Türkiye’nin ilk “İklim Kanunu Teklifi”, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Peki, İklim kanunu nedir? İklim yasası maddeleri nelerdir? İklim kanunu neden eleştiriliyor?
İKLİM KANUNU MECLİS’TEN GEÇTİ Mİ?
Türkiye’nin ilk “İklim Kanunu Teklifi”, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.
İKLİM KANUNU NEDİR?
Yeşil büyüme vizyonu ve net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda iklim değişikliğiyle mücadeleyi amaçlayan teklif, iklim değişikliği ile mücadelede esas olan sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyum faaliyetlerini, planlama ve uygulama araçlarını, gelirleri, izin ve denetim ile bunlara ilişkin yasal ve kurumsal çerçevenin usul ve esaslarını kapsıyor.
İKLİM KANUNU MADDELERİ
İthal edilen malların sera gazı emisyonlarını denetim için sınırlarda Karbon Düzenleme Mekanizması kurulabilecek.
-Sera gazı emisyonları, 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda azaltılacak.
-Sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine uyum faaliyetlerine ilişkin ilerlemeler İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından takip edilecek.
-Bu kapsamda, Emisyon Ticaret Sistemi ile Karbon Piyasası Kurulu gibi yeni yapılar oluşturulacak.
-Teklifle sera gazı emisyonlarına ilişkin yasak ve sınırlara uymayanlara yönelik yaptırımlar da getiriliyor.
-Sera gazı emisyonu takibine ilişkin yasak ve sınırlara aykırı olarak sera gazı emisyonu raporunu süresi içinde sunmayanlara 500 bin ile 5 milyon lira arası ceza uygulanacak.
-Sera gazı emisyon raporu bulunmayan işletmelere ise 1 milyon ile 10 milyon lira arasında para cezası kesilecek.
-Ozon tabakasınına zarar verecek maddeleri kullanan, ithal eden ve ticaretini yapanlara 2 buçuk milyon lira idari para cezası verilecek.
-Düzenlemenin yürürlüğe girmesini takip 3 yıl içinde Emisyon Ticaret Sistemi’nde yer alacak işletmeler sera gazı emisyon izni almak zorunda olacak.
-Mevzuata ve planlama araçlarına ilişkin hazırlama ve uyarlama yükümlülükleri ilgili kurum ve kuruluşlarca en geç 31 Aralık 2027’ye kadar yerine getirilecek.
-Söz konusu süreyi Cumhurbaşkanı bir yıla kadar uzatmaya yetkili olacak.
İKLİM KANUNU NEDEN ELEŞTİRLİYOR?
Kanun teklifi muhalefet partileri ve iklim örgütleri tarafından “ticari olmakla” eleştiriliyor. Özellikle küçük işletmelere getireceği mali yük ve STK’ların katılım eksikliği ile uygulama belirsizlikleri tartışılıyor.
Kanun teklifinin yasalaşmasının ardından “Gerçekten bir iklim kanununa ihtiyacımız var; ama üniversitelerin, çevre örgütlerinin, yerel yönetimlerin ortak aklıyla hazırlanmış bir yasaya” diyen CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır, “Bu sözde ‘İklim Kanunu’, sadece beş yandaş firmanın çıkarı için getiriliyor” sözlerini ekledi.
“Cumhuriyet Halk Partisi olarak bu kanunu reddediyoruz!” dedi.
Başarır “İklim değişikliğinden en çok etkilenen dar gelirli yurttaşların yaşadığı bölgelerle ilgili hiçbir çözüm bu yasada yok” diye konuştu.
Saadet Partisi Hatay Milletvekili Necmettin Çalışkan, “Adı ‘iklim’, içeriği ticaret olan; orman yangınlarına, zirai dona, kuraklık sorununa hiçbir çözüm sunmayan; doğanın ve milletimizin çıkarına değil, sermayenin menfaatine hizmet edecek bu düzenlemeye red oyu verdik” dedi.
“Kanun üzerinde komisyonda yeniden bazı görüşmeler yapacaklarını söylemişlerdi ancak bunu yapmadılar” diyen DEM Parti İzmir Milletvekili İbrahim Akın da “Doğayı ve havayı kirletme hakkını alıp satacaklar ve böylece kirletmeyi meşrulaştırmış olacaklar” şeklinde konuştu.
TEMA Vakfı, “Kaybeden insan ve doğa oldu” şeklinde bir paylaşım yaptı. Kabul edilen asayı “İklim Kanunu” olarak görmediklerini, bu yasayla “emisyon ticaret sistemi düzenlendiğini” yazdı:
“Emisyon azaltımı, fosil yakıtlardan çıkış, adil geçiş planı, uyum politikaları ve gelirlerin toplum yararına kullanımı gibi kritik unsurları içermeyen ve iklim krizine bütüncül yaklaşmayan bu yasanın Anayasa Mahkemesi’nden dönmesini umut ediyoruz.”
İklim kanununun TBMM’den geçmesinin ardından iklim aktivistlerinin gözü bu kez de 3 Temmuz’dan itibaren Meclis’te görüşülmesi beklenen enerji ve madencilik düzenlemesinde.