İç piyasada dengelerin altüst olmasının konut piyasasındaki etkileri sürüyor. Alınamaz seviyeye gelen fiyatlar ve yüzde 25 zam sınırı gibi uygulamalar yüksek faizle birleşince gayrimenkul yatırımcısı piyasadan çıkarak yurtdışına yöneliyor. Yine aynı sebeplerle yabancıların da Türkiye’den ev satın almasını engelliyor. Bu yılın ocak-haziran döneminde yabancılara 1.5 milyar dolarlık emlak satıldı. Aynı dönemde Türkler ise yurtdışından 1.2 milyar dolarlık emlak aldı. Uzmanlar gayrimenkulde cari açığın çok yakında olduğunu belirterek uyarıyor.
Türklerin 5-10 yıl önce yurtdışından yıllık 130 milyon dolar seviyesinde gayrimenkul alımı yaptığını hatırlatan Vesta Global Kurucu Ortağı Teuta Narazan, bugün bir ayda bu rakamın iki katı alımlar yapıldığını belirtiyor. Narazan gelmekte olan cari açığı şöyle anlatıyor: “Yabancılar ocak 2024’te Türkiye’den 408 milyon dolarlık gayrimenkul almıştı. Haziran 2024’te bu rakam 98 milyon dolara düştü. Buna karşın Türklerin yurtdışı alım tutarı ocak ayında 133 milyon dolar iken haziran ayında 177 milyon dolara yükseldi. Bu böyle giderse son çeyrekte ilk defa gayrimenkulde cari açık görmüş olacağız.”
KİRALARI ETKİLEYECEK
Hanleys&Partners Türkiye Direktörü Burak Demirel ise yurtdışından gayrimenkul alımına olan ilgiyi şöyle yorumluyor: “İnsanlar artık borsada portföy yapar gibi yatırımlarını çeşitlendirmek için de farklı ülkelerden ev alıyorlar. Bu nedenle tek amaç kolay vize, vatandaşlık vs. değil tamamen yatırım da olabiliyor.”
Yakın zamanda konut sektörünü değerlendirmek için basın mensuplarıyla bir araya gelen Konutder Başkanı Ramadan Kumova da bu konuya dikkat çekerek uyarılarda bulunmuştu. Bu açığın tüketiciye etkisini yorumlayan Kumova, “Yatırımcı olmayınca kiralanacak konut olmuyor. Bu da artan taleple birlikte kiraların yükselmesine sebep oluyor. Kamu ya kiralanabilir konut üretmeli ya da gayrimenkul yatırımcısının önünü açacak bir düzenlemeye gitmeli” diyordu.
YUNANİSTAN İÇ PİYASAYI KORUDU
Tüm dünyada konut fiyatlarında çalkalanma sürerken ülkelerin yabancı satışlarına dönük düzenlemeleri sürüyor. Son olarak basında Yunanistan’ın altın vize (golden visa) için minimum gayrimenkul yatırımı tutarını iki katına çıkardığı haberleri yer aldı. Ancak bu bilgi eksik yayıldı. Hanleys&Partners Türkiye Direktörü Burak Demirel, yalnızca belirli bölgelerde zam yapıldığı, yatırımcının iç piyasanın dengesini bozmaması için ticari gayrimenkullere dönük yönlendirme olduğunu belirtti. Demirel, “Yunanistan’da yabancı talebi çok fazla artınca önlemler de geldi tabii ama fiyatlar her alanda ikiye katlanmadı. Atina Selanik, Mykonos gibi kalabalık bölgelerde minimum gayrimenkul yatırımı sınırını 500 bin dolardan 800 bin dolara, kalan yerlerde ise 250 bin dolardan 400 bin dolara çıkarıldı. Ticari binalarda tutar 250 bin dolarda sabit bırakıldı. Böylece, golden visa için gelen yatırımcıyı iç piyasadaki konut fiyatlarından uzaklaştırarak ticari gayrimenkule yönlendirdiler. Portekiz gayrimenkul edinimini komple kapattı yatırımcıları fonlara yöneltti” dedi.