelaya yatırımı yerine müşteri yorum ve puanlamalarına yatırım yapıyor. İşletmeler artık ana cadde üzerinde yüksek kira vermek yerine, daha düşük kiraya sahip dükkânlarda faaliyet gösterip sosyal medya ve dijital pazarlama konusunda harcama yapıyorlar.
İşletmelerin gayrimenkul seçimleri değişiyor
Öte yandan gıda dışı geleneksel ticari işletmelerin gayrimenkul seçimlerini değiştirerek e-ticaret sistemine uyum sağladığını gözlemliyoruz. Birçok işletme alışveriş merkezinin veya caddelerin en işlek yerinde kısaca en pahalı kiralık yerinde olmak yerine; dükkanlarını, daha büyük depolama alanı bulunan ve ticari olarak daha zayıf olsa da daha uygun kira fiyatına lokasyonlarda tercih ediyor. Artık işletmelerin fiziksel olarak kitlelere ulaşması için en büyük veya en görünür yerde dükkan açması değil dijital dünyada doğru mecralarda yer alması ve reklam vermesi gerekli. Hal böyle olunca dükkan kiraları da bu durumdan olumsuz etkilenmeye başladı. Ancak öte yandan bu durum küçük şehirlerde bulunan işletmelerin dahi ürünlerini e-ticaret firmaları aracılığı ile geniş kitlelere satabilmesini sağliyor.
Depo kiraları yukarı çekildi
E-ticaret, depolama ve kargolama ile birlikte büyüyebilen bir sektör. E-ticaret hacminin daha da büyümesi dükkân yerine depolama amaçlı gayrimenkullere ihtiyacı ve talebi artırınca, kargo sektörü de hiç olmadığı kadar hızla büyümeye başlaDı. Mevcut depoların dolulukları hızla artı, ancak depo imalat maliyetleri çok yükseldiğinden yeni depolar yapılamadı. Bu da arz-talep dengesini bozdu ve depo kiralarının yükselmesine sebep oldu. Ana cadde üzerlerinde bulunan fahiş kira fiyatlı dükkanlar sadece prestij amaçlı tercih edilirken, bunların bir bölümü boş kalabilecek veya eskisi kadar rağbet görmediğinden daha uygun fiyata kiralanacaktır. Bunun yerine düşük maliyete sahip dükkânlarda ise doluluk oranı artacak.” şeklinde konuştu.