Ulusal Adres Veri Tabanı’na kayıtlı 39.1 milyon adet konut, yazlık ve lojmanın değer artış ve azalışını takip etmek için Toplu Değerleme Sistemi ve Gayrimenkul Değer Bilgi Sistemi hayata geçecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hayata geçirilecek bu iki yeni sistem gayrimenkul sektöründe heyecanla bekleniyor. Lisanslı Değerleme Şirketleri Birliği Derneği(LİDEBİR), söz konusu sistemlerin bir an önce hayata geçirilmesini istiyor.
LİDEBİR Yönetim Kurulu Üyesi ve Harmoni Gayrimenkul Değerleme A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Levent Caner Yüce, her iki sistemin de sektöre büyük katkı sağlayacağını söyleyerek, “Büyük bir hevesle beklediğimizi söyleyebilirim.” dedi. Gayrimenkul değerleme sektörü olarak gelişim fikrine son derece açık oldukları mesajını veren Yüce, “Teknolojik yatırımları severiz. Şeffaflık ve temiz verinin edinilmesi bizim için çok önemli. Üyelerimizden aldığımız geri bildirimlerden de fark ettiğimiz üzere, bu uygulamaların bizleri çok daha ileri bir seviyeye taşıyacağı yönünde.” şeklinde konuştu.
Toplu Değerleme Sisteminin, geleneksel olan ile modern anlayışın yöntemlerini harmanlayarak, istatistiksel veri, analiz ve sonuçların yorumlanarak değer tespiti yapılması olduğunu söyleyen Yüce, “Bir anlamda, toplu değerlemeyi sistematik gayrimenkul değerleme işlemi olarak da tanımlayabiliriz.” dedi.
Yüce, “Gayrimenkul Değerleme Bilgi Sistemi ise coğrafi bilgi sistem altyapılarıyla desteklenmiş, sistem içerisindeki bilgi setlerine ulaşabileceğimiz, oluşturulan değer haritaları üzerinden yetkili kurum ve kuruluşların işleyişine hareket kabiliyeti kazandıracak, gelecek günlerin ekonomik yapısı içerisinde Dünya ile entegrasyonumuzu sağlayacak olan bir sistemdir. Bu sistemleri önümüzdeki günlerde, gayrimenkulün menkul yetenekler kazanmasının önünü açacak, alt ve üst yapı yatırım organizasyonlarının doğru yönlendirmesinde faydalanılacak bir sistem olarak da görebiliriz.” şeklinde konuştu.
Sadece Vergi Adaleti Sağlanmayacak
Levent Caner Yüce açıklamasına şu şekilde devam etti: “Toplu Değerleme Sistemi ve Gayrimenkul Değer Bilgi Sisteminin ifadesinde, söylem dilinin çaresizliğinden kaynaklanan yanlış bir algı oluşmuş durumda ve sanırım ilk aşamada netlik kazanması gereken durum bu olarak görünüyor. Bu dil birliğine eriştikten sonra ancak sistemin faydasından bahsedebileceğimiz kanısındayım. Medyatik arenada, Toplu Değerleme Sistemi ve Gayrimenkul Değer Bilgi Sisteminin yalnızca, devletin vergi adaletinin sağlanmasında ve değer değişimlerinin idaresinde kullanılıyor olması, vergi toplama yönünde bir enstrüman olarak tasvir ediliyor. Günümüzde veri ve veri analizinin ülke istikbalinin güvene alınışında önemli bir yapı taşı olduğunu görmemiz, vizyonumuzu da buna uygun düşecek biçimde belirlememiz gerektiğini düşünüyorum. Şöyle ki, ülkemiz, şeffaf ve belirlenen doğru stratejiler ile idare edilmek durumundadır. Bu stratejik yaklaşım gerçek gücünü, hukuk düzeninden, ekonomik sürdürebilirlikten, katma değerli ürün yaratımından, politik kararlılıktan, demografik yapı ve uluslararası ilişki uygulamalarındaki başarıdan almaktadır. Gelişmiş ülkelerin genel uygulamalarında gayrimenkulün, ekonomik potansiyelleri sermayeye dönüştürme sürecini tamamlayan bir unsur olduğunu görmekteyiz. Bu kapsamlı ve detayları zengin sürecin, gayrimenkulün menkul değer kazanması olarak görebiliriz. Hernando de Soto’nun ‘Sermayenin Sırrı’ kitabında, ‘sermaye’ kavramının, ‘tasarruf edilen ve yatırıma dönüştürülen para’ ile eş tutulmaması gerektiği ifade edilmektedir.”
Türkiye’nin asıl sermayesi ve gücünü, stratejik yaklaşımdan gelen ana mekanizmalar oluşturduğuna vurgu yapan Levent Caner Yüce, hayata geçirilecek iki sistemi, varlıkların aktif sermayeye katılımını sağlayan ve tasarruf hakları sunan, mülkiyet sisteminin gelişimine olanak sağlayan yapı olarak görülmesi gerektiğini dile getirdi.
TDUB ve LİDEBİR Destek Vermeye Hazır
Gayrimenkul değerleme şirketlerinin sistem içerisindeki fonksiyonu ne olacağına dair de açıklamalar yapan Yüce “Gayrimenkul Değerleme Mesleği, Sermaye Piyasası Kurulunun liderliğinde,2003 deki ilk yetkilendirme sürecinden itibaren kuvvetli bir operasyonel yapıya ve bilgi gücüne erişti. Disiplinler arası bir meslek grubu olması sebebiyle, farklı meslek gruplarındaki kişilerin ortak çatı altında lisanslandırılmasıyla hukuk, mevzuat, teknik inceleme ve ekonomik alanlara kadar her alana dokunabilmektedir. Teknik alt yapı ve operasyonel süreçler, bu birlik çatısı altında artık tamamlanmak üzere diyebiliriz. Meslek grubundaki çalışma arkadaşlarımızın, gayrimenkul konusundaki en üst bilgi birikimine sahip olduğunu ifade edebiliriz. Değerleme uzmanları olarak bizler, giderek daha da bilinçlenen bu pazarda, nitelik içeren verilerin yorumlanmasında önemli bir konumda durmaktayız ve gayrimenkulü, sadece bir konut olarak vasıflandırmak fikrinden uzak duruyoruz. Çünkü gayrimenkul, günümüz koşullarında barınak olmaktan ziyade bir yatırım aracı ve ticari mülk niteliğiyle büyük önem arz etmektedir. Bu anlayışa haiz gayrimenkulün alım satımında nicel verilerle birlikte satış kabiliyetleri, alım kabiliyetinin satış ve kiralamayı nasıl etkilediği, gelişme potansiyelinin pazarı nasıl değiştirdiğini yorumlamak durumundayız. Bu aşamada uzman yorumu ve görüşü önemli bir yer tutmaktadır” şeklinde konuştu.
Evrensel uygulamalarda olduğu gibi detaylı pazar araştırmaları, tepkileri ve bunun yorumlarının gayrimenkul değerleme uzmanları tarafından yapılabileceğini belirten Levent Caner Yüce, sistemlerin başarılı olması için gereken desteği vereceklerini belirtti Yüce, “Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği ve LİDEBİR olarak Hazine ve Maliye Bakanlığımızın uygulamalarına güven tesis edebilecek, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından alt yapıları kurgulanacak sistemlerin hazırlanmasına katkı sağlayacak en güvenilir ve kuvvetli meslek grubuyuz. İşlem özelinde gerçekleşecek bireysel değerlemeler ile hata payını minimalize ederek, güvenli bir iskelet yapısının oluşturulmasını sağlamayı öngörüyoruz.” dedi.
Belirli Periyotlarda Hazırlanacak Değerleme Raporu Olmazsa Olmaz
Alım satımlar için daha önce bir değer biçilmiş olması sebebiyle, sonraki aşamalarda da gayrimenkul değerleme şirketlerine görevler düşeceğine söyleyen Yüce, sistemin güvenliği ve güvenilirliği için belirli periyotlarda değerleme raporlarının hazırlanmasının önemli olduğunu kaydetti.
Yüce açıklamasının devamında “İfade ettiğimiz gibi gayrimenkul, büyük oranda yatırım aracı olarak kabul edilmekte. Geliştirilmesi gereken önemli bir potansiyeli de beraberinde taşıyor. Ekonomik veriler eşliğinde değer yaklaşımı değişebileceği için, işlem özelinde değerleme ve periyodik bakım son derece mühim” şeklinde konuştu.
Gayrimenkul Değerleme Şirketleri olarak gelişim fikrine son derece açık olduklarını ve teknolojik yatırımları sevdiklerini de belirten Levent Caner Yüce, açıklamalarını şu şekilde tamamladı: “Şeffaflık ve temiz verinin edinilmesi bizim için de çok önemli. Üyelerimizden aldığımız geri bildirimlerden de fark ettiğimiz üzere, bu uygulamaların bizleri çok daha ileri bir seviyeye taşıyacağı yönünde. Umarız kısa zaman içerisinde özgül kabiliyetlerimizi sergileyebileceğimiz alanlar da açılmış olur. Büyük bir hevesle beklediğimizi söyleyebilirim.”