Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), artan girdi maliyetlerinin baskıladığı inşaat sektöründe daralmanın derinleştiğini; kamuya iş yapan müteahhitlerin hakediş ödemelerinde yaşanan gecikmeler ve artan vergi yükü nedeniyle yüksek borçluluğun da sürdüğünü belirtti.
TMB, yılın geri kalanı için enflasyonla mücadele adımları ile Rusya-Ukrayna savaşının yansımalarının sektörün yurt içi ve yurt dışı projeler üzerinde belirleyici olacağına işaret etti.
TMB tarafından yayınlanan İnşaat Sektörü Temmuz 2022 raporunda, “2021 yılında girdi maliyetlerinde yüzde 150 düzeyine varan fiyat artışlarının yaşandığı görülmüş, Haziran 2021-Nisan 2022 döneminde de başlıca inşaat girdilerinin fiyatlarında artış oranı yüzde 130’u aşmıştır. Sektörde önceki aylarda da salgının etkileri ve döviz kurundaki gelişmelerle birlikte oldukça artmış olan temel girdi maliyetleri, devam etmekte olan Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte son derece kritik bir hal almış gözükmekte” denildi.
Yaşanmakta olan sorunun uzun zamandır kamu ile iş yapan müteahhitlere de çok yüksek ek maliyetler ortaya çıkardığına dikkat çekilen raporda, “Finansal koşullardaki belirsizlikle birlikte sektörde hakediş ödemelerinde dikkat çeken uzun süreli gecikmeler ve artan vergi yüküyle birlikte yüksek borçluluk sürmektedir” denildi.
İlk çeyrekte yüzde 7.2’lik daralma yaşanmıştı
Rapordaki BDDK’dan derlenen verilere göre, inşaat sektöründe kullanılan nakdi kredi toplamı 2021 yılı Mayıs ayında 340.5 milyar TL iken, bu rakam 2022 yılının aynı ayında yüzde 51 artışla 513.5 milyar TL oldu.
Sektörün Mayıs 2022 itibarıyla takipteki kredi oranı ise 30 milyar TL kredi tutarı ile yaklaşık yüzde 6 olarak gerçekleşti. İnşaat sektörü bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 7.2 daralmıştı.
Bu yılın ilk çeyreğinde inşaat sektöründe gerçekleşen yatırımların yüzde 9.8 gerilediği belirtilen raporda, sektörde yatırımlardaki düşüş ve artan girdi maliyetleri sorunuyla birlikte faaliyetler yeniden durma noktasına geldiği belirtildi.
Rusya’da 6 ayda sadece 4 yeni proje üstlenildi
Rapora göre, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş, Türkiye’nin yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin lider pazarı Rusya’da büyük belirsizlikler yaratırken; sektörün yıllık yurt dışı gelirlerinde bölgesel kayıp artık kaçınılmaz gözüküyor.
Rapora göre Türk müteahhitler geçtiğimiz yıl Rusya’da 11 milyar dolar tutarında rekor seviyede yeni proje üstlenmişti. Bu yılın ilk 6 ayında ise Rusya’da toplam tutarı 396 milyon dolar olan 4 yeni proje üstlenildi.
Türk müteahhitler 2022’nin ilk yarısında toplamda ise 132 projeyle 4.6 milyar dolarlık yeni iş hacmine ulaştı.